Tíminn - 18.04.1991, Page 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 18. apríl 1991
VETTVANGUR
Guðmundur Jónas Kristjánsson:
Verður kosió um óskert fullveldi?
Stærsta mál kom-
andi kosninga
Eitt stærsta mál komandi kosn-
inga er hvaða afstöðu við íslend-
ingar ætlum okkur að taka varð-
andi svokölluð Evrópumálefni.
Augljóst er að viss öfl hér innan-
lands róa að því öllum árum að ís-
land gerist aðili að Evrópubanda-
laginu. Það er satt best að segja
með ólíkindum hvað þessi öfl hafa
komist langt upp á síðkastið. En í
hverju fælist slík aðild fyrir smá-
þjóð eins og okkur íslendinga í ör-
stuttu máli?
í fyrsta lagi myndu allar ákvarð-
anir okkar að verulegum hluta
færast til aðalstöðvanna f Briissel.
Það þýddi að við sem sjálfstæð og
fullvalda þjóð hefðum ekki lengur
frjálsar hendur um samninga við
önnur markaðssvæði, s.s. okkar
þýðingarmiklu markaði í Banda-
ríkjunum, Asíu, Sovétríkjunum
og víðar. Við yrðum m.ö.o. að lúta
í einu og öllu reglum og ákvörð-
unum EB.
í öðru lagi þýddi aðild að EB það
að hvaða fyrirtæki eða fjölþjóða-
hringur (auðhringur) innan EB
gæti starfað hér að vild. Að vísu
fengju íslensk fyrirtæki sömu rétt-
indi innan EB, en allir heilvita
menn sjá það í hendi sér hversu
ójafn sá leikur yrði. í þeirri sam-
keppni yrði íslenskt fjármagn al-
gerlega þar ofurliði borið.
í þriðja lagi yrði um að ræöa
óhefta fríverslun með fjármagn og
fjárfestingar. Þetta þýddi það t.d.
að jafnvel þótt ísland fengi ein-
hverjar undanþágur varðandi
gagnkvæmar fiskveiðiheimildir,
sem engar líkur eru á, þá hefði
slíkt ekkert að segja, því eftir sem
áður gætu fjársterkir aöilar innan
bandalagsins keypt upp íslenska
útgerð og fiskvinnslu, bæði beint
og óbeint. Það sama gildir um
okkar auðlindir, landsvæði og þau
fyrirtæki sem þættu arðvænleg.
Nokkrar efnaðar fjölskyldur, t.d.
frá ftah'u, gætu þannig keypt upp
fallega norðlenska dali, fjöll, ár,
vötn svo eitthvað sé nefnt. Við ís-
lendingar værum nánast orðnir
útlendingar í okkar eigin landi.
Fyrir smáþjóð sem lslendinga
þyrfti ekki að spyrja að leikslok-
f fjórða lagi yrði komið á sameig-
inlegum vinnumarkaði. Frjáls at-
vinnu- og búseturéttur útlendinga
innan EB yrði tryggður á íslandi
með aðild íslands að EB. í þessu
sambandi er vert að hafa í huga að
innan Evrópubandalagsins í dag
búa um 300 milljónir manna og
um 15-20 milljónir eru þar at-
vinnulausar. Á íslandi búa ekki
nema rúm 250 þúsund manns og
hér er nánast ekkert atvinnuleysi.
Bara þessi staðreynd ætti að úti-
loka okkur frá aðild, þ.e.a.s. svo
framarlega sem við ætlum okkur
að standa vörð um íslenskt þjóð-
erni, tungu, menningu og at-
vinnuöryggi.
í fimmta lagi yrði svo fjöregg
okkar íslendinga, fiskimiðin, af-
hent valdhöfunum í Brússel, eða
eins og Jakob Jakobsson, forstjóri
Hafrannsóknastofnunar orðaði
það í grein í Mbl. í vetur: „Með því
að ganga í Evrópubandalagið
væru íslendingar að kasta lífs-
björginni, fjöregginu sínu, til
Brússel, en þaðan kæmi það aldrei
óbrotið aftur.“
Þá er vert að geta þess að innan
Evrópubandalagsins er í mótun
framtíðarstefna sem tekur til enn-
þá meiri samruna og miðstýringar
á málefnum aðildarríkjanna, þ.á
m. á sviði menningarmála, utan-
ríkismála og jafnvel hermála.
