Tíminn - 14.12.1990, Side 5

Föstudagur 14. desember 1990
Tíminn 5
Landsbergis, forseti- Lithaugalands, hafði í vikunni samband við Steingrím
Hermannsson og lýsti yfir þungum áhyggjum vegna viðræðna við Sovétmenn:
Landsbergis, forseti Lithaugalands, hafði á þriðjudaginn samband
við Steingrím Hermannsson forsætisráðherra og óskaði eindregið
eftir því að íslenska ríkisstjómin áréttaði fyrri yfírlýsingar sínar um
stuðning við sjálfstæðiskröfur Lithauga og byði fram aðstoð sína við
að koma samningaviðræðum milli Eystrasaltsríkjanna og Sovét-
manna af stað, t.d. með þvf að bjóða Reykjavík sem fundarstað og
jafnvel hugsanlega með því að bjóða fram miliigöngu einhvers hátt-
setts íslensks embættismanns. Málið verður tekið fyrír á ríkis-
stjómarfundi í dag.
Landsbergis hefur í vikunni rætt
við Bush, forseta Bandaríkjanna,
um ástand mála við Eystrasalt.
Steingrímur Hermannsson sagði að
Landsbergis hefði verið mjög
áhyggjufullur þegar hann hafði
samband við hann, vegna þróunar
mála. „Hann lýsti miklum áhyggj-
um yfir því hvað málin gengju seint
og sagði nánast að hvað það, sem við
íslendingar gætum gert til þess að
Verkefni, sem þessi samtök hafa,
eru lítil sem engin, eða a.m.k. ekki
nægjanleg miðað við tilkostnað. Það
sem svona samtök gera er aðallega
að láta í ljós álit á ýmsum lagafrum-
vörpum, sem sveitarfélögin geta allt
eins gert hvert í sínu lagi.“
Það er Sigurður Einarsson, for-
maður bæjarráðs Vestmannaeyja,
sem svo lýsir starfsemi Samtaka
sunnlenskra sveitarfélaga (og í raun
annarra álíka). En úrsögn Vest-
mannaeyjabæjar úr SSS var tekin
fyrir á bæjarstjórnarfundi þar í gær-
kvöldi og var samþykkt með átta at-
kvæðum. Enginn var á móti en einn
sat hjá.
Árgjald til samtakanna segir Sig-
urður miðast við íbúafjölda. Hlutur
Vestmannaeyjabæjar í þessu batteríi
sé um 30%.
„Það kostar Vestmannaeyjabæ hátt
í 3 milljónir kr. á ári að vera í þess-
um samtökum."
En spilar ekki þarna inn í að Vest-
mannaeyingum hefur lengi fundist
þeir vera hálf utangátta í samstarfi
við „fastalandið" innan Suðurlands-
kjördæmis?
Sigurður segir takmarkaðan ár-
angur samtakanna að sínu mati
meginmálið. Út af fyrir sig sé at-
vinnulífið líka gjörólíkt, þar sem
Vestmannaeyjar hafi nánast sér-
stöðu. Þar snúist allt um sjávarút-
veg, en uppi á landi sé það landbún-
staðfesta okkar stuðning við við-
leitni þeirra til að endurheimta sjálf-
stæði sitt, yrði mjög vel metið. Það
kom fram að hann metur mjög mik-
ils eindregna og samkvæma sjálf-
stæðisviðurkenningu okkar íslend-
inga og einnig þær yfirlýsingar sem
hafa komið fram hjá okkur erlendis,
m.a. þá yfirlýsingu sem ég gaf í Par-
ís,“ sagði Steingrímur.
Aðspurður hvort búast mætti við
aður og þjónusta við hann sem séu í
aðalhlutverki.
