Tíminn - 23.01.1990, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Þriðjudagur 23. janúar 1990
Þriðjudagur 23. jánúar 1990
Tíminn 9
Menntamálaráðuneyti og Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur með athyglisvert átak í starfsfræðslu:
Skólinn út á vinnumarkaðinn
Síöastliðið haust var ákveðið að gera
átak í náms- og starfsfræðslu grunnskóla-
nema í Reykjavík. Fræðsluskrifstofa
Reykjavíkur sér um skipulagningu
fræðslunnar og hafa viðtökur fyrirtækja,
skóla og ekki hvað síst nemenda verið
mjög góðar. í framtíðinni má gera ráð
fyrir að slík fræðsla verði fastur liður í
námi barna allt frá 10 ára aldri.
Síðastliðið vor lagði menntamálaráðu-
neytið til að sérstakt átak yrði gert til að
efla námsráðgjöf og starfsfræðslu í
skólum. í framhaldi af því réð Fræðslu-
skrifstofa Reykjavíkur sérstakan aðila,
Guðrúnu Þórsdóttir, til að sinna starfs-
fræðslu fyrir grunnskóla Reykjavíkur
hefur hún haft veg og vanda að skipu-
lagningu og framkvæmd starfsfræðslunn-
ar.
krakkarnir eru upp til hópa mjög ánægð
og vilja gjarnan fá meiri fræðslu.
Starfsfræðsla frá 10 ára aldri
„Þetta er ákveðinn hlekkur í því að
hjálpa nemendum að ákveða sitt náms-
og starfsval. Ég miða að því að náms- og
starfsfræðslan byrji í tíu ára bekk og
verði alltaf einhver á hverju ári þar sem
verða teknir fyrir ákveðnir þættir. Á
þennan hátt ættu nemendur að vera
búnir að fá töluverða vitneskju þegar
þeir endanlega velja námsbraut í lok
níunda bekkjar.
Hlutverk skólans vegur mun þyngra í
dag vegna þess að þjóðfélagið verður
stöðugt flóknara. Það er ekki á valdi eins
kennara eða foreldra að uppfræða nem-
endur um það val sem stendur þeim til
boða, hvaða eiginleika þeir þurfa að
hafa og hvaða kröfur eru í gangi. Ég lít
á þetta sem þjóðþrifamál því það er
mikilvægt að það veljist í atvinnugrein-
arnar fólk sem er ánægt í starfi sínu og
þar af leiðandi væntanlega bestu starfs-
kraftarnir á hverjum stað.“
Skólaskógar
Þegar er komið í gang það skipulag að
náms- og starfsfræðslan verði frá og með
tíu ára aldri. Tíu ára bekkir fá að fylgjast
með skógrækt og störfum skógræktar-
manna. Hverjum skóla er boðið að
gróðursetja tré í einn hektara lands fyrir
norðan Rauðavatn, svokallaða Skóla-
skóga. Áður en nemendurnir gróður-
setja fá þeir fræðslu hjá Skógræktarfélagi
Reykjavíkur sem einnig aðstoðar við
gróðursetninguna.
í ellefu ára bekk fá krakkarnir að
kynnast siglingatækjum og veiðarfærum
á kennsluskipinu Hafrúnu. Á vettvangi
rannsaka þau sjávardýr og lífverur úr sjó
og er það í samræmi við námsefni þeirra.
Einnig kynnast þau því hvað þarf til að
veiða fisk úr sjó.
í tólf ára bekk er nemendunum kynnt
á skipulegan hátt allt sem snýr að umferð
og umferðarslysum. Farið er yfir ákveðið
fræðsluefni og síðan liggur leiðin á
lögreglustöðina þar sem frekari kynning
fer fram. í lokin er prófað og veittar
viðurkenningar fyrir góða frammistöðu.
Ákveðnar hugmyndir eru í gangi varð-
andi sjöunda bekk sem ekki er hægt að
greina frá að svo stöddu. í áttunda bekk
er gert ráð fyrir að fræðslan snúist fyrst
og fremst um hinar ýmsu iðngreinar og
störf sem þeim tengjast. Stendur til að
nemendur fari á eins dags námskeið sem
Landsamband iðnaðarmana kemur til
með að skipuleggja.
Fræðslan í níunda bekk byggir á
vettvangsferðum í fyrirtæki og stofnanir.
