Tíminn - 28.11.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Fimmtudagur 28. nóvember 1991
Tíminn
HÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavfk
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gislason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrimsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gislason
Skrlfstofur:Lyngháls 9,110 Reykjavik. Síml: 686300.
Auglýslngaslml: 680001. Kvöldslmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,-, verð i lausasölu kr. 110,- og kr. 130,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Nýtt klúður í EES-málinu
Ahrifamikið málgagn núverandi stjórnarsamstarfs,
Morgunblaðið, skýrir frá því í gær að skoðanamunur sé í
ríkisstjórninni um afstöðu til nýrrar kröfu Evrópubanda-
lagsins á hendur íslendingum um veiðar í íslenskri land-
helgi.
Hvert er þá málefnið og hvernig lýsir skoðanaágrein-
ingurinn sér?
Málgagn stjórnarsamstarfsins skýrir skilmerkilega frá
hvoru tveggja. Málefnið sjálft tengist samningi Fríversl-
unarsamtaka Evrópu og Evrópubandalagsins (EFTA og
EB) um svonefnt evrópskt efnahagssvæði (EES). Skoð-
anaágreiningurinn í ríkisstjórn íslands, að sögn Morgun-
blaðsins, er milli tveggja meginskauta: annars vegar sjáv-
arútvegsráðherra sem stendur einn sem annar höfuð-
póllinn, hins vegar forsætisráðherra og utanríkisráð-
herra sem mynda sameiginlega hinn andstæða pól.
Kjarni málsins er aftur sá, að stjóm Evrópubandalags-
ins (að sögn Mbl.) „mun ekki fallast á þær hugmyndir Is-
lendinga að veiðiheimildir EB í íslenskri landhelgi á 3000
tonnum af karfaígildum samkvæmt samningnum um
evrópskt efnahagssvæði skiptist þannig að 70% verði til
veiða á langhala og 30% til veiða á karfa.“
Enn heldur Morgunblaðið áfram að lýsa málsástæð-
um:
„Evrópubandalagið mun neita að staðfesta samning-
inn um evrópskt efnahagssvæði nema íslendingar [lesist
íslensk stjórnvöld] fallist á kröfu þess í tvíhliða samningi
þess og íslands."
í þessari síðustu Morgunblaðsklausu er vísað til þess
að íslensku samningamennirnir í Brússel og Lúxemborg
ákváðu á síðustu stundu að slá af um þá afstöðu að semja
aldrei um að útlend skip fengju að veiða í íslenskri land-
helgi og vörðu þennan undanslátt sinn með því að þarna
væri litlu sem engu fórnað, því að í fyrsta lagi væri um
„gagnkvæmar" veiðiheimildir að ræða og í öðru lagi
hefði tekist að haga málum svo, að 3000 karfaígildi
merkti ekki að veiða skyldi 3000 lestir úr þessum nytja-
stofni íslensks sjávarútvegs heldur hitt að Spánverjar
skyldu aðallega látnir veiða Iítt kunna og ónýtta sjó-
skepnu sem samningamenn kalla langhala, en reynist
ekki vera eitt dýr heldur tvö, svo að ekki var nákvæmn-
inni fyrir að fara í líffræðilegum skilgreiningum við
samningaborðið frekar en að lögfræðileg og pólitísk hug-
tök lýstu alltaf því sem þau voru gefin út fyrir að merkja.
Nú upplýsir aðalstuðningsblað stjórnarsamstarfsins að
sjávarútvegsnefnd Evrópubandalagsins efist um að þessi
tvíeini djúpsjávarfískur verði fundinn í veiðanlegu magni
í íslenskri landhelgi. Ef það reynist rétt, hallast ekki á um
framlag málspartanna í þessum gagnkvæmu veiðiheim-
ildum, því að Brússelmenn bjóða að framselja ríkisstjórn
íslands loðnukvóta keyptan af Grænlendingum.
Engan skyldi því furða þótt Þorsteini Pálssyni þyki að
nú sé sett „strik í reikninginn hvað varðar EES-samning-
inn“, eins og Morgunblaðið hefur við orð þegar það
greinir frá ágreiningi milli ráðherra um þetta pínlega
ástand í samningamálum þeirra og Evrópubandalagsins.
En það kemur líka fram í Morgunblaðsfrásögninni, að
utanríkisráðherra og forsætisráðherra telja „að stjórn-
völd eigi að fallast á [kröfu Evrópubandalagsins]“, enda
hefur Morgunblaðið „upplýsingar um að Hannes [Haf-
stein aðalsamningamaður] hafí umboð utanríkisráð-
herra undir höndum um að skrifa undir samninginn.“
Öll ber þessi frásögn vitni um áframhaldandi klúður í
EES- samningunum.
