Tíminn - 17.02.1990, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Föstudagur 16. febrúar 1990
Skagfirðingar -
Sauðárkróksbúar
Komið í morgunkaffi með Stefáni Guðmunds-
syni alþingismanni laugardaginn 17. febrúar
kl. 10-12 í Framsóknarhúsinu, Sauðárkróki.
Ferðaþjónusta
framtíðaratvinnugrein
Matarspjallsfundur Landssambands fram-
sóknarkvenna verður haldinn þriðjudaginn 20.
febr. n.k. kl. 19.30 í Lækjarbrekku.
Unnur Stefánsdóttir varaþingmaður ræðir
ferðamálastefnuna. Fundarmönnum gefst
kostur á að koma með fyrirspurnir.
Umræður. Allt áhugafólk um ferðaþjónustu velkomið.
L.F.K.
Keflvíkingar -
Suðurnesjamenn
Hádegisverðarfundur
um stóriðju verður haldinn laugardaginn 24.
febrúar n.k. á Glóðinni og hefst kl. 12.00.
Frummælandi verður Guðmundur G. Þórarins-
son, alþingismaður.
Mætið stundvíslega og takið með ykkur gesti.
Allir velkomnir.
Björk félag framsóknarkvenna í Keflavík og nágrenni.
Framsóknarvist
verður spiluð sunnudaginn 18. febrúar n.k. kl.
14 í Danshöllinni (Þórscafé)
Veitt verða þrenn verðlaun karla og kvenna.
Aðgangseyrir kr. 400,- kaffiveitingar innifaldar.
Áslaug Brynjólfsdóttir fræðslustjóri flytur stutt
ávarp í kaffihléi.
Framsóknarfélag Reykjavíkur
Kópavogur
Fulltrúaráð framsóknarfélaganna er boðað til fundar mánudaginn 19.
febrúar kl. 20.30 að Hamraborg 5.
Dagskrá:
1. Tillögur uppstillinganefnda um framboðslista.
2. Undirbúningur kosningastarfs.
3. önnur mál.
Stjórnin.
Framsóknarfólk Norðurlandi vestra
Skrifstofur Framsóknarflokksins og Einherja, Suðurgötu 3 á Sauðár-
króki, verða fyrst um sinn opnar mánudaga kl. 13-17 og þriðjudaga
og miðvikudaga kl. 9-12, sími 36757.
Kópavogur - Opið hús
Opið hús alla miðvikudaga að Hamraborg 5, kl. 17-19.
Alltaf heitt á könnunni.
Framsóknarfélögin.
Guðmundur G.
Þórarinsson
r
Unnur Stef ánsdóttir
Biluðum bílum
á að koma út fyrir
vegarbrún!
(UMFERÐAR
RÁÐ
lllll.Illllllli MINNINO ;'.:IMillllHllllllllliH.I.!' -iil'I^IIHHIIIIIIIIIIIll:l:; :!Illllllllllllllllllllllll;lii: WllllllllllllllllllllliliiI ■ ■ 11'llllllllllllllllllllllliLL., il:j
Steinunn
Matthíasdóttir
húsfreyja á Hæli
Fædd 8. október 1912
Dáin 6. febrúar 1990
í upphafi aldarinnar voru aðeins
30 jarðir í byggð í Gnúpverjahreppi
og hélst það að mestu óbreytt fram
yfir 1930. Heimilin voru mannmörg,
sennilega til jafnaðar um 10 manns í
heimili þegar fæst var, og þessi stóru
heimili voru mörg regluleg menning-
arsetur þar sem þókmenntir þjóðar-
innar voru lesnar ofan í kjölinn og
þær ræddar og gagnrýndar og til
viðbótar var flest það sem gefið var
út af þýddum bókmenntum einnig
lesið með gagnrýnum huga og þann-
ig léku nýir og þjóðlegir menningar-
straumar um unga fólkið sem á
þessum árum var að alast upp í
sveitinni.
Heimilið í Skarði var þar framar-
lega í flokki og þar var forystan
örugg því að hjónin, bæði Matthías
Jónsson og Jóhanna Bjamadóttir,
voru bæði fluggáfuð og bókhneigð.
Ég kynntist þessum hjónum báðum
vel og hef oft dáðst að því hve
miklum andlegum þroska þau höfðu
náð og það mátti að vísu segja um
marga aðra jafnaldra þeirra í sveit-
inni. Matthías var fæddur í Skarði
og var hann sonarsonur Jóns Gísla-
sonar frá Hæli og hefur fylgt þeim
frændum að vera orðheppnir, fljótir
til svara og hafa góða kímnigáfu og
hafði Matthías alla þessa kosti til að
bera í ríkum mæli. Jóhanna Bjama-
dóttir var fædd í Glóru, næsta bæ við
Skarð og var að allra dómi fluggáfuð
og svo næm og minnug að hún kunni
utanbókar flest það sem hún las og
hafði mætur á.