Er unnið að því að tilboðin sem nemend-
um er boðið upp verði úr öllum greinum
atvinnulífsins. í vetur hafa nemendur
yfirleitt komist í kynningu til eins eða
tveggja fyrirtækja en í framtíðinni er
gert ráð fyrir að vettvangsferðirnar verði
fleiri.
fyrir slíkri fræðslu í viðmiðunarstunda-
skrá skólanna. Margir skólar hafa þó
gert slíka fræðslu að föstum lið í skóla-
starfinu í gegnum tíðina, en aðrir hafa
ekki gert slíkt. Ein ástæðan fyrir því að
Fræðsluskrifstofa Reykjavíkur hefur
tekið skipulag fræðslunnar að sér er sú
að fræðsluyfirvöldum fannst nemendum
mismunað hvað þetta varðar.
Jákvæð viðbrögð
Á bilinu 50-60 fyrirtæki og stofnanir
hafa tekið þátt í fræðslunni. Guðrún
sagði að viðbrögð atvinnulífsins hefðu
verið mjög jákvæð og í rauninni mun
Jákvæð viðbrögð
Guðrún sagði í samtali við Tímann að
hið nýja skipulag starfsfræðslunnar hefði
í rauninni virkað eins og sprengja og
gengið mun hraðar fyrir sig en hana
óraði fyrir í upphafi. „Það sýnir bara það
hvað aðilar í atvinnulífinu er jákvæðir
fyrir að taka þátt í þessu með okkur.“
Guðrún sagði að fyrirkomulag starfs-
fræðslunnar væri ekki hvað síst sniðið til
þess að auðvelda fjölmennum skólum að
bjóða nemendum sínum upp á slíka
fræðslu. Hingað til hafi kennarar verið
kikna undir því að skipuleggja starfs-
fræðsluna og þreyta hafi verið komin í
atvinnulífið vegna þess að heimsóknir
skólakrakkanna voru óskipulagðar.
Fyrirtækjum og stofnunum hafi fundist
þetta eilíft kvabb og í rauninni mikil
plága. Nú færu þessi mál alfarið gegnum
Fræðsluskrifstofuna og viðbrögðin hefðu
verið mjög jákvæð sem fyrr segir.
Lægri menntunarkostnaður
Guðrún sagði að til þess að fræðslan
tækist sem best þyrftu að vera til gögn
þar sem nemendur gætu aflað sér upplýs-
inga um hvaða störf væru til í þjóðfélag-
inu og hver áherslan hafi verið á viðkom-
andi starf þannig að þeir gætu undirbúið
sig. Einnig þyrfti að vera til spá þar sem
kæmi fram eftirspurn eftir tilteknu
vinnuafli, ef nemendur kysu að fara eftir
slíku við val á framtíðarstarfinu.
„Það skiptir miklu máli fyrir okkur
íslendinga að menntunarkostnaðurinn
sé ekki hár. í dag er fólk stöðugt að
skipta um námsgreinar, til dæmis þegar
það kemur í Háskóla. Það sem við erum
að vinna að er einn liður í að fyrirbyggja
slíkt. “
Iðnnám litið hornauga
Guðrún sagði að það væri staðréýnd
að flestir veldu þá leið að fara í almennt
bóknám og verða einhver stúdent með
engum formerkjum. „Það er mjög baga-
legt hvað iðnnám hefur verið litið horn-
auga, bæði af foreldrum og nemendum.
Viðkvæðið er: „Ef þú ferð ekki í þetta
nám þá getur svo sem bara farið í
iðnnám.“ Þessu viðhorfi þarf að breyta
Samráð við heildarsamtök
Guðrún fór þá leið að hafa samráð við
heildarsamtök í atvinnulífinu þannig að
þeim var falið að afla tilboða og fá
samþykki fyrirtækjaog stofnana. „Þessir
aðilar urðu miklu jákvæðari gagnvart
starfsfræðslunni þegar þeir komust að
því að þeir þurftu ekki að ræða við nema
einn aðila og að þetta væri á ábyrgð
Fræðsluskrifstofunnar.
Áherslan hefur verið sú að þetta væri
ekki síður námsfræðsla en starfsfræðsla.