Afstaða tveggja
stærstu stjómmála-
flokkanna
Þar sem alþingiskosningar eru
ekki langt undan er því bæði fróð-
legt og nauðsynlegt fyrir kjósend-
ur að bera saman t.d. stefnu
tveggja langstærstu stjórnmála-
flokkanna á íslandi í dag til Evr-
ópumála, því allt bendir til af
skoðanakönnunum að dæma, að
þeir verði eftir kosningar áfram
sterkustu stjórnmálaflokkarnir á
Alþingi íslendinga, sem hefðu
mest um þessi mál að segja í fram-
tíðinni. Flokkar þessir eru Fram-
sóknarflokkur og Sjálfstæðis-
flokkur.
í ályktun 21. flokksþings Fram-
sóknarflokksins frá 16.-18. nóv. sl.
um Evrópumál segir: „Tryggt
verði að erlendir aðilar nái ekki yf-
irráðum í sjávarútvegi og fiskiðn-
aði þjóðarinnar, hvorki beint né
óbeint. Þá verði jafnframt tryggt
að erlendir aðilar eignist hvorki
íslenskar orkulindir og virkjunar-
réttindi né íslenskt landsvæði.
Þingið hvetur til þess að sett verði
á yfirstandandi Alþingi skýr heild-
arlöggjöf um fjárfestingu erlendra
aðila í atvinnurekstri hér á landi.
Þingið leggur til ef samningar tak-
ast ekki milli EFTA og EB að ís-
lendingar leiti sérstakra samninga
við Evrópubandalagið. ÞINGIÐ
TELUR AÐ HUGMYNDIR UM AÐ-
ILD AÐ EVRÓPUBANDALAGINU
SÉU HÁSKALEGAR OG LÝSIUPP-
GJÖF VIÐ STJÓRN EIGIN MÁLA
OG HAFNAR ÞVÍ AÐILD AÐ EVR-
ÓPUBANDALAGINU."
í ályktun 29. landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins um Evrópumál-
efni segir m.a.: „Ríkisstjórnin hef-
ur enga ákveðna stefnu heldur
lætur reka á reiðanum, enda er
mikill ágreiningur innan stjórnar-
liðsins um afstöðu til annarra
ríkja og einangrunarstefna er
landlæg í Framsóknarflokki og AI-
þýðubandalagi. Sjálfstæðismenn
telja að fslendingar eigi samleið
með EFTA-ríkjunum um þátttöku
í evrópsku efnahagssvæði að því
tilskildu að samningar takist um
hindrunarlaus viðskipti með sjáv-
arafurður. Efviðhlítandi samning-
ar takast ekki um hindrunarlaus
viðskipti með sjávarafurðir, leggja
sjálfstæðismenn áherslu á að Is-
lendingar leitist við að ná fram
þessum markmiðum eftir öðrum
leiðum. ÍSLENDINGAR EIGA
EKKI FREKAR EN AÐRAR ÞJÓÐ-
IR AÐ ÚTILOKA FYRIRFRAM AÐ
TIL AÐILDAR GETI KOMIÐ AÐ
EVRÓPUBANDALAGINU."
Grundvallarlegur
skoðanamunur
Það þarf engan glöggskyggnan
mann til að sjá að um grundvallar-
legan skoðanamun er að ræða
milli þessara tveggja stærstu
stjórnmálaflokka til fullveldismála
okkar íslendinga. Meðan Fram-
sóknarflokkurinn segir aðild að
Evrópubandalaginu háskalega,
útilokar Sjálfstæðisflokkurinn
hana ekki. Sú afstaða 29. lands-
fundar Sjálfstæðisflokksins að úti-
loka ekki aðild að EB sýnir og
sannar hversu óhugnanlega þau
öfl hafa náð sem markvisst vinna
að inngöngu íslands í EB. Það að
hafa komið því inn í ályktun
stærsta flokks þjóðarinnar, að ekki
beri að hafna fyrirfram aðild að
EB, er meiriháttar áfangasigur
þessara óþjóðlegu afla til að ná
sínu pólitíska framtíðarmarkmiði.
Og smekkleysið er algjört. Að
kalla það einangrunarstefnu, t.d.
hjá Framsóknarflokknum, að
hafna aðild að EB, það að vilja
standa vörð um íslenskt fullveldi.
