Tíminn - 24.08.1990, Blaðsíða 4

Tíminn 4
FRÉTTAYFIRLIT
Sibiu, Rúmenia: Nicu
Ceausescu hefur tímabund-
ið verið sleppt úr varðhaldi til
að hann geti leitað sér lækn-
inga. Á meðan er því haldið
fram í rúmenskum dagblöð-
um að faðir Nicolae hafi ver-
ið fórnarlamb valdaræningja
frekar en almennings í upp-
reisnarhug.
Bagdad: Að sögn dag-
blaða í Irak hafa um fimm
milljónir manna gengið til liðs
við hersveitir Saddams Hus-
sein í því skyni að verjast
hugsanlegri árás andstæð-
inga undir forystu Banda-
ríkjamanna.
Brussel: Evrópuráðið hef-
ur lofað að veita 1,3 milljörð-
um dala til aðstoðar við að
koma fióttamönnum frá Irak
og Kúvæt burt frá Jórdaníu.
Ruweished, Jórdaníu:
Landamærum Jórdaníu og
Irak var lokað þó ennþá séu
um tvær milljónir erlendra
ríkisborgara staddar í Irak
og Kúvæt. Lokunin er aðeins
sögð vera tímabundin og
sendiráðsmönnum og smá-
um hópum verður hleypt í
gegn ef stjórnvöld viðkom-
andi landa sjá um flutning
fólksins frá Jórdaníu. 100
þús. flóttamenn bíða á
landamærunum eftir að
verða hleypt í gegn.
Amman: Hussein, kon-
ungur Jórdaníu.flaug til Ye-
men í gær sem milligöngu-
maður friðarviöræðna ar-
abaríkjanna. En stjórn Ye-
men er klofin í afstöðu sinni
til þess hvernig eigi að virða
refsiaðgerðir Sameinuðu
Þjóðanna án þess að
styggja bandamenn sína Ir-
aka. Gert er ráð fyrir að frá
Yemen fari Hussein til Bagd-
ad.
Jerúsalem: Þau tilmæli
hafa borist frá varnarmála-
ráðuneyti (sraels að lands-
menn birgi sig upp af mat-
vælum og öðrum nauðsynja-
vörum til tveggja vikna
vegna hættu á stríði við lr-
aka.
Bahrain: Innrás Iraka í Kú-
væt hefur vakið upp öfluga
mótspyrnu auðugra Kúvæt-
búa og mun neðanjarðar-
starfsemi andspyrnunnar
þegar hafa valdið írökum
töluverðum erfiðleikum.
Tókýo: Bæði Bandaríkja-
menn og ýmis arabaríkjanna
beita Japani nú miklum
þrýstingi til að þeir síðast-
nefndu gerist virkari í mót-
mælum og aðgerðum gegn
Irak. Japanir vonast eftir leyfi
til að koma löndum sínum út
úr Kúvæt og eru því ekki til-
búnir til frekari aðgerða að
sinni.
Lukasa: Forseti Zambíu
lét hafa eftir sér að hann
myndi ekki láta af störfum
fyrr en Ijárhagur landsins
hefði verið réttur við. En
hann hefur óspart verið
hvattur til að binda enda á
17 ára einræði sitt.
Beijing: Fellibylurinn
Yancy hefur að sögn yfir-
valda orðið að minnsta kosti
144 manns að bana í suður-
hluta Kína.
Föstudágur 24. ágúst 1990
ÍUTLONDi
Irakar segjast tilbúnir að banna kjarna- og efnavopn fyrir botni Persaflóa:
„Guðsgjöf til Saddam“
í hálftíma ávarpi, sem Saddam Hussein flutti í gær, hvatti
hann Hosni Mubarak, forseta Egyptalands, til að ganga til
liðs við sig og leggja til atlögu við synduga Saudi- Araba.
Saddam hélt því fram að sér hefði áskotnast „gjöf frá guði“,
hljóðsnælda frá 9. júlí síðastliðnum þar sem færðar væru
sönnur á að konungur Saudi-Arabíu hefði fyrir löngu ráð-
lirs
gert samsæri gegn Irak.
Þá var Saddam sýndur í sjónvarpi á
tali við hóp útlendinga, þar með talin
nokkur vestræn böm. „Ég hefði
gjaman viljað kynnast ykkur við aðr-
ar kringumstæður, en ég vil bara
skýra ykkur frá að þið eruð ekki gísl-
ar. Sem Irakar, Arabar og manneskj-
ur berum við hag ykkar fyrir bijósti
og vonum að þið þurfið ekki að
dvelja hér lengi,“ sagði Saddam við
fólkið með hjálp túlks.
