Tíminn - 17.02.1990, Blaðsíða 8

8 Tfmirm
Laugardagur 17. febrúar 1990
ISúdan
gilda lög
kóransins:
lllllllllllllllllllllllll FÓLK ^ ' : ^
Þessi unga og
sviphreina ijöl-
skylda, sem vildi
vinna að fríði í heim-
inum, var stödd á
röngum stað á röng-
um tíma og galt fýrír
með lífi sínu. Nú
eiga œttingjar þeirra
kost á að ráða því
hvaða öríög bana-
maður þeirra skuli
hljóta.
Ættingjar fómarlambanna ráða
örlögum ódœðismannanna
Á mollulegu vorkvöldi 1988 kastaði palestínskur
hryðjuverkamaður tennistösku, fullri af sprengiefni,
inn í matsal Acropole hótelsins í Khartúm, höfuð-
borg Súdan.
Sprengingin reif þakið af bygg-
ingunni og drap sjö manns, þ.á m.
Chris Rolfe, 35 ára breskan mann
sem sinnti hjálparstarfi, konu hans
Clare og böm þeirra tvö, eins og
þriggja ára gömul.
Nú hafa foreldrar Chris Rolfe
verið beðin að taka ákvörðun um
hvort hryðjuverkamaðurinn og
samverkamenn hans eigi að halda
lífi eða deyja.
íslömsk löggjöf gildir i Súdan,
kölluð „sharia", og skv. henni eiga
„blóðarfar" þess sem myrtur hefur
verið þriggja kosta völ. Þeir geta
krafíst aftöku morðingjans, tekið
fram hvaða skaöabótaupphœð þeir
vilji fá eða fyrirgefið banamannin-
um, sem þá er fíjáls ferða sinna og
laus allra mála. Samkvœmt „shar-
ia“ löggjöfínni verður dómstóllinn
að fallast á ákvörðun œttingjanna.
Þessi lagabálkur hefúr lika gert
hreintrúarmðnnunum i rikisstjóm
Súdan kleift að framfylgja svo
hryllilegum dómum sem opinberri
aflimun, hýðingum og jafnvel
krossfestingu eftir aftöku með
hengingu.
Bresk Ijölskylda hefur
öríög banamanns sonar
fhendisér
Faðir hins látna, John Rolfe,
íymim yfirmaður hjá Mobil en nú
kominn á eftirlaun, hafði aldrei
heyrt „sharia“ nefnt fyrr en hryðju-
verkamennimir höfðu verið teluiir
höndum og settir i fangelsi. Þá
gerðist það rétt fyrir siðustu jól að
hann fékk upphringingu á heimili
sitt í Berkshire f Englandi. Hœsti-
réttur Súdan leitaði eftir áliti hans,
ásamt annarra „blóðarfa“ fómar-
lamba hryðjuverkamannanna á þvi
hvaða örlög fimrn Palestinumenn
skyldu hljóta, en þeir hefðu verið
sakfelldir fyrir rétti vegna sprengju-
árásarinnar á Hótel Acropole og
samtimis árás á breskan ldúbb i
grenndinni. Dómsúrskurðurinn
verður tilkynntur i réttarsal i Khart-
úm 4. mars.
Rolfe-hjónin kœra sig ekki um
að rœða niðurstöðu sina áður en
hún kemur ffam i réttinum, en þau
segja hana byggjast á skoðunum
sonar sins og tengdadóttur. „Lif
þeirra var svo hreint og tcert að eng-
inn vafí leikur á hvað þau hefðu
viljað," segir Rolfe.
Ungu hjónin kvekarar
og vildu því afnema
dauðarefsingu
Chris og Clare Rolfe vora lcvek-
arar, en kvekarar hafa leitast við að
afhema dauðarefsingu i 300 ár.
Jafnvel áður en Chris tók upp kvek-
aratrú hreifst hann af málstað þeirra
sem afheita ofbeldi.
John Rolfe deildi oft á ffiðarást
sonar sins. „Ég sagði oft: Chris,
hvað hefðir þú gert ef þú vœrir á
minum aldri og hefðir orðið að
horfast i augu við siðari heimsstyij-
ðldina?" rifjar hann upp. En engu
að siður studdi hann ákvarðanir
sonar sins, jafnvel þegar þœr stöng-
uðust á við vilja skólastjóra Chris.
„Chris sagði við skólastjórann:
Faðir minn er á sama máli og þú, en
hann stendur samt með mér. Chris
var alinn upp til að leita sinna eigin
leiða," segir faðir hans stoltur.
