Tíminn - 05.03.1991, Síða 7

Þriðjudagur 5. mars 1991
Tíminn 7
Síðan 16. janúar sl. þegar her-
afli bandamanna, hins svokall-
aða fjölþjóðahers, hóf loftárás-
ir á Kúveit og frak hefur heim-
urinn staðið meira og minna á
öndinni, enda aldrei áður get-
að fylgst með slíkum stans-
iausum fréttaflutningi í sjón-
varpsútsendingum beint af
stríðsvettvangi. Ekki voru ailir
á einu máli um áreiðanleika
fréttanna, en þó hlýtur smám
saman að hafa runnið upp ljós
fyrir flestum að báðir aðilar
beittu fyrir sig fréttamiðlun-
um í áróðursskyni.
Já, það var miklu púðri eytt í að
sýna í sjónvarpi frá því sem var að
gerast þá stundina, en minna skýrt
frá aðdraganda og undanfara
stríðsins og þaðan af minna hefur
verið fjallað um hvað nú tekur við.
Það er þó mörgum áhyggjuefni,
ekki síst Evrópumönnum sem
höfðu horft vongóðir til uppbygg-
ingar nýrrar, samvinnuþýðrar Evr-
ópu — og veraldar. Rudolf Aug-
stein, ritstjóri Der Spiegel, lýsti
áhyggjum sínum nýlega í nokkurs
konar leiðara í blaði sínu. Leiðar-
ann kallar hann „High Noon“ og
vísar þar til frægrar bandarískrar
kvikmyndar í vestrastíl.
Maður vitnar ekki gjarna í páfa,
þó frekast þann sem embættið
skipar þá stundina. En einn for-
vera núverandi páfa, Píus XII., orð-
aði 1953 texta fyrir herlækna sem
hægt er að taka skilyrðislaust und-
ir.
Hann vildi að sérhvert stríð yrði
fordæmt sem ekki sé hægt að rétt-
læta með óhjákvæmilegri nauðsyn
(þá snerist málið um Kóreu):
Maður er aðeins tilneyddur til að
fara í stríð til að verjast þungbæru
óréttlæti, sem samfélagið verður
fyrir og ekki er hægt að verjast
með öðrum ráðum, þar sem að
öðrum kosti gefi alþjóðleg tengsl
grófu ofbeldi og samviskuleysi
lausan tauminn.
Það er einmitt þetta sem er leið-
arljósið að ályktunum Sameinuðu
þjóðanna hvað varðar Saddam
Hussein og Kúveit. En Píus XII.
hafði líka þá skoðun að:
Þegar tjónið sem stríðið veldur er
ekki í neinu samræmi við óréttlæt-
ið sem framið hefur verið, getur
það verið skylda að umbera órétt-
lætið.
Með áherslu, en einungis „fyrst
og fremst", minntist páflnn á stríð
með kjarnorku-, líffræðilegum og
efnavopnum.
Hvað verður eftir
í Kúveit að
stríðinu loknu?
Það sem nú hefur verið að gerast
er skaði sem er ekki í neinu hlut-
falli við það óréttlæti sem þegar
hefúr verið framið eða það sem
stendur til að fremja. í lok vopna-
viðskipta í Kúveit stendur varla
annað eftir en glæsiverslanastjórn
El-Sabbah- ættarinnar á sviðinni
jörð, studd olíuhagsmunum vest-
rænu ríkjanna.
Á því leikur víst enginn vafi að
meirihluti írösku þjóðarinnar
stendur að baki foringja sínum,
Saddam Hussein. En það gegnir
líka sama máli um Mubarak í Eg-
yptalandi og Assad í Sýrlandi og
Gaddafi í Líbýu.
En jafnvíst er líka það að einræð-
isherrann í Bagdad hafði ástæðu til
Réttlætti tilefnið alla þá eyðileggingu og sóun mannslífa sem stríð hefur alltaf í för með sér? spyr Rudolf
Augstein.