Leitt fyrir þeirra hönd
„Fyrir þeirra hönd, og kjördæmið í
heild, þykir mér það leitt ef Vest-
mannaeyingar segja sig úr samtök-
unum,“ sagði Hjörtur Þórarinsson,
framkvæmdastjóri Samtaka sunn-
lenskra sveitarfélaga, þegar Tíminn
ræddi við hann fyrir bæjarstjórnar-
fund í Eyjum í gær. En vitanlega
verði hver og einn að meta hvað
hann telur sig hafa hagnað af. „Og í
samstarfi má maður ekki bara spyrja
hvað maður græðir á því sjálfur. Það
er líka spurningin hvað hægt er að
gera fyrir aðra. Persónulega mundi
ég sjá eftir duglegum strákum úr
samtökunum, ef af þessu verður,"
sagði Hjörtur. Spurður hvort ekki
yrði um fjárhagslega blóðtöku fyrir
SSS að ræða sagði Hjörtur: „Það
hefur ekki verið. Miðað við það að
samtökin endurgreiddu þeim kostn-
að vegna skólafulltrúans þeirra. Telji
þeir sér það til tekna, hafa þeir verið
á fjórðungs til hálfu gjaldi miðað við
önnur sveitarfélög." Það sé fyrst á
þessu ári sem það hefur verið fullt
gjald hjá þeim. Fjárhagslega muni
útganga Vestmannaeyinga því sára-
lítið breyta stöðu samtakanna, segir
Hjörtur. Auk þess komi aðeins hluti
rekstrarkostnaðarins um árgjöldin.
samningafundi í Reykjavík á næst-
unni sagði Steingrímur að stjórn-
völdum væri vitanlega ekkert að
vanbúnaði að endurtaka og ítreka
fyrri yfirlýsingar og sagðist Stein-
grímur ætla að ræða um þetta mál á
ríkisstjórnarfundi í dag. „Þeir eru
orðnir ansi áhyggjufullir, eins og
komið hefur fram í fjölmiðlum, og
telja að nauðsynlegt sé að ná ein-
hverjum árangri í viðræðunum við
Sovétmenn," sagði Steingrímur.
Síðar í þessum mánuði verður
haldinn fundur þar sem utanríkis-
ráðherrar Norðurlandanna hitta að
máli utanríkisráðherra Eystrasalts-
ríkjanna. Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra sagði að á fundin-
um yrði stofnuð upplýsingamiðstöð
fyrir Eystrasaltsríkin þrjú í Kaup-
mannahöfn sem stuðla eigi að nán-
ari tengslum milli Norðurlandanna
Jöfnunarsjóður greiði ákveðna upp-
hæð á ári til landshlutans.
Raunar segir hann þarna alls ekki
heldur um peningamál að ræða hjá
Vestmannaeyingum. Þeir hafi verið
tilbúnir með sams konar úrsögn ár-
ið 1976, þannig að þetta hafi í raun
alltaf legið fyrir hjá þeim.
Hjörtur segir því ekki að neita að
þetta séu tvö viðskiptasvæði. Það
geti t.d. verið þægilegra og öruggara
fyrir Vestmannaeyinga að sækja
fund til Reykjavíkur heldur en á Sel-
foss eða annan stað á Suðurlandi.
Enda komi í Ijós að hagsmunir Iiggi
ekki eins þétt milli Vestmannaeyja
og annarra sveitarfélaga í kjördæm-
inu.
En hver eru helstu verkefni sam-
takanna?