Steinunn, sem var fædd í Skarði
árið 1912, var næstyngst fimm syst-
kina, en Bjarni var þeirra elstur,
fæddur 1907, og var hann með
foreldrum sínum alla tíð og þau í
skjóli hans eftir að hann og yngsta
systir hans, Kristrún f. 1923, tóku
við búinu, en fjölskyldan bjó á Fossi
í Hrunamannahreppi frá 1936 til
1982. Næstelstur var dr. Haraldur, f.
1908, kennari á Laugarvatni og rit-
höfundur, og síðan er Guðlaug,
húsfreyja á Bjargi, Hrunamanna-
hreppi, fædd 1910. Öll eru þessu
systkini mjög vel gefin bæði til
munns og handa og í fremstu röð að
hverju sem þau hafa gengið.
Árið 1923 tók Ásaskóli til starfa
og var það heimavistarskóli fyrir
barnakennslu í sveitinni. Skólastjóri
var Unnur Kjartansdóttir frá Hruna
og var frænka hennar, Guðrún Har-
aldsdóttir frá Hrafnkelsstöðum,
lengst af þar matráðskona. Það kom
fljótt í Ijós að Ásaskóli var ekki
neinn venjulegur skóli, því að Unni
tókst ásamt góðri barnakennslu að
skapa hjá nemendum sínum svo
jákvæða lífssýn að ég hygg að flestir
sem stunduðu þar nám hafi búið að
því alla ævi og að hluta má einnig
þakka þetta Guðrúnu, frænku
Unnar, því að hún var svo samstiga
Unni í því merka skólastarfi sem
þarna fór fram.
Steinunn var á ellefta árinu þegar
Ásaskóli tók til starfa og varð fljótt
ein af bestu nemendunum þar. Hún
var því eftir fjögurra vetra nám, eins
og margir sem á þessum árum gengu
í Ásaskóla, komin með drjúga þekk-
ingu á víðu sviði sögu og bókmennta
og svo það mikilsverðasta, jákvæða
afstöðu til lífsins og þeirrar baráttu
sem margur verður að heyja við
óblíð örlög.
Ég man vel eftir Steinunni frá
þessum árum því að krakkarnir úr
framsveitinni komu oft við á Hæli
þegar þau voru að koma eða fara úr
skólanum. Ég man að hún var þá
bráðefnilegur unglingur, sviphrein
og djarfmannleg og hvergi smeyk að
taka þátt í hörðum leikjum við
stráka jafnt og stelpur.
Á þessum árum varð skólagangan
yfirleitt ekki löng því að lífsbaráttan
íeyfði ekki langa skólavist. Steinunn
var þó einn vetur í Kvennaskólanum
á Blönduósi og veit ég að hún taldi
sig hafa aflað sér þar mikilsverðrar
þekkingar sem hefði dugað henni
vel á lífsleiðinni.
Árið 1935 bundust þau Steinunn
Matthíasdóttir og Steinþór bróðir
minn á Hæli heitböndum. Móðir
okkar hafði þá rekið bú í allmörg ár
með okkur bömunum sínum, en þar
sem þeir tveir eldri bræðurnir, Einar
og Steinþór, höfðu nú hug á að fara
að búa og stofna sjálfstæð heimili,
var nú ákveðið að mamma eftirléti
þeim jörðina og þeir byggðu svo nýtt
tvíbýlishús þar sem gamla íbúðar-
húsið var orðið gamalt og kalt.
Steinunn og Steinþór giftu sig svo
12. júní 1937 og þann sama dag giftu
þau sig einnig Einar bróðir minn og
Halla Bjarnadóttir. Þann dag afhenti
móðir mín ungu konunum öll umráð
yfir heimilinu en þarna var fyrirhug-
að mikið samstarf í húshaldinu, m.a.
á þann veg að í upphafi notuðu bæði
heimilin sömu eldavélina og að hluta
var eldað í sama potti fyrir bæði
heimilin.
Ég undraðist það oft hve auðvelt
það virtist fyrir móður mína að
afhenda tengdadætrunum alla um-
sýslu á búinu, jafnstjórnsöm og hún
var. Mér þykir líklegt að þær Stein-
unn og Halla hafi átt von á einhverj-
um sambúðarerfiðleikum í þessu
sambandi, bæði við móður mína og
hvor við aðra, en aldrei varð ég var
við neina slíka erfiðleika, en hér
hafa eflaust allir aðilar sýnt fátíða
tillitssemi. Ég vil því hér að leiðar-
lokum færa innilegar þakkir til Stein-
unnar fyrir hve góð og nærgætin hún
var alla tíð við hana mömmu.
Ég var kaupamaður hjá þeim
Steinunni og Steinþóri annað árið
sem þau bjuggu og kynntist því strax
hve góð húsmóðir Steinunn var,
alltaf með nærandi og vel tilbúinn
mat og hún var einnig mjög dugleg
við mjaltirnar og ekki síður þegar
hún kom út að raka þegar mikið lá
við í hirðingum.
í búskap þeirra Steinunnar og
Steinþórs skiptust á skin og skúrir á
upphafsárum þeirra við búskapinn.
