Tíminn - 24.08.1990, Blaðsíða 5

Föstudagur 24. ágúst 1990
Ttmifih 5
Sérfræðingar á Rannsókna-
stöð Skógræktar ríkisins á
Mógilsá, sem hætta störfum
hjá stöðinni á næstu vikum,
hafa tekið í sína vörslu mikið
af rannsóknargögnum um til-
raunir sem þar eru í gangi.
Þetta gerðu þeir m.a. á grund-
velli laga um höfundarrétt Til-
raunimar, sem sumar hafa
staðið í nokkur ár, eru einskis
virði án þessara gagna. Ljóst
þykir að tugmilljóna tjón hefur
orðið á Mógilsá sem beint eða
óbeint má rekja tii deilnanna
sem þar hafa veríð í sumar.
í kjölfar uppsagnar Jóns Gunnars
Ottóssonar forstöðumanns Rann-
sóknastöðvarinnar sögðu allir starfs-
menn hennar upp störfum að einum
undanskildum. Sumar þessara upp-
sagna hafa þegar tekið gildi en aðrar
taka gildi 1. október næstkomandi.
Starfsmennimir sem eiga að hætta þá
eru nú í sumarffíi en eiga að koma
aftur til starfa um næstu mánaðamót.
Olíklegt er talið að þeir muni gera
það.
Áður en þeir fóm í sumarffí og áður
en nýr forstöðumaður tók til starfa á
stöðinni tóku sérffæðingamir með sér
rannsóknargögn um þær rannsóknir
sem þeir hafa unnið að síðustu ár.
Þetta gerðu þeir á þeirri forsendu að
gögnin tilheyrðu þeim en ekki stöð-
inni. Tilraunimar væm skipulagðar
og unnar af þeim og því væm þær
höfundarverk þeirra. Gögnin séu
einnig þess eðlis að nýir vísindamenn
hafi takmarkað gagn af þeim án ítar-
legra útskýringa þeirra sjálffa. Fagráð
stöðvarinnar er ekki sammála þessu
áliti sérffæðinganna. „Við teljum að
ekki leiki neinn vafi á að gögnin til-
heyra Rannsóknastöðinni,“ sagði Jón
Loftsson skógræktarstjóri þegar Tim-
inn leitaði álits hans á þeirri stöðu
sem nú er komin upp á Mógilsá.
Jón sagði að á næstunni yrði rætt um
þetta mál við sérffæðinganna. Ekki
væri öll von úti um að hægt væri að
komast að samkomulagi. Jón tók
Þaö voru fáir á féríi í Rannsóknastöð Skógræktar ríkisins að Mógilsá í gær. Timamynd: Ami Bjama
ffam að fagráði væri hvorki kunnugt
um hve mikið af gögnum hefðu horf-
ið ffá stöðinni né hvers eðlis þau
væm. Engar líkur em á að sérffæð-
ingamir haldi áffam störfum hjá
stöðinni. Þeir hafa boðist til að ljúka
þeim tilraunum sem þeir hafa verið
að vinna að sem verktakar. Þessu til-
boði hefur verið hafnað.
Skógræktarstjóri útilokaði ekki að
málið færi fyrir dómstóla en kvaðst
vona að til þess þyrfti ekki að koma.
Hann sagði þá stöðu sem nú er kom-
in upp á Mógilsá sýna hve mikil
harka er í þessari deilu.
Tíminn ræddi við Kristján Þórarins-
son sérffæðing í skordýraffæði um
deiluna um gögnin. Kristján sagðist
hafa unnið á Mógilsá í það skamman
tíma að mjög lítið af rannsóknar-
gögnum lægju eftir sig. Um gögn
annarra sérffæðinga sagði Kristján að
þau væm á mjög mismunandi stigum
og í sumum tilfellum í óaðgengilegu
formi. Mjög erfitt væri fyrir aðra vís-
indamenn að ljúka þeim tilraunum
sem fyrrverandi starfsmenn hefðu
hafið.
Aðeins einn starfsmaður er starfandi
á Mógilsá í dag ef nýráðinn forstöðu-
maður, Ámi Bragason, er undanskil-
inn. Rannsóknastöðin hefur verið
lömuð í allt sumar. „Það er ljóst að
sumarið er að mestu leyti glatað,“
sagði Ámi í samtali við Tímann.
Ámi vildi að öðm leyti ekki tjá sig
um stöðu mála á Mógilsá fyrr en eft-
ir fund í fagráði en sá fundur verður í
næstu viku.
Deilumar á Mógilsá hafa valdið
skógrækt á Islandi miklu fjárhags-
legu tjóni. Hve miklu er erfitt að
meta en fullyrða má að tjónið skiptir
mörgum milljónum króna. Sumar-
vinna starfsmanna hefúr ekki nýst.
Séð er ffam á að tilraunir sem sumar
hafa staðið í mörg ár munu eyði-
leggjast eða skila litlum árangri.
Kristján Þórarinsson sagðist telja að
tjónið skipti tugum milljóna og mörg
ár muni líða þar til stöðin verði kom-
in í fullan gang að nýju. Jón Loftsson
viðurkenndir að fjárhagslegt tjón sé
umtalsvert en segir erfitt að mæla
það. Skógrækt á íslandi hefur einnig
orðið fyrir vemlegu áfalli en það
felst m.a. í glötuðum ræktunartil-
raunum. Tilraunum sem miðuðu að
því að gera ísland skógi vaxið á ný.
-EÓ
Rannsóknastöó Skógræktar ríkisins á Mógilsá hefur veriö lömuð í sumar.