Þœr leiðir lágu eftir bugðóttum
vegi ffá lífffœðiprófí ffá háskólan-
um i York til starfa við félagslega
aðstoð við þá sem minna mega sin.
Og það var i þvf starfi sem hann
kynntist konunni sinni. Skömmu
eftir að þau giftu sig fóru þau að
starfa á vegum Friðar- og þjónustu-
stofnunar kvekara i Sómalíu. í þijú
og hálff ár bjuggu þau í moldar og
spýtukofa og aðstoðuðu flóttamenn
við að setja upp smáfyrirtœki. Þetta
tókst þeim svo vel að American
Agency for Intemational Develop-
ment fékk þau til að starfa á sínum
vegum um skeið sem ráðunautar.
Þegar ungu hjónin komu aftur til
Englands skrifuðu þau bók um dvöl
sina f Sómaliu og þá Hfsreynslu
sem þau viðuðu að sér þar. Þau
fluttu líka fyrirlestra um hið sama
hjá kvekarasöfnuðum. En þau vora
bœði áköf f að hverfa aftur að þvi
sem þau kölluðu „hið raunveralega
Iíf‘ — vihnunni með flóttamönn-
unum sem þeim þótti ákaflega vœnt
um.
Til starfaí Súdan — en
m....» « »» --
ijam smosaROKum
John Rolfe varð áhyggjufullur
þegar hann komst að því að þau
hefðu i huga að taka til starfa við
súdanskar flóttamannabúðir. Hann
spurði þau hvort þau gerðu sér ekki
grein fyrir að andstyggileg og
grimmdarleg borgarastyijöld fœri
frarn þar. En Clare svaraði honum
þvi að hann skyldi ekki hafa
áhyggjur af þvi. „Striðið er i suður-
hluta landsins — ( 600 mflna fjar-
lœgð frá staðnum þar sem við verð-
um,“ sagði hún.
Það átti eftir að koma á daginn
að það vora enn fjarlœgari styijald-
arátök sem áttu eftir að kosta þau
lifið.
Imad Ahmed var ekki nema 16
ára þegar hann fékk inngöngu i
þjálfiinarbúðir fyrir hermdarverka-
menn i Bekaa-dalnum i Libanon.
Það var á árinu 1982 og israelski
herinn hafði umkringt hinn mús-
limska vesturhluta Beirút. Dag og
nótt reyndu ísraelar að afmá siðasta
vigi PLO með eilífú sprengjuregni.
Af þeim fáu brotum af œvisögu
Ahmeds ,sem upplýst vora i réttar-
höldunum yfir honum, má gera sér
mynd af ungum Palestinumanni
sem hefúr einsett sér að leita
heinda. Hann varð að biða i sex ár
áður en hann fékk sitt fyrsta tœki-
fœri. Erindið sem hann átti að koma
til skila var óljóst Ásamt fjórum fé-
lögum úr þjálfúnarbúðunum var
honum afhent vegabréf þar sem
hann var ranglega skráður sem Líb-
ani. Vegabréfin vora stimpluð með
súdanskri áritun í Damskus og hóp-
urinn flaug frá Beirút til Khartúm.
Þegar þangað var komið verkeftii
þeirra að bera kennsl á hœfileg
skotmörk af vestrœnu bergi brotin,
sérstaklega Bandarikjamenn, Breta
eða Vestur-Þjóðveija, en riki þeirra
era álitin sérstaklega hliðholl Israel.
Súdönsku öryggisþjónustunni
fannst Ahmed ekki trúverðugur en
leidd i villu af líbanska þjóðeminu
sem skráð var í vegabréfið, dró hún
vitlausa ályktun um liklegt fómar-
lamb. í venjubundnu öryggiseftir-
liti var Ahmed tekinn i gœslu og
haldið þar meðan á heimsókn þá-
verandi líbanska forsetans Amins
Gemayel stóð i febrúar 1988.
Hermdarverfcamenním-
lr völdu sér auðvelda
bráö
Mánuðum saman undibjuggu
hryðjuverkamennimir œtlunarverk
sitt. Þeir athuguðu vandlega þau
skotmörk sem til greina koemu og
völdu og höfhuðu. T.d. útilokuðu
þeir breska sendiráðið þar sem þess
vœri of vel gœtt. En auðveldar
bráðir vora líka fyrir hendi s.s. Súd-
an- klúbburinn, niðumíddar leifar
frá lúxustímum breska nýlendu-
veldisins, þar sem breskir útlagar
og gestir þeirra eyða ffistundum við
að dreypa á gosdrykkjum eða
synda. Og Acropole hótelið, litið og
vinalegt ódýrt hótel sem er mikið
gist af góðgerðastarfsmönnum og
blaðamönnum.
