Tíminn - 07.07.1990, Qupperneq 7

helgin
15
Laugardagur 7. júlí 1990
Jón Högnason og Lilja Amardóttir, gjörgæsluhjúkrunarfræðingur.
(Tímamynd Pjetur)
það hefiir áhrif á blóðstorknun í lík-
ama og getur valdið blæðingum, má
ekki gefa það sjúklingum, þar sem
hætta er á blæðingum, svo sem sjúk-
lingum með magasár. En við skyn-
samlega notkun er áhætta venjulega
mjög lítil.
Fleiri lyfjum er hægt að beita til þess
að draga úr áhættu og skemmdum
við kransæðastíflu. Lyf við hjart-
sláttaróreglu eru oft notuð fyrstu sól-
arhringana. Þá eru önnur lyf sem not-
uð eru við fylgikvilla stíflunnar.
Þessum lyfjum má þakka að dánar-
tíðni vegna kransæðastíflu hefur
minnkað mjög mikið á undanfömum
árum.
A gjörgæsludeildum höfum við svo
ýmis tæki er létta okkur að fylgjast
með ástandi sjúklinganna, eins og sí-
vakann, en með honum má stöðugt
fylgjast með hjartslætti sjúklinganna
á skermi. Þetta tæki skráir sjálfkrafa
hjartsláttaróreglu og gefur hana til
kynna. Þannig er hægt að grípa inn í
með lyfjum á nokkrum andartökum,
en það er það sem mestu máli skipt-
ir.“
Hvert er næsta stig meðferðarinnar?
„Yfirleitt viljum við að sjúklingamir
jafni sig í nokkrar vikur eftir krans-
æðastíflu áður en við rannsökum þá
nánar, þ.e. hve kransæðaþrengslin
em útbreidd. í hjartanu em þijár
meginkransæðar og sumir hafa sjúk-
dóminn kannske aðeins í einni æð, en
aðrir í öllum þremur. Sé hann mjög
útbreiddur getur þurft að gripa til
kransæðaskurðaðgerðar.
En þetta er mjög einstaklingsbund-
ið. Þegar sjúklingur er farinn að jafha
sig gemm við oft áreynslupróf, bæði
til þess að meta áreynslugetu við-
komandi og áhrifin á hjartað. Megin-
reglan er sú að standi sjúklingur sig
illa á áreynsluprófi er gerð kransæða-
þræðing sem fyrst. Það á einnig við
um sjúklinga sem em með vemlega
verki, þrátt fyrir lyfjameðferð. Þessa
þræðingu er aftur á móti ekki nauð-
synlegt að gera á þeim er standa sig
vel á áreynsluprófi, þótt oft veljum
við að gera það, til þess að kanna út-
breiðslu sjúkdómsins.
Þessi þræðing fer fram á ffemur ein-
faldan hátt. Þá er grönnum legg
stungið inn í slagæðina í náranum og
leggurinn þræddur gegn um aðalslag-
æðar upp að hjartanu, þar sem krans-
æðamar liggja. Þá er sprautað
skuggaefni, sem sést á röntgenmynd,
í gegn um þennan legg og inn í krans-
æðamar. Þar með er hægt að taka af
þessu röntgenkvikmynd, sem svo er
skoðuð. Þetta er hættulítil aðgerð og
flestir þola hana vel. En helst hefur
háð okkur að á sjúkrahúsunum er
skortur á húsrými, til þess að hægt sé
að ffamkvæma þetta á heppilegum
tíma fyrir sjúklinginn. Best er að geta
metið sjúklinginn sem fyrst, en því
miður verða stundum að líða nokkrir
mánuðir.
Kransæðablástur
„Stundum eru sjúklingar aðallega
með þrengsli í einni æð eða kannske
tveimur, sem liggja þá vel við krans-
æðablásningu. Hún er ffamkvæmd á
mjög svipaðan hátt og kransæða-
þræðing. Farið er með legg í gegn um
náraslagaðina og upp í kransæðina.
Þá er grennri leggur þræddur í gegn
enn nieiri háttar
OSTATILBOÐ
nú eru það smurostarnir, 3 dósir í pakka
af rækjuosti eða 3 mismunandi tegundum
Áður kostuðu 3 dósir u.þ.b^^Kfkr., IIÚ 345 kr.*
um 25% lækkun.
Hve algengar eru bráðainnlagnir
vegna kransæðasjúkdóma?
„A bráðavöktum á sjúkrahúsum hér
liggur nærri að um fjórðungur sjúk-
linga komi beinlínis vegna krans-
æðasjúkdóma. Stundum kemur fólk
með einkenni sem líkjast kransæða-
stíflu, en reynast vera af öðrum toga,
því ýmsir kvillar, bæði ffá meltingar-
vegi og stoðkerfi geta haft keimlík
einkenni. Margir koma hér líka
vegna hratt versnandi bijóstverkja
ffá kransæðaþrengslum án þess að
um kransæðastíflu eða hjartadrep sé
að ræða. Stundum leiðir slík versnun
til kransæðastíflu og mikilvægt er að
grípa inní með viðeigandi aðgerð-
um.“
Hver eru fyrstu viðbrögð lækna?
,JEf um kransæðastiflu er að ræða og
sjúklingurinn kemur nógu snemma er
oft hægt að gripa til lyfja. Lyf eins og
strepókínasi geta leyst upp blóðtappa
i kransæð og minnkar þá skemmdin í
hjartavöðvanum og góðar líkur á að
hjartað starfi betur á eftir. En til þess
að hægt sé að gefa þetta lyf þarf fólk
helst að koma innan sex tíma ffá því
það fær kransæðastíflu. Þetta lyf hef-
ur þó ýmsar aukaverkanir, og þar sem
Byggðastofnun
tekur í notkun nýtt
símakerfi og ný simanúmer!
Jafnframt breytist símanúmer hjá
eftirtöldum sjóðum:
• Lánasjóði Vestur-Norðurlanda
• Hlutafjársjóði Byggðastofnunar
• Atvinnutryggingarsjóði
útflutningsgreina
Frá og með mánudeginum 9. júlí verða
símar Byggðastofnunar sem hér segir:
• 91-605400 : Aðalnúmer
• 99-6600 : Grænt númer
• 91-605499 : Myndsendir
• Akureyri : 96-21210
• ísafjörður: 94-4366
Byggðastofnun
RAUÐARÁRSTlG 25 PÓSTHÓLF 5410 125 REYKJAVlK
* leiðbeinandi smásöluverð.
Tilboðið stendur til 15. júlí
Tilvalið í ferðalagið!