Tíminn - 02.11.1990, Blaðsíða 5

Föstudagur 2. nóvember 1990
Tíminn 5
Líklegt að ófeltum áum þættu aöfarir offeitra afkomenda blöskranlegar?
350 tonna „mörfjall“
jc æt ■ æt ™ ■
uí*030 i siaiuriiomm
f kringum 350 tonn af kindamör voru grafin í jörð með öðrum
sláturúrgangi á þessu hausti. Þrátt fyrir aukna slátursölu nýtist
ekki nema um helmingur af mörnum, sem til fellur, til manneld-
is og í dýrafóður hér innaniands. Umframmör hefur á undan-
förnum árum bræddur og tólgin seld úr landi, aðallega til sápu-
gerðar. Markaðsverð fyrir siika dýrafitu hefur lækkað svo að
stendur ekki lengur undir kostnaði. Sá kostnaður feist í því að
hirða um mörinn í siáturhúsunum, pakka honum inn og frysta,
fiutningskostnaði til Hafnarfjarðar, kostnaði við að bræða mör-
inn þar og síðan flutningskostnaði til útlanda.
„Menn leituöu einfaldlega að
ódýrustu lausninni. Því miður
hefur verð á dýrafitu á heims-
markaði lækkað frá því í fyrra og
hefur lðdega ckki um langan aldur
verið lægra en nú. Við fengum það
hlutverk að finna þá lausn, sem
kostaði minnsta peninga. Og hin
hiyggilega staðreynd er sú, að
ódýrasta lausnin reyndist sú að
grafa afgangsmörinn í jörð ásamt
öðrum Úrgangi firá sláturhúsun-
um,“ sagðí Árni Jóhannsson hjá
Búvörudeild Sambandsins.
Hann sagði þessa fitu nýtta hér
eins og mögulegt er fyrir mann-
eldismarkaðinn. Slátursala hafi
t.d., sem betur fer, auldst töluvert
síöustu tvö árin. Fóðurstöðvar fá
Hka þá fitu sem þær þurfa í loð-
dýrafóður, en framleiðsla þess hef-
ur nú stórum minnkað með fækk-
un ioðdýrabúa. Nokkuð er líka not-
að í kálfafóður.
„Við vorum að leita að ýmsum
öðrum notkunarleiöum íyrir þessa
fitu, annað hvort til fóðurs ellegar
sem orkugjafa, vegna þess að í
þessari fitu er töluvert mikil orka.
Þær leiðir fundust ekld fyrir þetta
haust. E.t.v. finnst slík leið fyrir
næsta haust. Þaö er kannski ekki
beint skemmtilegt að þurfa að
grafa þetta, en það reyndist vera
hagkvæmasta lausnin,“ sagði
Árni.
Til að brenna fitu í þeim tækjum,
sem notuð eru hér á landi, þarf
hún að vera fljótandi. Til að nota
mör sem eldsneyti þyrfti því fyrst
að bræða mörinn, sem kostar tölu-
verða orku, og síðan að hita fituna
upp.
Sláturhússtjóri, sem Tíminn
ræddi við, sagðist hafa fengið um
6-7 krónur fyrir kílóið af þeirri
fitu, sem hann flutti út í fyrra. Það
hafi í raun alls ekki staðið undir
kostnaði við að hirða um þetta og
síðan bræðslukostnaði, sem $é
töluverður. Enn lægra verð nú geri
það auðvitað ennþá síður.
Sú var tíðin að mör var mikils
metinn á íslandi, enda ekki nema
tiltölulega fáir áratugir síðan
„ófeiti“ dró landann til dauða. Nú
þegar ofát og offita er orðin ein
helsta ástæðan fyrir ótímabærum
aldurtila manna í okkar heims-
hluta, þarf líklega engan að undra
lágt verð og urðun heilla fitufjalla.
Ófeitin er hins vegar enn út-
breidd og dregur þúsundir bama
og fullorðinna til dauða í öðrum
heimshlutum. Getur því verið
fróðlegt að átta sig á þeirri orku
sem urðuð var hér með mörijall-
inu í haust. Ekki mun fjarri iagi að
það hafi innihaldið um 2.800
milljónir hitaeininga. Mælt í hita-
einingum, hefði „fjallið“ því upp-
fyllt hitaeiningaþörf meira en
milljón hungraðra manna í einn
dag. EHegar enst 7.000 einstak-
lingum sem hálft fæði í heilt ár.
- HEI
Hiti í stjórnum Dagsbrúnar og BSRB
vegna vaxtahækkunar (slandsbanka:
Dagsbrún hyggst
endurskoöa eign
sína í ísl.banka
Stjóm Dagsbrúnar lýsir undmn
sinni og hneykslun á þeirri ákvörð-
un íslandsbanka að ákveða vaxta-
hækkun þá, sem kom til fram-
kvæmda í gær, 1. nóvember. Þetta
kemur fram í fréttatilkynningu frá
félaginu.
Þá var samþykkt á fundi stjórnar
BSRB í gær, að lýsa undrun yfir
þeirri ákvörðun bankans að hækka
vexti. Vaxtahækkunin, sem nú var
framkvæmd, nemur tveimur pró-
sentum og eru nú algengustu kjör-
vextir á óverðtryggðu skuldabréfi
14,25% hjá íslandsbanka.