En fyrir utan tilkynningar um guðs-
gjafir og manneskjulegheit Saddam,
þá hafa Irakar sakað erlent herlið í
Saudi-Arabíu um að stofna öryggi
alls svæðisins í hættu með því að
hafa kjamavopn undir höndum. Að
sögn Abdul-Rahim al Kital, fúlltrúa
íraka í viðræðum um bann við fjölg-
un kjamavopna í Genf, em stjóm-
völd í írak fylgjandi því að banna
kjamavopn alfarið á svæðinu. „Við
emm sömuleiðis tilbúnir að banna
allar tegundir efnavopna og sam-
þykkja alþjóðlegt eftirlit með því að
banninu verði ffamfylgt,“ sagði
hann, að viðstöddum fulltrúum yfir
100 þjóða.
Al-Kital benti jaffiframt á að Saudi-
Arabar væm aðilar að samningi um
bann við fjölgun kjamavopna, sem
og írak og Kuwait. Af þessum sökum
sagði hann vem erlends herliðs í
Saudi-Arabíu vera brot á alþjóðalög-
um. Þá gagnrýndi hann þá stefnu
andstæðinga íraka að ætla sér að
svelta landsmenn til hlýðni með
verslunarbanni. Al-Kital sagði eina
möguleikann á því að gengið yrði til
samninga vera þann að erlent herlið
hyrfi tafarlaust á brott. Þá ítrekaði
harm nauðsyn þess að allar þjóðir
gerðust aðilar fyrmefhds samnings,
en samtals hafa 141 þjóð skrifað und-
ir samninginn. Einkum sagði Al-Ki-
tal nauðsynlegt að Israelsmenn
gengjust undir ákvæði hins 20 ára
gamla samnings.
Markaðssérfræðingar hræðast áframhald- andi hækkanir olíu og afleiðingar:
0 IÍU' i/ei rðu ipi P
Úl ■ ■ ro i va lc
Verðbréf féllu á meðan olíuverð
hækkaði og gengi dollars lækkaði í
gær, sökum hræðslu við að orðum
verði skipt út fyrir öflugri vopn í
átökunum fyrir botni Persaflóa.
Utlitið á þremur stærstu verðbréfa-
mörkuðum heims, í London, New
York og Tokyo, hefur ekki verið
verra allt þetta ár. En verðbréfasalar
reyna hver sem betur getur að losna
við bréfin, vissir um að efnahags-
legar afleiðingar átakanna verði
slæmar hvemig sem málum lyktar.
„Verð bréfa er í heild mjög lágt, en
ofboð verðbréfasala hefur dregið
það enn frekar niður,“ sagði verð-
bréfasali í London.
Verð olíu er nú hærra en það hefur
verið síðastliðin átta ár. Til að
mynda hækkaði breska fyrirtækið
Brent Blend, sem vinnur olíu úr
Norðursjó, tunnuna upp fyrir 31
dollara markið, sem ekki hefur ver-
ið farið upp fyrir síðan árið 1982.
Aðrir söluaðilar miða sinar verð-
ákvarðanir almennt við verð þessa
fyrirtækis. „Hækkunin er mjög al-
varlegt mál og kemur til með að
valda mikið aukinni verðbólgu,"
sagði Michael Metz, markaðssér-
fræðingur Oppenheimer og Co. í
New York.
Þessa dagana hafa menn mestar
áhyggjur af því lykilhlutvcrki sem
Saudi-Arabar gegna á olíumörkuð-
um. En Saudi-Arabar eru að jafnaði
stærstu útflutningsaðilar OPEC og
hafa þar að auki lofað Sameinuðu
þjóðunum að bæta aðildarríkjum
það magn olíu sem venjulega er
flutt frá Irak og Kuwait, en sending-
ar þaðan hafa stöðvast vegna refsi-
aðgerða. „Ef til þess kemur að út-
flutningur Saudi-Araba riðlast
vegna vopnaðra átaka fyrir botni
Persaflóa, gæti svo farið að verð ol-
íutunnu hækkaði upp i allt að 40 til
50 dollara," sagði Jeremy Elden hjá
Phillips og Drew í London.
Verð olíu hækkar nú upp úr öllu
valdi á meðan verðbréf falla og
dollarinn sígur.
Algjör engill.
Armenía:
SJALFSTÆÐI
Armenar lýstu yfir sjálfstæði lands-
ins í gær. Armenar áskilja sér sjálfs-
ákvörðunarrétt viðvíkjandi vamar-,
utanrikis- og efnahagsmálum auk
þess sem þeir segjast sjálfir munu
ráða fram úr þeim vanda að sameina
héraðið Nagomo-Karabakh- lýðveld-
inu. Samþykkt var með meirihluta at-
kvæða armenska þingsins að komið
skyldi á fót her. Flest önnur riki, sem
áður töldust til Sovétrikjanna en hafa
nú lýst yfir sjálfstæði, hafa látið
stofhun hers eiga sig.
