Tíminn - 19.09.1989, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Þriðjudagur 19. september 1989
FRÉTTAYFIRUT
Sovéskt efnahagslíf:
WASHINGTON - Varn-
armálaráöherra Bandaríkj-
anna, Dick Cheney, lýsti því
yfir í aær, að bandarískur her-
afli yröi hvergi sparaöur í bar-
áttunni viö eiturlyfjaflæöiö inn í
landið. Yfirlýsingin kemur sem
árepa á ýmsa yfirmenn
hersins, er telja lögreglustörf
ekki í verkahring hans. Cheney
sagöi aö framlag hersins yrði á
formi hertrar landamæra-
gæslu, stuðnings viö lögreglu-
yfirvöld, samhæfingar í
njósnastarfsemi og hugsan-
legrar þjálfunar erlendra sér-
sveita til baráttu gegn smyglur-
um.
BELGRAD - Aö minnsta
kosti 47 manns særðust í blóö-
ugum slagsmálum áhorfenda
eftir leik liða í júgóslavnesku
fyrstu deildinni í gær. Æ meir
hefur boriö á ofbeldi tengdu
íþróttaviðburðum og kappleikj-
um í Júgóslavíu undafariö, og
höfðu forráðamenn annars
liðsins er keppti í gær, Dinamo
Zagreb, hvatt stuðningsmenn
sína til að sitja heima er liöið
lék viö Partizan. 17 lögreglu-
menn voru í hópi hinna slös-
uðu.
BUDAPEST - Moshe
Arens, utanríkisráðherra ísra-
els, skaut óvænt upp kollinum
í Búdapest og undirritaði sam-
komulag um endureisn fulls
stjórnmálasambands lands
síns og Ungverjalands. Sam-
bandið var rofið eftir Sexdaga-
stríðið fyrir 22 árum, að frum-
kvæði Ungverja. Ungverjar
verða þar með fyrstir Austur-
Evrópuþjóða til að endurnýja
tengsl við ísrael, að Rúmönum
frátöldum, er aldrei sáú
ástæðu til að rjúfa sambandið.
Tengsl Israela við nágranna
Ungverja, Austurríkismenn,
eru með ölu stirðara móti, enda
neita ísraelar að senda erind-
reka sína til Vínar, svo lengi
sem Kurt Waldheim situr á
forsetastóli.
BONN - Vestur-Þjóðverjar
íhuguðu í gær að loka ræðis-
mannsskrifstofu sinni í Varsjá,
sökum átroðnings rúmlega
100 Austur-Þjóðverja er hreiðr-
að hafa um sig í húsnæðinu.
Skrifstofum Vestur-Þýska-
lands í Prag, Búdapest og
Austur-Berlín var lokað í
ágúst.eftir sams konar áhlaup
þar. Stjórnvöld í Varsjá vinna
nú að lausn mála.
KALKÚTTA - Læknar hafa
nú áhyggjur af bágu heilsufari
hinnar 79 ára gömlu Móður
Theresu er flutt var á sjúkrahús
fyrir tveimur vikum sökum veilu
í hjarta og blóðtappa. Búist er
við að a.m.k. tvær til þrjár vikur
líði uns Móðir Theresa geti
snúið aftur til fórnarstarfa sinna
í fátækrahverfum Kalkútta, þar
sem reglusystur hennar fasta
nú og biðja fyrir bata hennar
dag og nótt. Hún var þó nógu
hress til að taka á móti Rajiv
Gandhi, forsætisráðherra
Indlands, er flaug til Kalkútta í
síðustu viku til að heilsa upp á
hana.
LINDAU - Vestur-þýskir
vörubílsstjórar tóku sig til og
lögðu þvers og kruss á landa-
mærum landsins við Austur-
ríki, til að mótmæla þeirri fyrir-
ætlan Austurríkismanna að
banna umferð vöruflutninga-
bfla að næturlagi. Þá hafa um
20.000 starfsbræður þeirra
leikið sama leikinn Ítalíumegin
undanfarið, í því skyni að mót-
mæla banninu og seinagangi
Austurríkismanna við að veita
fararleyfi. Austurríkismenn
segja bannið lið í vörnum gegn
hávaða og mengun.
Kvæðum vent í kross
Einn helsti efnahagsráðgjafi sovésku stjórnarinnar, Abel
Aganbegyan, hefur undanfarið sótt Bandaríkin heim á vegum
samtaka til eflingar alþjóðlegu einkaframtaki. Aganbegyan
lýsti helstu þáttum í efnahagsumbótum Gorbachevs Sovét-
leiðtoga á fundi með blaðamönnum í Washington í fyrri viku,
auk þess sem bók hans. „Innviðir perestroiku : Framtíð
sovésks efnahags“ kom út í enskri þýðingu hjá útgáfu í New
York.
Aganbegyan lýsir ástandi efna-
hagsmála í heimalandi sínu sem
„mjög alvarlegu" og segir það geta
leitt til þjóðfélagsólgu og hrinu verk-
falla, verði ekki að gert innan árs.
