Tíminn - 30.08.1990, Qupperneq 3

Fimmtudagur 30. ágúst 1990
Tíminn 3
Haukur Halldórsson formaður Stéttarsambands í ræðu sinni á aðalfundi sambandsins í gær:
Þjóðarsátt ríki
um landbúnaðinn
„Segja má að búvörusamningar hafi hingað til nær einvörðungu flallað um
verðábyrgð ríkisins á tiiteknu magni mjólkur og kindakjöts. f yfirstandandi
viðræðum er hins vegar veríð að flalla um heildarramma fýrir þróun land-
búnaðaríns til lengri tíma“, sagði Haukur Halldórsson formaður Stéttarsam-
bandsins í ræðu sinni á aðalfundi sambandsins í gær. Haukur kom víða við
í ræðu sinni, Qallaði meðal annars um stöðu einstakra búgreina, búvöni-
samninginn, GATT- viðræður og fleira og greinir frá því heista hér á eftír.
Til að byija með vék Haukur i ræðu
sinni að mikilvægi landbúnaðar í mat-
vælaframleiðslu. .J'ramleiðsluvörur
landbúnaðarins eru á borðum hverrar
einustu fjölskyldu dag hvem og skipt-
ir þvi verð þeirra og gæði meira máli
en flest annað sem fólk kaupir." Hann
benti á að trygging fyrir þvi að fá dag-
lega nægan og hollan mat sé sama eðl-
is og jægar fólk kaupir sér tryggingu
fyrir skakkafollum á sviði sem því
finnst mest um varða. „Sá beini og
óbeini stuðningur sem landbúnaður-
inn nýtur frá samfélaginu er iðgjaldið
af slíkri tryggingu. Það skýtur því
skökku við, að þegar við þurfúm að
greiða þetta iðgjald, þá kveður við
annan tón og sú trygging er af ýmsum
talin óþörf. Að sjálfsögðu er ekki
sama hvað þessi trygging kostar og
sameiginlega þurfúm við að stuðla að
því að hún sé sem ódýrust.“
Haukur kynnti skýrslu stjómar Stétt-
arsambandsins, en þar eru rakin helstu
viðfangsefúi hennar á liðnu starfsári.
Einkum greindi hann ffá stöðu ein-
stakra búgreina, verðlagningu búvara
og ffamkvæmd búvörusamninga.
Þá vék Haukur að því sem hann kall-
aði „tímamót í starfssögu Stéttarsam-
bandsins", sem er þátttaka þess í þjóð-
arsáttinni. „Febrúarsamningamir eru
merkilegir á margan hátt og marka að
líkindum ákveðin timamót. í fyrsta
lagi vegna þess að þeir voru gerðir
vegna ffumkvæðis fúlltrúa atvinnu-
lífsins án verulegra afskipta rikis-
valdsins. I öðru lagi vegna hinnar víð-
tæku samstöðu sem um þá hefúr náðst
og í þriðja lagi vegna þess að bændur
vom nú í fyrsta sinn beinir þátttakend-
ur í slíkri samningsgerð."
Haukur taldi margt benda til þess, að
niðurstöður yfirstandandi GATT- við-
ræðna og viðræðna EB og EFTA um
sameigmlegan markað 18 Evrópu-
þjóða, geti haft í for með sér verulegar
breytingar fyrir íslenskan landbúnað.
Varðandi GATT sagði Haukur: „í
grófúm dráttum má segja að í þessum
viðrasðum takist á tvenn sjónarmið.
Annars vegar sjónarmið þeirra landa,
sem stunda útflutning búvara í mild-
um mæli, þ.e. Bandarikjanna, Argent-
ínu, Astralíu og Nýja-Sjálands. Þessi
lönd vilja afnema flest allar hömlur á
millirikjaviðskiptum með búvörur.
Hins vegar em svo sjónarmið Evrópu-
bandalagsins, Norðurlanda, Japans
o.fl. ríkja, sem vilja sjálfar fullnægja
eigin þörfúm fyrir búvörur sem mest
og styrkja landbúnað sinn á þann hátt
sem nauðsynlegt er talið í því skyni.