Að kvöldi 15. mai raddust tveir
Palestinumannanna inn um hlið
Súdan- klúbbsins og skutu í allar
áttir af vélbyssum og fleygðu hand-
sprengjum. Ahmed var einn að
verki á Acropole hótelinu. Hann
gekk óáreittur upp stigana að mat-
salnum, klœddur súdönskum síðum
hvitum kufli, henti ffá sér töskunni
sinni sem geymdi i sér dauðann og
flúði af hólmi. Það var auðvelt verk
að góma alla Palestinumennina.
Fyrir réttinum sögðust þeir vera
i Htt þekktum hópi sem kallaðist
Arabisku byltingarsellumar. Galal
Ali Loutfi, lögffœðingur hryðju-
verkamannanna, hélt því fram að
fimmmenningamir œttu ekki að fá
sömu meðferð og morðingjar.
„Þeir eru mujaheddin (heilagir
stríðsmenn) og landi þeirra hefur
verið rœnt,“ sagði hann. „Þeir era
félagar í löglegum samtökum sem
eiga sér stoð i alþjóðlegum lögum."
Hann sagði sakbomingana 5 harma
dauða Súdananna tveggja i Acro-
pole sprengjuárásinni, starfsmanns
á hótelinu og liðsforingja í hemum.
Viðstaddir i dómsalnum segja að
enga iðrun hafi verið að sjá eða
heyra vegna dauða Rolfe- fjöl-
skyldunnar og Sally Rockett, 32 ára
breskrar kennslukonu, sem lika
starfaði með flóttamönnunum. Þeg-
ar sakfellingardómurinn var lesinn,
segja viðstaddir að Palestínumenn-
imir hafi brosað og hrópað: „Bylt-
ing til sigurs“.
í augum Johns og Dinahs Rolfe
felst hin bitra kaldhœðni ekki sist i
þvi, i ljósi þess að hryðjuverka-
mennimir virðast ekki sýna hin
minnstu merki iðrunar, að sonur
þeirra, sem hafði helgað sig ffiði,
skyldi hafa orðið á vegi Ahmeds,
sem hafði ajgerlega helgað sig of-
beldi.
Rolfe-hjónin eldri vona að dóm-
urinn sem súdanski dómstóllinn
fellir, taki tillit til skoðana sonar
þeirra. Paul bróðir hans segir: „Ég
veit að hann hefði ekki viljað
dauðarefsingu. Hann kynni jafúvel
að hafa verið sá sem hefði gefið
þeim frelsi.“ John Rolfe hins vegar
álitur að hollusta sonar hans við of-
beldisleysi vœri ekki rétt skilin með
þvi að sleppa strax lausum hryðju-
verkamönnum sem kynnu að taka
til við manndráp á ný.
Enn óvissa um
úrsHtin — en samviska
Bretanna hrein
Sérffœðingar i lögunum „shar-
ia“ era ekki á einu máli um hvort
gefinn sé kostur á fangelsisvist skv.
súdanska lagabálkinum. Flestir
þeirra hafa hins vegar trú á að það
yrði að fá einróma stuðning allra
fjölskyldnanna sem hafa séð á eftir
ástvini til að náðun komi til greina.
Ef á hinn bóginn fjölskylda eins
fómarlambsins kýs dauðadóm,
standi allar líkur til þess að hryðju-
verkamennimir verði teknir af Hfi.
Þó að Rolfe segi að bresku fjöl-
skyldumar séu i stórum dráttum á
sama máli, er ekki enn vitað um álit
súdönsku fjölskyldnanna. Engin
ákvörðun verður gerð opinber fyrr
en dómstóllinn tilkynnir dómsorð-
ið.
Rolfe segist vera feginn að hafa
séð sér fœrt að láta álit sitt í ljós við
dómstólinn. Hann segir að eins og
aðrir vestrœnir menn Hti hann og
fjölskylda hans svo á að lögin séu
„Qarlœg, hlutlaus, óumbreytanleg“.
Aftur á móti sé aðferð „sharia“
gjörólík. „En þegar ég hugsa mig
um held ég að það sé betra að við
voram spurð. Samviska okkar er
hrein, hvað sem nú á eftir að ger-
ast.“