Stjórn BSRB áréttar að hár fjár-
magnskostnaður samræmist ekki
markmiðum þjóðarsáttar og krefst
þess að bankar og fjármálastofnanir
færi þegar í stað niður vexti og ann-
an íjármagnskostnað.
í tilkynningunni frá Dagsbrún seg-
ir að hækkunin sé framkvæmd á
sama tíma og verkalýðsfélögin leggi
sig öll fram um að hindra verð-
hækkanir og nýtt verðbólguflóð.
Ennfremur segir að enginn þurfi að
efa að þessi vaxtahækkun komi fram
í hækkuðu verðlagi. íslandsbanki
vinni þvert gegn baráttu verkalýðs-
félaganna til lækkunar verðlags og
gegn efni þeirra kjarasamninga, sem
gerðir voru 1. febrúar sl. Þá segir að
stjórn Dagsbrúnar muni leggja það
fyrir félagsfund nk. sunnudag, hvort
ástæða sé ekki til að Verkamannafé-
lagið Dagsbrún endurskoði afstöðu
sína til banka er þannig starfa, bæði
hvað varðar viðskipti og eignaraðild.
—SE
Fra Kirkjuþingi í gær. Tímamynd: Ami Bjama
Ályktunartillaga um fjármál þjóðkirkjunnar fyrir Kirkjuþingi:
Lottóið þrefalt:
Stærsti vinning-
ur f rá upphafi?
Næstkomandi laugardag verður
Lottóvinningurinn þrefaldur og
búast forráðamenn þess jafnvel
við því að þá líti dagsins ljós
hæsti vinningur Lottósins frá
upphafi.
Astæðurnar fyrir því, að menn
búast við því, eru helst þær að tvö-
faldur vinningur á undan þreföld-
um hefur aldrei verið eins stór.
Stærsti þrefaldi vinningur til þessa
var 16. maí 1987, þegar potturinn
var þrefaldur í fyrsta sinn, en þá
var fyrsti vinningur 14.786.058
krónur. Tvöfaldi vinningurinn vik-
una á undan var 5.828.414 krónur,
en nú er hann 5.837.853 krónur.
Þar að auki hefur íslensk getspá,
sem rekur Lottóið, tekið nýjar
auglýsingar í notkun og ættu þæ-r
vonandi að glæða söluna. Þá eru
mánaðamótin nýliðin og hefur það
sýnt sig að þá virðist fólk hafa
meira á milli handanna og vonast
forráðamenn Lottósins að það auki
söluna enn frekar. —SE
TEKJUSKERÐINGU
HARDLEGA ANDÆFT
Kirkjuráð hefur lagt fyrir
Kirkjuþing ályktunartillögu þar
sem mótmælt er þeirri aðgerð
stjórnvalda að skerða sóknar-
gjöld, kirkjugarðsgjöld og jöfn-
unarsjóð sókna á yfirstandandi
fjárlagaári. Segir í tillögunni að
um sé að ræða skerðingu á lög-
bundnum tekjustofnum kirkj-
unnar. „Kirkjuþing mótmælir
einnig fyrirhugaðri skerðingu
þessara tekjustofna á næsta ári
sem boðuð er í frumvarpi til
fjárlaga og krefst þess að við þau
áform verði hætt,“ segir enn-
fremur í ályktun Kirkjuráðs.
Þessi ályktun verður síðar lögð
fyrir fjárhagsnefnd Kirkjuþings
til frekari umfjöllunar. - hs.
Kaupfélag Árnesinga 60 ára:
Afmælistilboð hjá K.Á. á Selfossi
„Það hefur verið mjög mikið að
gera í allan dag og vörumar hafa rok-
ið út,“ sagði Magnús Jónsson, vöru-
hússtjóri Kaupfélags Ámesinga á
Selfossi, í gær. Magnús bætti við að
menn þyrftu þó ekkert að óttast
vömskort í dag, þar sem nýjar vörur
kæmu frá Reykjavík eftir þörfum.
Kaupfélag Ámesinga varð 60 ára í
gær, 1. nóvember, og er þess minnst
með fjölbreyttum tilboðum í verslun-
um félagsins. í dag, eins og í gær, er
gefinn 10% afsláttur í flestum versl-
unum KÁ og getur fólk notið slíkra
kjara á eftirfarandi stöðum: Selfossi,
Laugarvatni, Stokkseyri, Eyrarbakka
— en þar tók kaupfélagið við sinni
gömlu verslun að nýju í gær — Þor-
lákshöfn, Hveragerði, Vík í Mýrdal,
Kirkjubæjarklaustri og Vestmanna-
eyjum.
Kaupfélagið hefur gefið út sérstaka
afmælisútgáfu KA.-frétta, þar sem
greinar um samvinnumál Suður-
lands birtast. Þá mun fyrir jólin koma
út bók um 60 ára sögu Kaupfélags Ár-
nesinga, sem skráð er af Erlingi
Brynjólfssyni sagnfræðingi. —khg.