Þessar þjóðir leggja áherslu á, að hlut-
verk landbúnaðarins sé ekki eingöngu
matvælaffamleiðsla heldur þurfi einn-
ig að taka tillit til byggðasjónarmiða,
umhverfismála og öryggissjónarmiða
hvað varðar fæðuöflun." Haukur taldi
það þó til bóta, þrátt fyrir það að vara
mætti við neikvæðum áhrifúm sem
GATT- samkomulag um landbúnaðar-
mál gæti haft fyrir íslenskan landbún-
að, að fastari skipan í alþjóðaviðskipt-
um með búvörur gæti komist á.
Um viðræður EB og EFTA sagði
Haukur að þær gætu á margan hátt
haft bein og óbein áhrif á íslenskan
landbúnað, þó annað hafi verið sagt í
upphafi. „Enn er of snemmt að spá um
hver verður niðurstaða þessara við-
ræðna, en liklegt má telja að þær leiði
til aukins ffelsis í viðskiptum með bú-
vörur. Niðurstaða þeirra mun hafa í
för með sér aukna beina og óbeina
samkeppni við íslenskan landbúnað á
næstu árum og verulega breytt rekstr-
arumhverfi ffá því sem nú er.“
Haukur sagði einkum þrenn grund-
vallar markmið vera til umræðu við
gerð nýs búvörusamnmgs. í fyrsta lagi
væri áframhaldandi aðlögun ffam-
leiðslunnar að innlendri markaðsþörf
og hvemig hún geti orðið með viðráð-
anlegum hætti. I öðru lagi hvers konar
starfsumhverfi landbúnaðinum verði
tryggt á komandi árum og i þriðja lagi
hvemig auka megi hagkvæmni í ffam-
leiðslunni, styrkja þannig stöðu bú-
vara á markaðinum og gera landbún-
aðinn samkeppnisfærari um vinnuafl
og fjármagn.
Haukur rakti þann mikla samdrátt,
sem orðið hefúr á sölu kindakjöts ffá
því fyrst var farið að gera búvöru-
samning við ríkið árið 1985, á sama
tíma og tekist hefúr að koma skikki á
mjólkurffamleiðslu. Árið 1985 var
kindakjötssala á mann rúmlega 39
kíló á mann, en á síðasta ári var hún
kominn niður í rúmlega 33 kíló og
nemur sá samdráttur 1500 tonnum á
ársgrundvelli. Þess vegna er aðlögun í
kindakjötsffamleiðslu óumflýjanleg
og sagði Haukur sauðfjárbændur
standa ffammi fyrir þeirri spumingu,
hversu hratt sú aðlögun geti farið
ffam. „I þessu sambandi þurfa stjóm-
völd að átta sig á þvi að fyrir bænda-
stéttina er hér um gífúrlega viðkvæmt
mál að ræða og sá tími, sem gefinn
verður til þessarar aðlögunar, kann að
ráða úrslitum um það hvort Stéttar-
sambandið, sem hagsmunasamtök
bænda, treystir sér til samstarfs um
þetta verkefni."
Hann sagði að áður en afstaða væri
tekin til markaðstengingar nýs bú-
vömsamnings, þyrfti að fást svör við
ýmsum veigamiklum spumingum, t.d.
að hvaða marki stjómvöld væm reiðu-
búin að tryggja starfsskilyrði í land-
búnaði. „Jafhffamt þarf að vera tryggt,
að ekki verði gerðar minni kröfúr til
Hundsbit á Dalvík:
Eigandinn ákærður
hundurinn aflífaður
Lögreglurannsókn í máli manns-
ins, sem sigaði hundi sínum á
lögregluna á Dalvík s.l. sunnu-
dag, er nú lokið og hefur málið
veríð sent bæjarfógetanum á Ak-
ureyrí tíl umfjöllunar.
