Tíminn - 30.01.1990, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 30. janúar 1990
Tíminn 3
Kostaöi bjórinn heimilin í landinu um 1.300 milljóna kr. viðbótarútgjöld?
Um 10 milljarðar
í áfengi og tóbak
Bjórinn innihélt rúmlega þriðjunginn (34%) af öllu seldu
alkóhóli frá ÁTVR á s.I. ári. Bæði á þriðja og síðasta
fjórðungi ársins var hlutfall bjórsins 33% alkóhólsölunnar,
sem bendir til að hlutur bjórsins í heildar áfengissölunni sé
þar kominn nokkuð fast form. Sala sterkra vína dróst að vísu
verulega saman (20%) miðað við síðasta árið „fyrir bjór“.
Hins vegar seldi ÁTVR þó engu minna af sterku áfengi á
mann (15 ára og eldri) heldur en á fyrri helmingi þessa
áratugar að meðaltali. Salan var þá um 7,3 lítrar á mann á
ári, eða sú sama og á s.I. ári. Árið 1988 var hún hins vegar
komin upp í 9,1 iítra.
Sala á léttum vínum hefur minnk-
að stöðugt ár frá ári í fimm ár, mest
þó á s.l. ári. Eigi að síður bendir
23% söluaukning á áfengi á mann
(mælt í hreinu alkóhóli) til þess að
bjórinn hafi að stórum/stærstum
hluta komið sem hrein viðbót við
aðra áfengissölu. Árið 1988 hafði
áfengisala á mann minnkað frá árinu
1987, eins raunar oft hefur gerst
þegar að hefur kreppt í pyngjum
landsmanna. Er því ekki ólíklegt að
í bjórlausu landi hefði áfengissala
enn minnkað 1989 í stað þess að
aukast um nærri því fjórðung sem
fyrr segir.
Bjórinn =10%
skattahækkun
Ætla má að bjórinn hafi aukið
heimilisútgjöld margra umtalsvert.
Áfengissala ÁTVR var 6.464 millj-
ónir kr. á síðasta ári, sem var 52%
aukning frá árinu áður. Gróflega má
áætla að um 1.300 m. kr. þeirri
söluaukningu megi rekja beint til
23% aukinnar sölu alkóhóls sem
varð með komu bjórsins. Með öðr-
um orðum, að þrátt fyrir versnandi
efnahag almennings hafi þjóðin eytt
um 1,3 milljörðum meira í áfengis-
kaup á árinu heldur en hún hefði
gert bjórlaus. Til að átta sig betur á
upphæðinni má benda á að hún
samsvarar t.d. meira en 10% inn-
heimtra tekjuskatta á árinu.
Úr 4,3 í 5,5 lítra á mann
Áfengissala mæld í lítrum hreins
ákóhóls á mann 15 ára og eldri var
4,33 lítrar í upphafi áratugarins (og
aftur 1985). Minnst fór hún niður í
4,25 lítra árið 1982, en var 4,48 lítrar
síðasta bjórlausa árið. Fyrir B-dag
voru breytingar því tiltölulega litlar
frá ári til árs. Á nýliðni ári óx
meðalsala hins vegar um meira en
heilann lítra, upp í 5,51 lítra á hvern
15 ár og eldri. Þar af voru 1,9 lítrar
í seldum bjór, eða um 34,5% af öllu
seldu alkóhóli.
Eldur í fjölbýlishúsi við Smárahlíð á Akureyri:
TÍU MANNS BJARGAÐ
ÚT ÚR REYKJARKÓFI
F.ldur kom upp í íbúð á jarðhæð
fjölbýlishúss við Smárahlíð á
Akureyri um kl. 03.30 aðfara-
nótt laugardags. íbúðin er stór-
skemmd og sömuleiðis íbúða á
næstu hæð fyrir ofan, en þangað
komst eldurinn í gegnum glugga.
Stigauppgangur hússins er mikið
skemmdur af reyk og sóti.
Samkvæmt upplýsingum lögreglu
gekk slökkvistarf greiðlega, og
sömuleiðis að bjarga íbúum hússins
út, en þeir lokuðust flestir inni í
íbúðum sínum þar sem stigahúsið
fylltist af reyk. Ibúar á jarðhæð
komust þó út af sjálfsdáðum, og
sömuleiðis stukku nokkrir niður af
svölum á annarri hæð. Slökkviliðið
þurfti hins vegar að ná 10 manns
niður af efri hæðum hússins. Tvennt
var flutt á sjúkrahús, annað vegna
gruns um reykeitrun, og ein kona
sem stökk niður af svölum var færð
til skoðunar, en meiðsli hennar
reyndust ekki alvarleg.
Allir íbúar hússins urðu að útvega
sér húsnæði annars staðar, þar sem
húsið er óíbúðarhæft eftir brunann.
Sumir fluttu til ættingja og vina en
öðrum voru látnar í té til bráða-
birgða íbúðir í eigu Akureyrarbæjar.