Ekki var því lýst yfir að öllum sam-
skiptum við Moskvu skyldi slitið, en
að öðm leyti samþykkti þingið sjálf-
stæðisyfirlýsingar varðandi svo til
alla þætti stjómsýslu. Þar með er tal-
ið sú samþykkt að komið verði á fót
armenskum gjaldeyri og eigin banka-
kerfi. Sömuleiðis áskilja Armenar sér
rétt til að leyfa utanaðkomandi her-
setu í landinu, svo ffamarlega sem
samþykki þingsins fæst. Sjálfstæðis-
yfirlýsingunni var ætlað að taka gildi
þegar í stað.
Sameinast 3. október
Að afloknum löngum og ströng-
um fundi austur-þýskra stjómvalda
var tilkynnt að þann þriðja október
myndi sameining Þýskalands fara
ffarn. Þessi ákvörðun bindur enda á
illvígar deilur kristilegra demó-
krata og jafnaðarmanna innan
stjórnarinnar.
Það var forsætisráðherra Austur-
Þjóðverja, De Maiziere, sem kall-
aði saman fundinn í því skyni að
leysa málið í eitt skipti fyrir öll.
Dagsetningin hefur þegar hlotið
nauðsynlegt samþykki þingsins.
En til að svo gæti orðið varð að
nást a.m.k. samþykki tveggja af
hverjum þrem jjingmönnum. Nú
liggur því fyrir að austur-þýsk
stjóm endar lífdaga sína fjórum
dögum fyrir 41. afmælið. Vestur-
Þjóðverjar hafa lýst yfir ánægju
sinni með ákvörðunina.
ÞRIÐJUNGI HOPSINS SLEPPT
trðsk stjórnvðld hafa að sögn
sænskra yfirvalda dregið til baka
loforð um að hleypa ðllum Svíuni úr
landi. Af þeim 90 flóttamönnum
sem staddir eru á landamærum
Týrklands verður einungis nm
þriðjungi leyft að yflrgefa Jrak,
einkum konum og börnum. í hópn-
um, sem er sá fyrri af tveimur, eru
einnig Finnar og Austnrrfkismenn.
„Auðvitað ernm við mjög von-
sviknir yflr því að írakar skuli
meina fólkinu að fara yfir landa-
mærin og heim til Svíþjóðar. Við lít-
um á það sem mjðg alvarlegt brot á
alþjóðalögum að melna þegnum
annarra rfkja að snúa til síns
heimalands,“ sagði utanrfkisráð-
herra Svíþjóöar, Sven Andersson.
Siðari hópurinn lagði af stað frá
Kúvst áleiðis til Tyrklands í gær-
morgun. Ekki er vitað um íslend-
ingana.
Að sögn ítalska utanríkisráðuneyt-
isins flýðu meira en 130 aðrir þegn-
ar vestrænna ríkja Kúvset f gær. Að
sögn talsmanns utanrikisráðuneyt-
isins, Gianni Castellaneta, er ekki
vitað hvort flóttafólkinu verður
hleypt út úr trak. í Kúvæt eru enn-
þá hópar Evrópnbúa sem ekki hafa
afráðiö hvort halda skuii til Bagd-
ad.
Aðspurður um viðbrögð vcstrænna
stjórnvalda ef yfirvöld íraka gera
alvðru úr þeirri bótun sinni að loka
sendiráðnm á miðnætti f nótt sagðl
Casteilaneta: „Viðbrðgð okkar
velta á því hvað þeir nákvæmlega
gera. En okkur gæti dottið f hug að
svara í sðmu mynt t.a.m. með þvi að
loka sendiráðum íraka í vestrænum
rfkjum.“ Utanrfldsráðherra Italfu,
Gianni de Michelis, sagði fyrr i
þessari vlku að einnig gœti komið til
greina að safna sendiráðsmönnum
ýmissa landa saman f nokkur sendi-
ráð. Hann sagði málið þó ekki verða
tekið fyrir á fundi stjórnar Efna-
hagsbandalagsins sem haldinn verð-
ur f Róm f dag. „Umrseða stjórnar-
innar kemur fyrst og fremst til með
að snúast um það hvernig EB beri
að haga sfnum samskiptum við írak
og nágrannalönd eins og Tyrkland
og Egyptaland. Hins vegar gæti
koraið til greina að kalia saman sír-
stakan fund utanrfkisráðherra EB-
landanna, t.d. á laugardag ef írakar
yfirtaka sendiráð okkar.“