Furðulegast er þó hversu hljóðlát-
lega þessari ályktun var „smyglað"
í gegn, því vitað er af mjög mikilli
andstöðu meðal kjósenda Sjálf-
stæðisflokksins gegn aðild að EB,
þótt virkustu og áhrifamestu
hagsmunahópar flokksins í
Reykjavík vinni að hinu gagn-
stæða. Jafnvel sumir frambjóð-
enda flokksins þvertaka fyrir að til
aðildar að EB skuli koma í fram-
tíðinni, en virðast þó hafa stein-
þagað og rétt upp hönd á lands-
fundinum við afgreiðslu þessa
máls. Eða voru sumir kannski
svona uppteknir af því að koma í
veg fyrir kjör núverandi formanns
að frjálshyggjuliðinu tókst að
læðupokast með málið í gegn?
Ályktunin stendur þarna eftir sem
opinber stefna flokksins. Henni
verður ekki breytt. Hún er stað-
reynd. Já, og það dapurleg stað-
reynd.
Áhyggjuefni
Það er þess vegna orðið virkilegt
áhyggjuefni hvernig komið skuli
fyrir íslenskri þjóð, þegar hennar
stærsti stjórnmálaflokkur ályktar
ályktar í þá veru sem 29. lands-
fundur Sjálfstæðisflokksins gerði
um Evrópumálefni. Með ályktun
þessari er Sjálfstæðisflokkurinn í
raun að taka undir öll fullveldisaf-
söl Rómarsáttmálans. Sú rök-
semdafærsla sumra, að samningar
okkar gegnum EFTA við EB um
evrópskt efnahagssvæði séu að-
eins vísir að aðild síðar, er gersam-
lega út í hött. Það er reginmunur
á aðild að EB og einhvers konar
aðildar að svokölluðu evrópsku
efnahagssvæði með öllum þeim
fyrirvörum sem t.d. Framsóknar-
flokkurinn setur fram. Og eins og
raunar kemur fram í ályktun sjálf-
stæðismanna þá er ágreiningur
milli núverandi stjórnarflokka í
Evrópumálum, því vitað er að t.d.
Alþýðuflokkurinn, sem fer með yf-
irstjórn þessara mála í ríkisstjórn,
er tilbúinn að ganga mun lengra
en t.d. Framsóknarflokkurinn.
Jafnvel forsætisráðherra sá
ástæðu til þess um daginn í eld-
húsdagsumræðum að vara þá al-
þýðuflokksmenn við sem væru
farnir að daðra við hugmyndina
um aðild að EB. í ljósi þessa er
áhyggjuefnið kannski hvað mest,
takist einmitt þessum tveim flokk-
um, Sjálfstæðis- og Alþýðuflokki,
að mynda næstu ríkisstjórn hér á
íslandi. Afleiðingar þess gætu orð-
ið háskalegar, svo ekki sé meira
sagt. Hin óþjóðlega afstaða þess-
ara flokka í landhelgisbaráttunni
forðum daga er nefnilega enn í
fersku minni.
Verður kosið um
óskert fullveldi?
Það er því ekki að ástæðulausu
þótt spurt sé: VERÐUR KOSIÐ UM
ÓSKERT FULLVELDI í komandi
kosningum? Sú umræða sem nú
er í gangi og sem hér hefur verið
gerð að umtalsefni, gefur því mið-
ur fulla ástæðu til að kjósendur
taki ekki neina áhættu og vandi
val sitt vel. Þess vegna liggur það
beinast við að stórefla þann stjórn-
málaflokk til áhrifa sem mest hef-
ur varað við jafnháskalegum við-
horfum og þeim sem útiloka ekki
aðild að Evrópubandalaginu. Hinn
stóri og öflugi Framsóknarflokkur
hefur sýnt það og sannað að hann
er þess traust verðugur. Og ekki
sakar sá stórkostlegi árangur sem
hann hefur náð í efnahagsmálum,
auk þess sem flokkurinn teflir
fram þeim mani sem þjóðin vill að
áfram verði sinn foringi og forsæt-
isráðherra. Þess vegna ber að
skora á öll þjóðleg öfl á íslandi í
dag, borgaraleg sem önnur, að
stilla saman strengi og gera kosn-
ingasigur Framsóknarflokksins og
Steingríms Hermannssonar sem
glæsilegastan í komandi kosning-
um.
ÍSLENDINGAR. STÖNDUM
VÖRÐ UM FULLVELDI OKKAR
OG SJÁLFSTÆÐII KJÓSUM ÖR-
UGGA ÍSLENSKA FRAMTÍÐ.