Bæjarfógeti hefúr þegar gefið út
ákæm og var eigandanum birt ákær-
an i gær. Hundurinn hefúr þegar ver-
ið aflífaður. Að sögn Eyþórs Þor-
bergssonar fúlltrúa bæjarfógeta verð-
ur dómsrannsókn hraðað eins og unnt
er, sökum þess að maðurinn er á leið
utan. Maðurinn hefúr ekki verið sett-
ur í farbann en hugsanlegt er að það
verði gert.
Maðurinn hefúr starfað erlendis
undanfamar vikur og skrapp til ís-
lands gagngert til þess að sækja
hundinn. Hundurinn var aflífaður þar
sem ekki þótti fært að hafa hann í
vörslu eiganda síns og fúlltrúar
ákvæuvaldsins sáu ekki aðrar leiðir
færar. Grunur leikur á, að annað
hvort eigandi hundsins eða félagi
hans hafi ekið ofúrölvi ffá Dalvík til
Akureyrar. En þar sem ekkert hefúr
sannast í því efni hefúr formleg
ákæra ekki verið gefin út.
- HIÁ Akureyri
FIMMTI
GÍR í ÞÉTTBYU !
u
UMFERÐAR
RÁÐ
Flensborgarskóli í Hafnarfirði: w
SKOLAS ETNING
Á MÁNUI Af gefnu tilefúi skal það tekið fram að skólaseming og afhending stundataflna í Flensborgarskóla í Hafnarfirði verður mánudaginn 3. september, eins og áður hafði verið auglýst. DAGINN Fundum kennara, sem áttu að vera nú i vikunni, hefur verið frestað fram í næstu viku en það hefur eng- in áhrif á fyrirhugaða skólasetn- ingu. Nemendur eiga því að mæta á mánudaginn í skólann. —SE
Haukur Halldórsson.
innfluttra búvara en innlendra varð-
andi aðbúnað á ffamleiðslustigi, ffam-
leiðslumeðferð, hollustuhætti og heil-
næmi. Svörin við þessari spumingu
hafa óhjákvæmilega úrslitaáhrif á það
hvort Stéttarsambandið treystir sér til
þess að ganga til undirritunar á nýjum
búvömsamningi."
Haukur vakti einnig máls á því í
ræðu sinni að endumýjun í bænda-
stéttinni hafi verið hæg á undanföm-
um ámm, sem sést best á því að á
rúmum áratug hefúr meðalaldur
bænda hækkað úr 49 áram í 52 ár.
„Þessi þróun er ákaflega hættuleg.
Landbúnaðurinn þarf að komast aflur
í þá stöðu að hann sé áhugaverður
kostur fyrir imgt fólk þegar það velur
sér lífsstarf. Ef það gerist ekki er hætta
á atgervisflótta á næsta leiti.“
Niðurlag setningarræðu Hauks var
eftirfarandi. „Nauðsynlegt er að sú
landbúnaðarstefna, sem fylgt er, njóti
meirihlutafylgis með þjóðinni. Sé
ekki svo, er hún dæmd til að mistak-
ast. Við verðum því að starfa í sátt við
þjóðina og við verðum að starfa í sátt
við umhverfið. Það er von mín að þær
hugmyndir, sem nú em reifaðar í nýj-
um búvörusamningi, geti orðið grand-
völlur að slíkri „þjóðarsátt" um land-
búnaðinn.“ -hs.
EIMSKIP
HLUTHAFAFUNDUR
í Hf. Eimskipafélagi íslands verður haldinn
í Súlnsa) Hótels Sögu
fimmtudaginn 13. september næstkomandi
og hefst kl. 15:00.
Fundurinn er boðaður skv. 3. mgr. 20. gr.
samþykkta félagsins.
A dagskrá fundarins verður tillaga um
staðfestingu á samþykkt hluthafafundar
hinn 28. ágúst 1990 um aukningu hlutafjár
Hf. Eimskipafélags íslands
um allt að 86 milljónir króna.
Aðgöngumiðar að fundinum verða
afhentir hluthöfum og umboðsmönnum
hluthafa á skrifstofu félagsins frá
10. september til hádegis 13. september.
Reykjavík, 29. ágúst 1990
STJÓRN HF. EIMSKIPAFÉLAGS ÍSLANDS