Tíminn - 18.04.1991, Qupperneq 4

Kúrdískir flóttamenn við landamæri Tyrklands:
Griðasvæði undir vernd
BNA, UK og Frakklands
Júgóslavía:
Bandarísk, bresk og frönsk stjórnvöld hafa ákveðið að setja upp
nokkrar tjaldbúðir í írak við landamærí Tyrklands, sem geti hver
tekið við allt að 60 þúsund flóttamönnum og veitt þeim mat, skjól,
læknisaðstoð og vernd fyrir íraska stjórnarhernum. Landgönguliðar
ríkjanna þriggja munu ásamt flugher Bandaríkjanna tryggja öryggi
flóttamannanna. Bandaríkjamenn munu senda 5-10 þúsund her-
menn til íraks, Frakkar eitt þúsund og Bretar líklega tvö þúsund.
Markmiðið er að fela Sameinuðu
þjóðunum stjórn tjaldbúðanna eins
fljótt og unnt er, en talið er að af því
geti orðið eftir u.þ.b. tvo mánuði. ír-
akar mótmæltu ákvörðun Vestur-
veldanna harðlega og sögðu þetta af-
skipti af innanríkismálum íraks.
Þeir sögðu að þetta gæti skaðað þá
samninga, sem þeir væru að gera
við Sameinuðu þjóðirnar um víð-
tækt hjálparsamstarf.
Kúrdískir flóttamenn, sem flúið
hafa til írans, munu ekki njóta góðs
af verndarsvæðunum, þar sem þau
eru við landamæri Tyrklands og of
langt í burtu.
Ef ætti að koma þeim til hjálpar
með slíkum verndarsvæðum yrði að
staðsetja þau í u.þ.b. 200 km fjar-
lægð frá Bagdad.
Akvörðunin um griðasvæðin var
tekin eftir símaviðræður George
Bush Bandaríkjaforseta, Johns Maj-
or forsætisráðherra Bretlands,
Erancois Mitterands Frakklandsfor-
seta, Javier Perez de Cuellar aðal-
framkvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðarína, Turguts Ozal forseta
TVrklands og Helmuts Kohl kansl-
ara Þýskalands.
Bush Bandaríkjaforseti hefur verið
gagnrýndur harkalega fyrir að
bregðast Kúrdum, en menn telja að
hann hafi ýtt undir uppreisn þeirra.
En seinasta ákvörðun hans mun lík-
Iega slá á þá gagnrýni.
Þá þykir Major, forsætisráðherra
Bretlands, hafa unnið mikinn per-
sónulegan sigur, þar sem hann átti
upphaflega hugmyndina að griöa-
svæði fyrir Kúrda. Hann hefur eins
og Bush fengið gagnrýni fyrir að
bregðast Kúrdum, en einnig fyrir
skort á leiðtogahæfileikum miðað
við Margaret Thatcher forvera hans.
Ákvörðunin um griðasvæðin þykir
sýna diplómatíska hæfileika Majors.
Tálsmenn kúrdískra uppreisnar-
hópa sögðu griðasvæðin skref í rétta
átt, en sögðu að gera þyrfti allt
Kúrdistan að griðasvæði undir
vernd Sameinuðu þjóðanna svo kúr-
dísku flóttamennirnir geti snúið
óhultir aftur til heimila sinna. Tals-
menn uppreisnarmanna sjítamús-
lima kröfðust þess að S.Þ. vernduðu
sjíta í suðurhluta landsins fyrir
stjórnarhernum.
írakar eru mjög óánægðir með
frumkvæði Bandaríkjamanna,
Frakka og Breta og segja þetta af-
skipti af innanríkismálum íraks sem
geti skaðað samvinnu íraka og Sam-
einuðu þjóðanna í hjálparstarfinu.
írakar höfðu samið við S.Þ. um að
komið yrði upp „mannúðarmið-
stöðvum" í öllu landinu í umsjá S.Þ.