GARRI
Funain Birasiiia
Ekki fannst Norömönnum nóg að
sannfeera Bandaríkiamenn um
hinn „norska landafundamann**
með því aö sigla á Gaia til Noröur-
Ameríku, þar s«m nokkmr llkur eru
land, aö forsetínn heiör Vjgdis
Finnbogadóttír og Leifur Eiríksson
var Norðmaður. Þegar þeím árangri
vetöur náö í i
hafi komiö fyrshir hvífcra manna.
Nú halda þeir Gaia
ströndum ameríska::
ins. DV birtir mynd af skipiou f
höfn í Havaita á Kubu, i
segjast eins og er, aö þar er i
komiö hættuiega nærri stóðum
Kóiumbusar. Svo á aö haida áfram
með viökomu í Mexico og alit suö-
ur til Rio de Janetro í Brasiliu. Ef-
Íaust veröur þetta mikil ævintýra-
ferð fyrir Norömenn, sem hafa með
þessari siglingu fært
Leiís sunnar á ameríska
Íandinu en nokkum óraöi , .
jafnvel suöur fyrir öll vínber. ís-
lendingar kostuðu þessa ferö aö
einhverju leytí þegar hæst stóð á
iand. Ekkert hefur frekar heyrst af
' á
tátur hópur, hafi Norömenn ekki
þegar varpað honum fyrir borð í
Potomac-ána.
Hlutabréf í Kolumbusi
Annars hafa axíur okkar hækkað
íku og spuming hvort við getum
ekki markaössett ísland svo ræki-
lega f þeim heimshhita, aö þeir
verði á endanum tiltakanlega fáir,
sem ekki vita aö ísland heitir ís-
una
okkar hluL Okkur var hvort sem er
etód ætiað aö yfirtaka alla heims-
dýröina. Hvar sem Gaia siglh- að
landi í Suður-Ameríku má mitóÖ
vera ef hinn fávísi fiöldi heldur etód
aö þama sé komin eftirHking af
stópi Kolumbusar. Fari svo muuu
Norömenn freista þess að eignast
hlutabréf f honum. Þaö kemur eidd
mái viö okkur, en veriö getur aö
Spánverjar veröi etód eins hressir
og þá etód heldur Genova-búar sem
óiu þennan mitóa siglara af sér.
Annars eiga Norðmenn ágæta
sögu, sem elnn „Norömaöurinn"
tíl bjargaói á bók og kallaöi Hebns-
Noxegs
sé þaö aö þakka Lánsmönnum úr
fortíöinni.
Leifsíína til suðurs?
Etód er vert að hafa mikiö orö á
þeinri staðreynd, aöá meöan áVest-
urforunum stóð, fluttust nokkrar
íslenskar fjölskyidur til Brasih'u. Aö
minnasta kosti er óþarfi aö láta
Norðmenn vita af siíku. Gætí fariö
svo að þeir fyndu út, tíi ágætís sér,
aö fjÖlskyldumar hefðu etód fiust
úr Þingeyjarsýslum heldur frá
Sunnmæri í Norge. Þá værí óðara
fjandinn laus og etód við því að bú-
ast að viö réöum neinu um fram-
bakliö. Ferö Gala tíl Suður- Amer-
ffai er því tmdarieg í meira fagi.
Jónas Jónsson frá Hrifiu talaði um
Leifsiínuna, sem lægi á miili js-
lands og Bandarflganna og áttí þá
líka við, að hún byggði á Vcstur-ís-
lendingum. Með sama hættí er
hægt aö taia um Koiumbusar- l£n-
una, sem
Gaia er aú i
ey, sem sett var á flot f minningar-
skyni um Leif, en er nú oröiö aö
skoðunarskipi fyrir afkomendur
Koiumbusar.
Hraðlest og krítaricort
VIÖ hér heima á fslandi verðum
hvorid betri né verri þótt Gaia sigli
aHt suður tíl Patagoníu. Við erum
ýmsu vön, og tóppum okfcur etód
upp viö þaö, þótt markaðssetning
Sem stendur erum við í hraðlest-
inni Giasgow-Newcastie-London
með krítarkort upp úr Öllum vösum
bili. Markaðssetning okkar er ófug
sem steodur. Landvinningar Norð-
manna í Suður- Ameríku eru engu
að síður aö hluta á okkar ábyrgð. í
mitóu bjartsýniskasti, einu af
mörgum, lögðum viö fó tíl Gaia.
Þaö vartíiað Norðmenn ættu betra
meö aö koma fram þehrri ætíun
sinni,
vínber. Það bvarflaði auðvitað aldr-
ei aö otócur aö Norömenn færu að
nota hann tii að nema ný Íönd suð-
ur um alla Ameríku.