Hann segir yfiryöld hafa gert sér
glögga grein fyrir ástandi mála, eftir
að hafa setið með hendur í skauti í
tvö ár, og nú sé tímabært að láta
verkin tala. Því hafi mörgum leið-
andi mönnum á sviði efnahagsmála
verið vikið úr sessi undanfarið og
ýmsar ráðstafanir gerðar. Stofnuð
hafi verið 150.000 samvinnufélög, er
nú veiti 2 milljónum manna atvinnu,
og smærri fjölskyldufyrirtæki séu nú
um 800.000 talsins. Einnig sé „stór-
felldra breytinga" að vænta í land-
búnaði á næstunni. Þá bíði stjórn-
valda það Grettistak að skapa jafn-
vægi og stöðugleika á neytenda-
markaði, enda verði að efla fram-
leiðslu neytendavarnings, jafnvel þó
það kunni að koma niður á öðrum
þáttum. Þá er á dagskrá að hækka
innlánsvexti banka, skapa nýtt
skattakerfi fyrir atvinnuvegina,
hvetja til valddreifingar í atvinnu-
rekstri, koma á fríverslunarsvæðum
og hlutafélögum og draga úr útgjöld-
um hins opinbera, einkum til her-
mála. Aganbegyan sagði sovésk yfir-
völd vænta árangurs þegar á næsta
ári, en þriggja ára bið yrði uns hagur
neytenda tæki að færast í viðunandi
horf. Hann kvað ríka nauðsyn bera
til að greiða gengi rúblunnar í við-
skiptum á alþjóðavettvangi, þótt
erfitt kynni að reynast, því slíkt væri
frumskilyrði þess að Sovétmenn
hlytu aðild að aþjóðasamtökum og
sáttmálum svo sem GATT, Alþjóða-
bankanum og Alþjóða-gjaldeyris-
sjóðnum. Aganbegyan kvað Banda-
ríkjamenn geta lagt umbótunum lið
með því að gera risaveldunum hægt
um vik að „halda áfram á vegi
afvopnunar," rýmka viðskiptakjör
við Sovétríkin, stytta listann yfir þær
hátæknivörur er Vesturlönd mega
ekki selja Sovétríkjunum og styða
aðild Sovétmanna að áðurnefndum
alþjóðastofnunum.
Andlitslyfting polskra komunista:
„Eðlileg ummyndun“ á dagskrá
Forystumönnum pólska kommúnistaflokksins er það mikið
áhyggjuefni, hversu válega horfir fyrir flokknum á komandi
árum, einkanlega í fyrstu alfrjálsu þingkosningunum í
Póllandi sem fyrirhugaðar eru 1993.
Fyrsti fundur hinnar 230 manna miðnefndar komúnista-
flokksins var haldinn í gær. Fundarmenn gjörðust ærið
langleitir er þeir sáu vestræna fréttamenn viðstadda setningu
samkomunnar, enda í fyrsta skipti er fulltrúum vestrænnar
fjölmiðla er boðið að vera viðstaddir slíka helgiathöfn innan
virkismúra höfuðstöðva flokksins í Varsjá.
Mörgum hinna tveggja milljóna,
er flokksbundnir eru í pólska komm-
únistaflokknum, þykir hún Snorra-
búð stekkur hin síðustu dægrin, eftir
að flokkurinn beið hraklegt afhroð
fyrir Samstöðu í fyrstu kosningunum
með frjálslegu sniði þarlendis í hart-
nær hálfa öld. Hafa hugmyndir kom-
ið fram um að leggja flokkinn niður
og stofna annan, er nær stæði stjórn-
málalegri miðju. Nokkrir harðlínu-
menn vilja hins vegar að flokknum
verði haldið áfram á sömu braut, en
flestum þykir ljóst að þá mundi hann
líða undir lok eftir tæp fjögur ár. Á
fundi miðstjórnarinnar í gær viðraði
Leszek Miller, fulltrúi hinnar 17
manna stjórnarnefndar flokksins,
tillögur er fara bil beggja. Miller
sagði flokknum vera lífsnauðsyn að
vinna frekari almenningshylli, ætti
hann ekki að heyra sögunni til. Að
áliti stjórnarnefndarinnar getur að-
eins róttæk breyting á innviðum og
stefnu flokksins orðið honum til
bjargar. Fundi miðstjórnarinnar nú
er ætlað það hlutverk að undirbúa
flokksráðstefnu þar sem hinar nýju
línur verði lagðar og þess freistað að
dubba upp á ímynd er ekki hefur
Frá þingkosningum í júní. Verða hinar næstu banabiti kommúnista?
þurft að huga að í 41 ár.