Smárahlíð er 10 íbúða fjölbýlishús
á þremur hæðum í eigu Akureyrar-
bæjar og eru íbúðirnar leigðar út til
kennara og á vegum félagsmála-
stofnunar. Að sögn Einars Jóhanns-
sonar fulltrúa húsameistara Akur-
eyrarbæjar er íbúðin þar sem eldur-
inn kom upp mjög illa farin, og
nánast allt brunnið sem brunnið gat.
Þá er næsta íbúð fyrir ofan
stórskemmd. Stigahúsið fylltist allt
af reyk og sóti og þar þarf að mála
allt upp á nýtt, skipta um teppi og
endurnýja allar hurðir inn í íbúðirn-
ar. Einnig urðu einhverjar skemmdir
í hinum íbúðunum af völdum reyks.
Á laugardaginn var stigahúsið
hreinsað lauslega, en frekari hreins-
anir og viðgerðir verða að bíða uns
mat á tjóninu liggur fyrir. Einar
sagði að reykna mætti með að fljót-
lega yrði hægt að flytja inn í átta af
tíu íbúðum hússins, en miklar endur-
bætur yrði að gera á íbúðunum
tveimur sem urðu eldinum að bráð
þannig að þær yrðu vart íbúðarhæfar
á næstunni. Hiá-Akureyri
110 sígarettupakkar
ámann
Alls seldu ÁTVR áfengi og tóbak
fyrir tæplega 10 milljarða kr. á
árinu, eða sem svarar nær 160.000
kr. á hverja fjögurra manna fjöl-
skyldu í landinu (og svipuð upphæð
en komin var í ríkiskassann í tekju-
og eignasköttum í nóvemberlok).
Þar af var sala á tóbaki um 3.480
millj.kr., sem var 16% hærri upphæð
en árið áður. Sala á sígarettum á
mann minnkaði um nær 5% frá
árinu áður. Miðað við 15 ár og ejdri
nam salan 110 pökkum ámann, sem
er hið minnsta á öllurn áratugnum.
Mest varð hún 127 pakkar á mann
árið 1984 og hefur því dregist saman
um 13% síðan. - HEI
Atvinnumálanefnd
Skýrsla
í haust
Atvinnumálanefndin, sem
forsætisráðherra skipaði í fyrra-
haust, hefur á undanförnum vik-
um unnið að því að afla upplýs-
inga um ýmsa þætti efnahags- og
atvinnumála. Nefndin hefureink-
um beint sjónum sínum að því
umhverfi sem atvinnulífið mun
búa við á næstu árum. Þorsteinn
Ólafsson formaður nefndarinnar
sagði að nefndinni væri fyrst og
fremst ætlað að marka stefnu til
lengri tíma en ætti ekki að koma
með tillögur um skammtíma-
lausnir í atvinnumálum. Mark-
miðið væri að treysta forsendur
atvinnulífsins til langs tíma.
Nefndin hefur sérstaklega
skoðað hluti eins og framleiðni
og hvernig hún mun þróast, gildi
hlutabréfamarkaðs fyrir atvinnu-
lífið, rannsóknar og þróunar-
starfsemi í atvinnulífinu og
menntunarmál atvinnulífsins.
Ýmsir sérfróðir menn hafa mætt
á fundi nefndarinnar og veitt
upplýsingar um þessa mál. í>á
hefur nefndin skoðað lög um
starfsemi erlendra fyrirtækja á
íslandi.
f erindisbréfi nefndarinnar var
talað um að hún ætti að Ijúka
störfum um mitt ár 1990, en
Þorsteinn Ólafsson segist búast
við að það dragist fram á haustið.
Starf nefndarinnar hefur að
rr.estu legið niðri að undanförnu
vegna kjarasamninganna, en
margir nefndarmenn eru í for-
svari atvinnulífs og verkalýðs-
hreyfingar. Nefndin hefur annars
komið saman á tveggja til þriggja
vikna fresti. -EÓ
Hollensk
heimsókn
Hans van den Broek utanríkis-
ráðherra Hollands heimsækir fs-
land ásamt eiginkonu sinni í boði
utanríkisráðherra 30.-31. janúar
næstkomandi.
Hann mun eiga viðræður við
utanríkisráðherra um samskipti
ríkjanna og viðræður EFTA og
EB. Jafnframt mun van den Bro-
ek eiga fundi með forseta íslands,
forsætisráðherra og iðnaðarráð-
herra.
ER1. FEBRÚAR
INNI í MYNDINNI
HJÁ ÞÉR?
Nœsti gjalddagi húsnœðislána er 1. febrúar.
Gerðu ráð fyrirhonum í tœka tíð.
16. febrúar leggjast dráttarvextir á lán með lánskjaravísitölu.
1. mars leggjast dráttarvextir á lán með byggingam'sitölu.
Gjalddagar húsnœðislána eru:
1. febrúar- 1. maí - 1. ágúst- 1. nóvember.
Sum lán hafa fjóra gjalddaga á ári, önnur aðeins einn.
SPARAÐU ÞÉR ÓÞARFA ÚTGJÖLD AF DRÁTTARVÖXTUM
OG HAFÐU ALLTAF NÆSTU GJALDDAGA INNI í MYNDINNI.
♦
A HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
LJ SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK • SÍMI 696900