Það fer ekki framhjá neinum að alþingtskosningar eru á næsta
leiti. Kosningabaráttan er hafín og allt bendir til að hún verði
bæði í senn stutt og hörð. Engu að síður verða þetta örlagaríkar
kosningar, jafnvel þær þýðingarmestu frá lýðveldisstofnun. Þetta
eru nefnilega fyrstu kosningarnar frá því Iýðveldið var stofnað
sem gætu snert sjálft fullveldið. Þess vegna verða allir þjóðhollir
íslendingar að vanda val sitt vel. Eftir kosningar gæti það orðið
of seint.
um.
LESENDUR SKRIFA
til páfans
Bréf
Virðulegi Jóhannes Páll páfi II
í Morgunblaðinu 20. mars 1991
birtist grein eftir biskup kaþólskra
á íslandi, Alfreð J. Jolson, undir
fyrirsögninni Quo Vadis, ísland?
eða hvert ætlar þú, ísland?
„Biskup“ þessi virðist útsendari
frá EB, enda kemur fram í grein-
inni að biskupsfræði mannsins
hafa verið sótt í business school í
gráðunum S.J., PH og MBA. Það er
vægast sagt smán og skömm af
biskupi, sem á að teljast kirkjunn-
ar þiónn, að ráðast á smáþjóð eins
og lslendinga með lævísum hætti
til þess eins að reyna að draga úr
kjarki þjóðarinnar til að halda
efnahagslegu sjálfstæði.
„Biskupinrí' boðar úr sinni svörtu
hempu að ísland verði hinn fátæki
sveitafrændi ef við göngum ekki í
EB. Dettur nokkrum lifandi manni
í huga að EB vilji að við göngum í
bandalagið af mannúðarástæðum?
Nei, markmiðið er að sölsa undir
sig ísland og þjóðina með lögum
EB, ef íslendingar yrðu það
heimskir að ganga í EB.
Þegar ég sá fyrirsögn greinarinn-
ar frá „biskupi", Quo Vadis, datt
mér í hug að Evrópa væri að
brenna, en eins og allir vita sagði
Kristur þetta við Pétur þegar hann
gekk út úr brennandi Rómaborg.
Aftur á móti veit ég að sumir
brenna í skinninu að við göngum í
EB.
ísland er í Evrópu og verður það
væntanlega áfram, þótt við göng-
um ekki í EB. Biskupinn telur upp
í grein sinni eftirfarandi: „ísland á
auðuga menningu, auðug fiski-
mið, getur framleitt feiknamikla
raforku", þetta vill hann að við
leggjum á altari EB með inn-
göngu. Síðan spyr biskupinn:
„Hver mundi framtíð íslands verða
utan EB?“ Á meðan ísland á þær
auðlindir sem biskupinn taldi upp,
og þær sem hann nefndi ekki, er
íslendingum borgið utan EB, það
eru nefnilega til fleiri samtök í
heiminum en EB. ísland á gæfu-
ríka utan EB, er svar við spurningu
biskupsins.
Ég veit að Guð vakir yfir íslandi
og íslendingum, en ég veit ekki
hvað gerist ef íslendingar afneita
sjálfum sér og afsala sér sínu ást-
kæra landi, Islandi, ég læt sér-
hvern íslending um að spá í það,
Loks fer „biskup“ mörgum orðum
um NATO og gefur í skyn að þjóðin
hafi lifað á herstöðinni í Miðnes-
heiði og hann boðar að stöðin
verði lögð niður niður og þá sé vá
fyrir dyrum hjá íslendingum. Hafa
íslendingar heyrt aðra eins predik-
un frá kirkjunnar manni? Ég veit
ekki betur en íslendingar hafi fætt
herinn á skattfrjálsum mat og
nauðþurftum síðan hann sté hér á
land 1951. Þegar sálin umhverfist í
líkama biskups birtist hún í grein
Alfreðs J. Jolson.
Að lokum vil ég segja biskupi að
það er betra að vera fátækur sveita-
frændi heldur en þær þjóðir sem
safna í hlöðurnar og geta ekki séð
af brauði til sveltandi barna þessa
heims, í stað þess að framleiða vít-
isvélar. Ég sendi páfanum eintök af
þessum greinum þar sem ég tel
svona skrif ekki sæmandi embætti
biskups kaþólskra á íslandi.
Patreksfirði 30. mars 1991
Magnús Guðmundsson