Miller kvað heilladrýgst fyrir kom-
múnistaflokkinn að „umbreytast
eðlilega „ yfir í nýjan vinstriflokk
með jafnaðarstefnusniði. Hann var-
aði flokksbræður sína við harðfylg-
inni andstöðu við stjórn Samstöðu,
enda hefði hún vakið nýja bjartsýni
og væntingar með þjóðinni og því
mundi sérhver tilraun kommúnista-
flokksins til niðurrifs hennar hitta
flokkinn sjálfan fyrir. Nýsköpunar-
ráðstefnan verður væntanlega haldin
í árslok, ellegar í byrjun næsta árs.
Indverskur „Sonur Sáms“:
»Grj rn nyrdir
göti jlýðí Ikútta
Lögreglan í Kalkútta stendur nú
ráðþrota andspænis syrpu dular-
fullra mannsmorða þar í borg. Svo
virðist sem fjöldamorðingi gangi
skipulega til verks, gegn auðnuleys-
ingjum úr hópi hinna 60-70.000
heimilisiausra er höfði halla á gang-
stéttum stórborgarinnar. í fyrstu hélt
lögreglan að geðsjúklingur væri að
verki, er myrti af handahófi, en nú,
er morðinginn hefur komið höggi á
sex fórnarlömb, hallast yfirvöld að
því að um ítarlega skipuíagða glæpi
sé að ræða. Morðingi þessi, er fyrst
lét til skarar skríða fyrir tveimur
mánðum, notar ávallt grjóthnull-
unga til verka og lætur högg sín
ávallt ríða vinstra megin á höfuð-
kúpu fórnarlamba sinna, á svo við-
kvæman blett að nægilegt er að vega
einu sinni í þann knérunn.
„Grjótpáll" þessi hefur látið sex
sinnum til skarar skríða.þar af einu
sinni á járnbrautarstöð þar sem lög-
reglan heldur uppi stöðugri gæslu.
Eru fórnarlömbin einatt karlmenn,
að hinu fyrsta frátöldu.
Götugenglar Kalkútta-borgar eru
skiljanlega mjög uggandi um sinn
hag og hafa myndað með sér varð-
sveitir er fara um strætin að nætur-
þeli. Lögreglu er legið á hálsi fyrir
að ganga slælega fram til varnar
smælingjum borgarinnar.
^Ráðherrar EBE:
Ósammála
um samruna
Ráðherrum ríkja Efnahagsbanda-
lagsins sækist seint að ná samkomu-
lagi um reglur er setji samruna
fyrirtækja innan bandalagsins fastar
skorður. Upp á síðkastið hefur all-
mikið farið fyrir samruna risafyrir-
tækja í löndum EBE og þykir nú
Evrópunefndinni, sem er fram-
kvæmdaaöili bandalagsins, tímabært
að tryggja sér umboð aðildarríkj-
anna til að hafa eftirlit með uppvexti
slíkra risa og geta gripið inní gang
mála, þyki ástæða til. Hafa fulltrúar
Breta og Vestur-Þjóðverja einkum
verið bræðraþjóðum sínum þungir í
skauti um mótun reglna um afsal
slíkra valda frá einstökum ríkis-
stjórnum yfir til Evrópunefndarinn-
ar. Reyndar hefur þegar náðst sam-
komulag um að nefndin megi fyrst
um sinn hlutast til um samruna
fyrirtækja er sameiginlega stundi
viðskipti upp á jafnvirði 5.25 millj-
arða Bandaríkjadala á ári. Bretarog
Vestur-Þjóðverjar eru því hins vegar
andvígir að mark þetta verði síðar
meir lækkað niður í 2.1 milljarð
dala. Þá hafa ýmsar tillögur komið
fram í viðræðunum er orðið hafa til
að flækja gang mála. Stefnt var að
því að halda viðræðunum áfram,í
fjarveru Helmuts Haussmann,
fjármálaráðherra vestur-þýsku
stjórnarinnar, er þurfti að halda
heimleiðis. Var búist við að heimför
hans mundi minnka líkur á sam-
komulagi.
Þing Slóveníu:
Stjórnlagabót í
blóra við Belgrad
Stjórnarnefnd slóvenska komm-
únistaflokksins hvatti þing héraðs-
ins í gær til að láta möglun sam-
bandsstjórnarinnar í Belgrad sem
vind um eyru þjóta, en samþykkja
breytingar á slóvensku stjórnar-
skránni er heimili Slóveníu að
segja skilið við önnur héruð Jógó-
slavíu. Slóvenía liggur að land-
amærum Austurríkis og þykir best
á vegi stödd af hinum 8 héruðum
Júgóslavíu. Sambandsstjórnin í
Belgrad hefur varað Slóvena við
breytingunum á stjórnarskránni og
segja þær ekki samræmast sam-
bands-stjórnlögum. Leiðtogar í
Slóveníu láta þó í veðri vaka, að
ekki sé í ráði að héraðið segi síg úr
lögum við Júgóslavíu, en segja
ágreining við stjórnina í Belgrad,
um framgang breytinganna, risinn
sökum mismunandi hugmynda um
eðli og tilgang sambandsríkisins.