Þannig var í nokkur ár stríð við
fjárpestirnar, en svo komu vel
heppnuð fjárskipti og síðan hefur
allt gengið áfallalaust. Óþurrkasum-
ur hafa komið og gerðu heyöflun
næstum ómögulega en nú hafa menn
um fleiri úrræði að velja til að bjarga
uppskerunni. En stærsta breytingin
var þegar ræktun túna og akra var
komin á það stig að engjaheyskapur
var lagður niður.
Sú mikla ógæfa henti að húsið sem
byggt var á Hæli 1936 brann til
kaldra kola í janúar 1959 og einnig
öll búslóð þeirra hjóna. Með góðri
aðstoð margra manna var þegar um
vorið ráðist í að reisa tvö sambyggð
íbúðarhús, eitt fyrir hvora fjöl-
skyldu, og nú var ekki lengur eldað
í sama potti en góð og mikil sam-
vinna hélst þó áfram á ýmsum svið-
um og á stórhátíðum borðuðu oft
allir yið sama borð og oft var mikill
og góður söngur á Hæli þegar fólkið
á báðum bæjum og hópur gesta
sameinuðust í einum kór um réttir
eða á einhverri annarri fjölskyldu-
hátíð.
Þeim tókst það Steinunni og Stein-
þóri að viðhalda mikilli glaðværð á
heimilinu, bæði hversdags með
heimilisfólkinu og þó sérstaklega
þegar gerður var sér dagamunur af
ýmsu tilefni. Vegna starfa heimilis-
föðurins, sem var mestallan sinn
búskap annaðhvort oddviti eða al-
þingismaður, var mjög mikill gesta-
gangur á Hæli og get ég borið um
það að Steinunn var sérstaklega
gestrisin og meðan heilsan leyfði þá
unni hún sér ekki hvíldar og oft var
þetta álag meira en góðu hófi gegndi.
Þau Steinunn og Steinþór hafa
haft mikið bamalán. Bömin em 5 og
hafa þau öll stofnað sín heimili. Þau
eru:
1. Jóhanna, f. 1938, skóiastjóri í
Ásaskóla, Gnúpverjahreppi, var gift
Birgi Sigurðssyni rithöfundi, en þau
skildu og áttu þau 3 börn.
2. Gestur, f. 1941, skattstjóri í
Reykjavík, kvæntur Drífu Pálsdótt-
ur lögfræðingi, þau eiga 3 böm.
3. Aðalsteinn, f. 1943, starfsmað-
ur hjá Byko, kvæntur Hólmbjörgu
Vilhjálmsdóttur, þau eiga 3 böm.
4. Margrét, f. 1946, giftist Kára
Sigurðssyni, en hann lést, og áttu
þau 3 börn, seinni maður Már Har-
aldsson, bóndi í Háholti, og eiga þau
2 börn.
5. Sigurður, f. 1954, bóndi í Hæli,
kvæntur Bolette Höeg Koch, þau
eiga 2 böm.
Steinunn var lengi fram eftir ævi
ágætlega heilsuhraúSTog hafði mikið
vinnuþrek. Hún var eðlishlédræg og
naut sín best í litlum hópi, en hún
hafði mikið skopskyn og var oft
mjög glöð og kát í þröngum hópi.
Hún las alltaf mikið góðar bækur og
mundi það sem hún hafði lesið og
var mjög sýnt um að leggja bók-
menntalegt mat á þær bækur sem
hún las. Hún veiktist af alvarlegum
sjúkdómi fyrir allmörgum árum en
vann samt sín verk lengi vel, eða á
meðan það var henni mögulegt.
Hún sýndi einstakt æðruleysi og
sálarþrek í þessum veikindum, en
þetta er búið að vera langt stríð og
hún hefur nú síðustu árin þurft að
njóta mikillar og góðrar hjúkrunar.
Hér hafa margir í hennar stóru
fjölskyldu hjálpað til en mest hefur
þó Steinþór lagt af mörkum við að
annast konu sína og áreiðanlega eins
lengi og það var honum mögulegt.
Eg vil svo hér að leiðarlokum færa
Steinunni innilegar þakkir fyrir allt
sem hún hefur gert fyrir mig og
mína, fyrir dætur mínar Unni og
Margréti, og ekki minnst fyrir dreng-
ina mína tvo, Ólaf og Gest, sem
voru báðir hjá þeim á Hæli sumar-
langt snúningadrengir frá því þeir
gátu farið að hjálpa til og þangað til
þeir voru komnir um fermingu. Þetta
var þeim dýrmætur skóli og Steinunn
var þeim sem besta móðir.
Ég vil svo fyrir okkur hjónin færa
Steinþóri bróður og allri hans fjöl-
skyldu innilegar samúðarkveðjur
með kæru þakklæti fyrir svo margt
sem er svo gott að minnast frá ykkar
góða og oftast glaða heimili. Þrátt
fyrir þungbær veikindi nú síðustu
árin þá auðnaðist Steinunni að ljúka
miklu og gjöfulu ævistarfi sem hús-
móðir á stóru sveitaheimili og ala
upp hóp af börnum á jafnheilbrigðan
hátt og henni var lagið.
Blessuð sé minningin um Stein-
unni Matthíasdóttur, húsfreyju á
Hæli.
Hjaiti Gestsson