„Þau eru margvísleg. En grunnur-
inn er hin þjóðfélagslega staða kjör-
dæmisins. Hún kemur þó ekki eins
glöggt fram hér eins og hjá Norð-
lendingum. Þeir hafa náð þeirri
mynd betur upp en önnur kjör-
dæmi. Sömuleiðis eru það almennir
hagsmunir sveitarfélaganna. Og svo
eru mörg störf á vegum sveitarfélag-
anna þannig, að hægt er að láta einn
mann vinna starf fyrir þau sameig-
inlega sem 35 menn þyrftu ella að
vinna að í hverju þeirra.“
Atvinnuþróunarsjóður
Nefndin, sem fjallaði um framtíð
aðildar Vestmannaeyja að SSS,
skoðaði einnig breytingar á aðild
bæjarins að Atvinnuþróunarsjóði
Suðurlands, þótt þar sé um tvö að-
skilin má að ræða. „Til sjóðsins eig-
um við að borga 1% af tekjum sveit-
og þeirra. „Jafnframt er þetta fundur
sem haldinn er við heldur dramat-
ískar aðstæður, þar sem Eystrasalts-
ríkisstjórnirnar hafa sent frá sér
neyðarkall um það að nú stefni allt í
það að Sovétmenn muni láta kné
fylgja kviði og setja þeim úrslita-
kosti í þeim viðræðum sem rétt eru
byrjaðar, og krefjast þess að þeir falli
frá, ómerki og ógildi sjálfstæðisyfir-
lýsingu sína og beygi sig fyrir vænt-
anlegum lögum um samband aðild-
arríkja Sovétríkjanna, að viðlögðum
hótunum um efnahagslegar þving-
anir og jafnvel beitingu hervalds. Ef
slíkir atburðir gerast er allt talið um
hið nýja öryggiskerfi Evrópu fyrir bí
og allir draumar um að nú séu
komnir nýir samskiptahættir í sam-
skiptum Evrópuþjóða helber
hræsni,“ sagði Jón Baldvin.
arfélagsins," sagði Sigurður. Hug-
myndin sé sú að sjóðurinn eigi að
lána til nýsköpunar í atvinnulífinu.
Þessi sjóður sé búinn að starfa í 10
ár og eins og jafnan hafi menn mis-
jafnar skoðanir á því hvernig til hafi
tekist. „Ég met það svo að litlar nýj-
ungar hafi komið út úr þessu, held-
ur hafi sjóðurinn meira orðið svona
almennur lánasjóður." Sigurður
segir eigið fé sjóðsins meira og
minna bundið í útlánum og sjóðinn
heldur ekki af þeirri stærðargráðu
að hann skipti sköpum. Væri um að
ræða hluti sem einhverju máli
skipta, þá gæti hann í sjálfu sér
ósköp lítið.
Sömuleiðis bendir hann á þá breyt-
ingu sem orðið hefur á lánamark-
aðnum síðustu 2-3 árin. Öfugt við
það sem áður var, þegar allir pening-
ar voru skammtaðir, sé það nú orðið
tiltölulega létt fyrir fyrirtæki, sem á
annað borð hafa einhver yeð, að fá
lán í bönkum. Vandamálið sé nú
frekar orðið fólgið í því að gæta þess
að safna ekki of miklum skuldum og
að geta sýnt fram á það að menn hafi
tök á að endurgreiða þau lán sem
þeir taka.
Hjörtur segir Vestmannaeyinga
hafa haft lykilaðstöðu í sjóðnum á
tvennan hátt: Formaðurinn hefur
síðustu 3 til 4 ár verið úr Vest-
mannaeyjum, auk þess sem þeir hafi
alltaf átt tvo fulltrúa í stjórn sjóðs-
ins. „Þeir eru því að ásaka sjálfa sig,
hafi markmið sjóðsins orðið eitt-
hvað annað en þeir vildu hafa það.“
Þetta 1% árgjald til sjóðsins segir
Hjörtur núna alls um 14 milljónir á
ári. Eign sjóðsins er nú orðin á ann-
að hundrað milljónir. - HEI
ÓKEYPIS
HÖNNUN
auglýsingar
ÞEGAR ÞÚ
AUGLÝSIR í
Tímanum
AUGLÝSINGASÍMI
680001
—SE
Vestmannaeyingar segja sig úr Samtökum sunnlenskra sveitarfélaga:
Afrekin of lítil borin
saman við tilkostnaðinn
.jvieginatriðið er, að okkur fínnst svona landshlutasamtök ekki ná
nægum árangrí borið saman við hvað rekstur þeirra kostar. Svona
apparat starfar aðallega á fundum, þar sem fíallað er um landsins
gagn og nauðsynjar. Þetta byggist á því að sækja þessa fundi sitt á
hvað, sem menn eru latir við, ekki síst í misjöfnum veðrum í
skammdeginu.