____Mörg ár tekur að koma starfseminni í fullan gang aö nýju:
Öll gögn um tilraunir
hurfu með starfsmönnum
Rekstrarkostnaður sjúkrahúsanna 15.770 milljónir í fyrra (250 þús.kr. á meðalfjölskyldu):
Spítalakostnaður að lækka
Hvað verður
um Miklagarð?
Eftir helgina verður haldinn stjómar-
fundur í Sambandinu og þar verður
einkum rætt um skipulagsmál. Ekki
er ósennilegt að þar verði einnig rætt
lun verslunarmálin en eins og kunn-
ugt er hefur enn ekki verið ákveðið
hvemig málefnum Miklagarðs skuli
skipað. Vegna formgalla var hluta-
fjárútboð í Miklagarði lagt til hliðar
og nú er víst að Sambandið verður
aðaleigandi.
Hins vegar er ekki ljóst hvort Mikli-
garður hf. og verslunardeild Sam-
bandsins verði rekin sem eitt fyrir-
tæki eða að verslunardeildin verði
áffam látin sjá um heildsöluna og
Mikligarður um smásöluna. Miklar
likur em hins vegar á því að úr þessu
verði eitt fyrirtæki, segja heimildir
Tímans, og um það gæti ákvörðun
legið fyrir um miðja næstu viku enda
er einnig boðaður fundur í stjóm
Miklagarðs í vikunni.
-hs.
Heildarútgjöld 55 sjúkrastofnana á
íslandinámu 15.770 milljónum króna
á síðasta ári. Hækkun ffá árinu 1988
var 12,8% í krónum talið sem að mati
ríkisendurskoðunar svarar til þess að
rekstrarkostnaðurinn hafi í raun lækk-
að um 0,9% eða 136 millj.kr. milli
ára. Sú lækkun er ekki síst athyglis-
verð í ljósi þess að sjúkrarúmum
fjölgaði um 111 milli þessara sömu
ára. Þessi fjölgun rúma skiptist nokk-
uð að jöfnu: Annars vegar nýbygg-
inga og svo hins vegar vegna þess að
dvalarheimilisrýmum var breytt í
hjúkrunarrými fyrir aldraða. Eigi að
síður varð um 500 milljón króna halli
á rekstri spítalanna á síðasta ári. En
hann hafði þó hlutfallslega minnkað
töluvert frá árinu á undan.
Rekstrarkostnaður Ríkisspítalanna
var rúmlega þriðjungur (35%) af
heildar rekstrarkostnaði allra sjúkra-
stofnana í landinu eða um 5.500
millj.kr. á síðasta ári. Um 1,9% raun-
lækkun á rekstrarkostnaði Ríkisspítal-
anna milli ára svaraði til rúmlega 107
m.kr. spamaðar. Af heildar rekstrar-
kostnaði sjúkrastofnana í landinu fer
um 58,4% til reksturs stóru sjúkrahús-
anna þriggja í Reykjavík. Þess má
geta að kostnaður hjá Landakotsspít-
ala lækkaði í raun um 4,6% i fyrra -
þ.e. miðað við fast verðlag.
Af alls 55 sjúkrastofnunum fá 27
ffamlög beint af fjárlögum (fjölgaði
um 9 á árinu). Meira en helmingur
þeirra sýndi lækkun á rekstrarkostn-
aði milli ára miðað við fast verðlag,
að meðaltali um 1,5% lækkun, eða
sem svarar 195 millj.kr. Það er veru-
leg breyting ffá árinu 1988 þegar
rekstrarkostnaðurinn hækkaði um
rúmlega 6% ffá árinu áður reiknað á
föstu verðlagi. Spamaðinum í fyrra
mun að mestu hafa verið náð með
lokun sjúkradeilda.
Stofnanir sem reknar em á dag-
gjaldakerfi geta hins vegar ekki
fækkað legudögum án þess að tekjur
þeirra skerðist um leið.
Á daggjaldakerfi em reknar 28
sjúkrastofnanir. Samanlagður rekstr-
arkostnaður þeirra var rúmlega 2.750
milljónir kr. Það var að meðaltali
2,2% hækkun (59 m.kr.) ffá fyrra ári
miðað við fast verðlag. Hjá tíu þess-
ara stofnana hafði þó orðið raun-
lækkun milli ára — mest hjá Sjúkra-
stöðinni Vogi 21%.
Rekstrarkostnaður á Vogi og endur-
hæfingarstöðvunum á Sogni og Stað-
arfelli var í kringum 200 milljónir
króna á síðasta ári.
Rikisendurskoðun bendir á að sá
uppgjörsmáti að greiða upp halla
hvers árs með svonefndum halladag-
gjöldum sé beinlínis útgjaldahvetj-
andi kerfi og ýti lítt undir spamað i
rekstri stofnana.
Kvartmilljón
á fjölskyldu
Til að átta sig betur á því hvað rekst-
ur sjúkrahúsanna kostar í raun má t.d.
benda á að tekjur ríkissjóðs af tekju-
skatti duga ekki nærri því til rekstrar
sjúkrahúsanna. Þessi 15.770 milljóna
kr. útgjöld á síðasta ári svara til um
62.500 króna á hvert mannsbam I
landinu; þ.e. í kringum 250 þús.
krónum að meðaltali á hvetja fjög-
urra manna fjölskyldu. Tekið skal
ffam að þama er aðeins um kostnað
við sjúkrahúsin að ræða en þar við
bætist lækniskostnaður utan þeirra og
þúsunda milljóna lyfjakostnaður sem
rikið borgar. - HEI