Eric Suy, formaður nefndar S.Þ.
sem fór til íraks til að kynna sér
ástandið og hefur verið í viðræðum
við írösk stjórnvöld, sagði að sú
ákvörðun Bandaríkjamanna, Breta
og Frakka að koma upp að eigin
frumkvæði griðasvæði í norður-
hluta Kúrdistans gæti haft áhrif á
samstarf þeirra við íraka.
Bandarískar, breskar og franskar
þyrlur fóru í gær í könnunarleið-
angra inn í írak til að Ieita að heppi-
legum stöðum fyrir griðasvæðin.
Síðdegis voru bandarískir her-
menn sendir inn í írak til að reisa
flóttamannabúðirnar.
Reuter-SÞJ
Boris Jeltsin:
Ætlar að breyta
KGB í mannrétt-
indasamtök
Boris Jeltsin, forseti Rússlands,
sagði í gær að rússnesk yfirvöld
ætluðu að breyta hinni illræmdu
öryggislögreglu sovéska ríkisins,
KGB, í mannréttindasamtök.
Jeltsin sagöi á fréttamannafundi,
sem hann hélt í París, að KGB
mundi koma undir stjórn rússneska
þingsins, en hann er forseti þess.
„Samtökin munu ekki lengur heita
Jeltsin fer í opinbera heimsókn eftir
að hann var valinn forseti rússneska
þingsins. Hann sagði að heimsóknin
væri upphafið að nánari tengslum
milli Frakklands og ýmissa Evrópu-
stofnana og Rússlands. Reuter-SÞJ
Fréttayfirlit
SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR
Irösk stjómvöld fóru þess á leit
viö S.Þ. í gær að þeim yrði leyft
að selja oliu og olíuvörur að verð-
mæti allt að milljarði dollara til að
geta keypt matvæli og aðrar lífs-
nauösynjar fyrir þjóðina.
NIKÓSÍA - Bandarískum,
breskum og frönskum hermönn-
um hefur verið skipað að fara til
norðurhluta Kúrdistans og setja
þar upp tjaldbúðir þar sem kúr-
diskir flóttamenn geta fengiö
mat, skjól, læknishjálp og vernd
fyrir Iraska stjórnarhemum.
Bandarisku hermennimir verða á
milli 5-10 þúsund. Ætlunin er aö
koma þeim síðan f umsjá Sam-
einuðu þjóðanna og embættis-
menn telja að af því geti oröið eft-
ir u.þ.b. tvo mánuði. George
Bush Bandarikjaforseti sagði að
fjöldi flóttamanna við írönsku og
tyrknesku landamærin og bág-
Kúrdískir flóttamenn.
bornar aöstæður þeirra hefðu
knúið hann til að hverfa frá fyrri
ákvörðun sinni um að blanda sér
ekki á beinan hátt í málefni fraks.
írakar mótmæltu harðlega
ákvörðun Bandaríkjamanna,
Breta og Frakka og sögðu hana
brjóta í bága við alþjóðalög.
TOKYO - Mikhail Gorbatsjov
Sovétforseti og Toshiki Kaifu, for-
sætisráðherra Japans, ætla sér
viðbótartíma á fimmtudag til að
ræða landamæradeilu ríkjanna.
Deiit er um flórar Kúrileyjar, sem
Sovétmenn hertóku af Japönum
i lok seinni heimsstyrjaldarinnar.
Japanir krefjast yfirráöa þeirra og
hafa ýjað að því að þeir muni ekki
veita Sovétmönnum efnahags-
aðstoð ef þeir fái þær ekki. Gor-
batsjov er hins vegar undir mikl-
um þrýstingi heiman frá að gefa
eyjarnar ekki eftir.
NEVEH UR, ísrael Tveir
Jórdanir stálust yfir iandamærin
til ísraels og skutu ísraelskan
bónda til bana og særðu þrjá
aöra áður en ísraelskir hermenn
stoppuöu þá og þurftu þeir að
drepa annan þeirra.