Hver verður
eftirleikur Persa-
flóastríðsins?
Schwarzkopf, yfirhershöfðingi bandamanna, hefúr veríð daglegur gestur á sjónvarpsskjám undanfamar
vikur. Aldrei hefur verið jafrímikill fréttaflutningur samstundis frá stríðsvettvangi og í Persaflóastríðinu, en
öllum er Ijóst að hann þjónaði fyrst og fremst áróðurstilgangi.
að ætla að leikmennirnir í banda-
rísku utanríkisþjónustunni hvettu
hann til að láta höggið ríða á Kú-
væt. Hafa menn hugleitt gaum-
gæfilega afleiðingarnir af því ef
óbætanlegur skaði yrði gerður á
írak og Kúveit og öllu svæðinu
umhverfis?
Bush tók erfíða
ákvörðun úr illa
undirbúinni aðstöðu
Það er sjálfsagt ekki röng ályktun
að George Bush hafi orðið að taka
erfiðustu ákvörðun lífs síns þegar
hann gaf skipun um að hefja árás,
og reyndar, öfugt við Lincoln 1861
og Rooseveit 1941, úr illa undirbú-
inni aðstöðu.
Þess vegna gerðu Bandaríkin
ályktanir S.Þ. svo víðtækar, rétt
eins og Saddam Hussein reyndi að
komast undan þeim, með hjálp
Sovétríkjanna.
Þá var þetta ekki lengur orðið
stríð S.Þ. gegn afturgöngu Hitlers
sem var orðin óð. Þvert á móti var
það eftirlátið Gorbatsjov Sovétfor-
seta að semja samningaramma
sem gæfi góðar vonir, sem banda-
ríski forsetinn reif samstundis
ruddalega til grunna.
Vald án andstæðs afís
þekkir engin takmörk
Vald án andstæðs afls þekkir eng-
in takmörk. Á meðan ótti stafaði af
Sovétríkjunum gat mesta heims-
veldið ekki leyft sér hvað sem er.
Nú vitum við hins vegar við hverju
við getum búist á neyðarstundu af
ríki sem er of reiðubúið að klæðast
einkennisbúningi heimslögreglu.
Þýska þingið sýndi einróma bjart-
sýni að morgni föstudagsins 22.
febrúár með tilliti til sovésku frið-
aráætlunarinnar og samningavið-
ræðnanna í Moskvu. Að kvöldi
sama dags átti talsmaður ríkis-
stjórnarinnar ekki annars úrkosti
en að gefa jáyrði sitt við lögreglu-
stjóraúrslitakostunum frá Wash-
ington.
Með „High-Noon“ framkomu
sinni hefúr George Bush tekið
áhættu sem enginn getur haft yfir-
sýn yfir. Er hann enn hræddur um
að vera álitinn „wimp“, bleyða? í
reynd gerir hann pólitíska stefnu
ísraels að sinni eigin, rétt eins og
Sovétríkin væru þegar sundurlim-
uð.
Nýir Saddamar
eiga eftir aö koma
fram á sjónarsviðið
Að koma Saddam Hussein frá
völdum er enn eftirsóknarverðasta
markmiðið. En að gera þennan ír-
aka að aðalvandamáli alls menn-
ingarheimsins var þó áreiðanlega
mistök.
Það verður áfram nóg eftir af fá-
tækum Aröbum og öruggt að nýir
Saddamar eiga eftir að koma fram
á sjónarsviðið. Það sem má a.m.k.
búast við er að alvarleg tilraun
verði gerð tii að leysa vandamál
Austurlanda nær.
Það voru ekki Arabar sem drápu
milljónir Gyðinga með gasi. En
það eru ísraelar sem svipta millj-
ónir Palestínumanna rétti. Svo
lengi sem það er ekki sjálfsagt mál
að líbanskar konur og börn séu
nákvæmlega jafn „saklaus" stríðs-
fórnarlömb og Gyðingakonur og -
börn í ísrael, verður enginn frið-
ur.