Reynt hefur verið að fá fyrirtæki og
stofnanir sem hafa tekið þetta að sér til
að sundurgreina starfsmenn í starfsstéttir
sem nemendur geta spurt og fengið
upplýsingar frá þeim er vinna við það
sem þeir hafa mestan áhuga á.“
Fyrirkomulagið er í stuttu máli þannig
að Guorún útbýr lista yfir hvaða tilboð
eru í gangi og sendir til skólanna.
Viðkomandi kennarar dreifa þeim til
krakkanna og þau setja fram óskir sínar.
Að því loknu eru plöggin aftur send til
Guðrúnar sem raðar krökkunum niður á
fyrirtæki. Umsóknirnar eru settar í töflu-
reikni, þannig að ef færri komast að en
vilja ræður tilviljun hver fær og hver
ekki. Guðrún útbýr síðan aðgöngumiða
fyrir krakkana þar sem kemur fram
hvert og hvenær þau eigi að mæta,
þannig að ekkert fari á milli mála. Að
lokum skila krakkarnir inn greinargerð
um ferðina og fyrirtækin fylla út spurn-
ingalista varðandi mat þeirra á starfs-
frtéðslunni.
Krakkarnir eru yfirleitt tvo tíma í
fyrirtækjunum og er gert ráð fyrir að þau
fái svör við ákveðnum grunnspurning-
um. Hefur verið útbúinn spurningalisti
til að hjálpa þeirn að glöggva sig á
aðalatriðunum. Komið hefur í ljós að
Her má sjá nemendur úr 9. bekk fyrr í vetur meðtaka upplýsingar um fiskveiðar og fískvinnslu frá Einari Jóhannssyni hjá Ríkismati sjávarafurða. Það hefur mælst vel fyrir í náms- og starfsfræðsluátaki Fræðsluskrifstofu Reykjavíkur að skipulagningin fer m.a.
fram í gegnum heildarsamtök í atvinnulífínu þeim falið að hafa samband við fyrirtæki og stofnanir. Slíkt hefur til muna auöveldað skipulagningu. i.inamvnd pjetur
Einungis á íslandi
Guðrún sagði að sér væri ekki kunnugt
um að nemendum væri boðið upp á slíka
fræðslu í nágrannalöndunum. Hún sagði
jafnframt að ástæðan fyrir því að slík
fræðsla teldist eðlilegur hlutur áf náminu
væri vafalaust sú sérstaða íslenskra
krakka að tengjast atvinnulífinu miklu
fyrr en jafnaldrar þeirra í öðrum
löndum, þar sem þau hefðu tækifæri á að
vinna launaða vinnu frá unga aldri.
Það er ekki kveðið á um það í
grunnskólalögum að skólar eigi að bjóða
nemendum sínum upp á náms- eða
starfsfræðslu. Ekki er heldur gert ráð
jákvæðari en hún bjóst við Fupphafi.
„Ég hef ekki fengið önnur svör en þau
að menn séu mjög ánægðir og hafi áður
fundist vanta skipulag á þessi mál. Með
tilkomu nýja skipulagsins fannst þeim
þeir geta gert þetta almennilega, því
viljinn er mikill hjá þessum aðilum til að
koma fræðslu áleiðis. Mér hefur fundist
stórkostlegt hvað aðilar í atvinnulífinu,
sem hafa tekið þátt í þessu með okkur,
hafa verulega viljað vanda sig og leggja
sig fram til þess að gera þetta sem best
úr garði þegar þeir finna að þeir eru að
vinna markvisst. Þeir eru að vinna með
krökkum sem hafa áhuga og þeim finnst
það uppbyggilegt.“

—.......................wmvm'mmmi

veru
gott
og
raun
því okkur vantar
iðnðaðarfólk.
Guðrún bætti við: „íslendingar eru
ekki enn komnir út úr latínukerfinu. Við
erum enn á því stigi að telja lögfræðinga,
lækna og presta einu menntamenn þjóð-
arinnar. Við breytum þessu viðhorfi
ekki nema að hafa fræðsluna sem mesta
og besta. Til dæmis hef ég hugsað mér
varðandi iðnfræðsluna í áttunda bekk að
útbúinn yrði sérstakur bæklingur fyrir
foreldra krakkanna. Við getum ekki
breytt fólki eða viðhorfum þess nema
það fái tækifæri á að fá nýjar hugmyndir
gegnum fræðslu."
—.——
.
!