JERÚSALEM - Palestinuarab-
ar og vinsfrisinnaöir fsraelsmenn
sökuðu I gær hina hægrisinnuðu
stjórn Yitzhaks Shamirs, forsæt-
isráðherra ísraels, um að reyna
aö gera sáttatilraunir James Bak-
ers, utanrikisráðherra Bandaríkj-
anna, að engu með þvi að halda
áfram að leyfa landnám Gyðinga
á Vesturbakkanum. Eftir tvo dag
kemur Baker í sína þriðju friðar-
ferð til Israels eftir Persaflóastrfö-
ið.
DUBLIN - (rska ríkisstjómin hef-
ur ákveðið að gera öllum eldri en
17 ára klerft að kaupa smokka.
Smokkamir verða m.a. seldir á
knæpum, dansstöðum og stór-
mörkuðum. Þetta var ákveðlð
með tilliti tii þeirra viðhorfsbreyt-
inga, sem orðið hafa hjá almenn-
ingi til kynlifemála f þessu róm-
versk-kaþólska landi.
Reuter-SÞJ
KGB heldur Öryggissamtök Rúss-
Iands og hlutverk þeirra verður
varnar- og mannúðarmál," sagði
Jeltsin.
Þetta er í annað sinn sem Jeltsin
heldur fréttamannafund í Frakk-
VERKFALLINU LOKIÐ
landi, en hann er þar í þriggja daga
heimsókn.
Jeltsin réðst einnig á Gorbatsjov
fyrir að banna verkföll. „Ég er á móti
því að banna verkföll ... Bönn hafa
einungis kallað yfir okkur hörm-
ungar seinustu sjötíu árin,“ sagði
hann. Jeltsin sagði að það væri
greinilegt að Gorbatsjov væri orð-
inn íhaldssamari og hann hefði fjar-
lægst ýmis mikilvæg atriði pere-
strojku. Þetta er í fyrsta skipti sem
YFir 700 þúsund manna verkfalli
sem hófst á þriðjudag lauk í gær í
lýðveldinu Serbíu í Júgóslavíu þegar
ríkisstjórn lýðveldisins gekk að
launakröfum verkfallsmanna.
Verkamennirnir hófu verkfallið á
þriðjudag og er þetta fjölmennasta
verkfall í Júgóslavíu eftir seinni
heimsstyrjöldina.
Ríkisstjórn sósíalista samþykkti að
greiða þau laun í janúar og febrúar,
sem ekki höfðu verið greidd, og lög-
binda 3.000 dinara lágmarkslaun
(um 12.000 ísl. kr.). Verkfallsmenn
höfðu einnig krafist þess að ýmsir
skattar á fyrirtæki í Serbíu yrðu af-
numdir, en fengu því ekki fram-
gengt. Flugvirkjar hjá júgóslavneska
flugfélaginu JAT hafa lamað starf-
semi þess í u.þ.b. viku og hefur sam-
göngumálaráðherra Serbíu tilkynnt
að serbnesk yfirvöld ætli að grípa til
neyðarráðstafana til að koma starf-
semi flugfélagsins í gang. Verkföilin
sýna vaxandi óvinsældir ríkisstjórn-
ar sósíalista (sem hétu áður komm-
únistar) í Serbíu. í síðasta mánuði
létust tveir í mótmælum gegn ríkis-
stjórn lýðveldisins.
Þúsundir fyrirtækja í Júgóslavíu
eru nálægt gjaldþroti, erlendar
skuldir nema 18 milljörðum dollara,
viðskiptahallinn við útlönd er 4,5
milljarðar dollara og framleiðni iðn-
aðarins fer minnkandi.
Júgóslavneska sambandsstjórnin
óskaði eftir stuðningi lýðveldanna
sex við efnahagsáætlun, sem hún
hefur gert og sem er ætlað að koma
í veg fýrir algjört hrun. Forsætisráð-
herra lýðveldisins Króatíu sagðist
ekki búast við því að áætlunin yrði
samþykkt, en hún verður afgreidd á
króatíska þinginu á föstudag. Þá
hefur stjórnarandstaðan í lýðveld-
unum Slóveníu og Serbíu lýst yfir
ótrú sinni á áætluninni.
Reuter-SÞJ