VITT OG BREITT
Fasisminn er hér
Mætur listamaður, sem lætur sig
menningu og menntir nokkru varða,
skrifaði í grein um hugðarefni sín að
sú skoðun sé uppi í þjóðfélaginu, að
það eitt að vera ungur sé afrek út af
fyrir sig. í krafti þeirrar visku leyfist af-
reksfólkinu að sitja háan hest og leiða
yngri og eldri aldurshópa hjá sér og
gera þá að einhvers konar óþörfúm
þurfalingum í ríki æskunnar.
„Ríkjandi æskufasismi" er hugtak
sem mann hnykkti við að heyra úr
munni manns, sem varið hefúr starfs-
ævi sinni til aö uppfræða æskulýð og
sínum efri árum til að auðga menn-
ingarlíf og víkka sjóndeildarhring
þjóðar sinnar. Poppheimurinn á ekki
samleið með neinum öðrum lífsstíl og
ryðst af fullkomnu miskunnarleysi yf-
ir þarfir og friðhelgi þeirra sem ekki
eru á réttum poppaldri.
Uppamir með sína frjálsu samkeppni
og gegndarlausu græðgi í stöður og
frama, eigasamleið með poppinu í fyr-
irlitningunni á öllu því sem troðið er
yfir, og er femínisminn blómleg grein
á þeim meiði.
Gegndarlausar kröfúr eru gerðar á
hendur þjóðfélaginu til aðstöðu til
náms, íþróttaiðkana og allra annarra
þarfa æskulýðsins, og eins og sönnum
fasisma sæmir er bannað að ræða þau
mál nema frá einum sjónarhóli. Ef út
af bregður, er sá seki afhrópaður.
Það er einkar auðvelt, því fjölmiðlun-
in er á bandi unga fólksins, það er að
segja uppanna og popparanna, og
starfsmenn eru málaliðar þeirra.
Útilegufólk
Unga kynslóðin er glæsileg og fram-
sækin og verður aldrei of mikið fyrir
hana gert og hennar er framtíðin og
skuldimar. Eða einhvem veginn svo
hljóðar hin opinbera trúarjátning, og
er best að víkja hvergi frá henni.
En niðurstaða æskudýrkunarinnar,
eða sjálfsdýrkunar unga fólksins, er sú
að bömum og unglingum og öldruö-
um er ekki ætlaður neinn eðlilegur
staður í þjóðfélaginu. Eða sú er skoð-
un Páls Skúlasonar, prófessors í heim-
speki, og kom hún fram á ráðstefnu
sem Öldrunarfélagið efndi til og var
gerð að umræðuefni í Tímanum í gær.
Að vera unglingur eða aldraður eru
sjúkdómseinkenni í augum popp- og
uppasamfélaglsins. Þeim er vikið til
hliðar, enda þvælast þeir fyrir þeim
ungu og fyrirferðarmiklu og eru þeim
til vandræða. Páll segir fullum fetum
að fullorðnir og of ungir séu útlagar í
þjóðfélagi, sem sniðið er fyrir tiltölu-
lega þröngan aldurshóp. Búnar eru til
endalausar sérþarfir fyrir unga og
aldraða, til að þeir séu ekki að flækjast
fyrir hinum útvöldu kynslóðum.
Aöskilnaöarstefna
Ungbamavistun og dagheimili f sí-
fellt stærri stíl er krafa bamfjandsam-
legs þjóðfélags og telur ráðandi kyn-
slóð sér trú um að það sé gert bam-
anna vegna, því samkvæmt kenning-
unni er ekkert eins andsfyggilegt fyrir
böm eins og að eiga athvarf hjá móð-
ur sinni eða föður.
Gettó fyrir aldraða rísa með undra-
verðum hraða út um borg og bý. Þjón-
ustan við aldraða er svo mögnuð, að
gert er ráð fyrir að þeir séu orðnir
karlægir við 55 ára aldur og eigi að
loka svoleiðis fólk af í „þjónustuíbúð-
um"; eftir það eigi félagsmálastofnan-
ir og öldrunarþjónusta að sjá um dag-
legar þarfir og fólk kemur með hafra-
grautsskál úr stofnanaeldhúsi úti í bæ
og matar „gamlingjana."
Þjóðfélag hinna ungu og frama-
gjömu, sem margir em afkomendur
hippa, blómabama, rauðsokka og
mussukomma úr kommúnum, vill
útilegufólkinu svosem ekkert illt. Síð-
ur en svo. Það vill bara ekki sjá það,
ekki hafa það nærri sér, ekki að það sé
að fiækjast fyrir á heimilum eða
vinnumarkaði, ekki þar sem tóm-
stundagaman fer fram og síst af öllu
þar sem ráðið er ráðum, nema þeim
sem allir em svo yndislega sammála
um, að ekkert sé of dýrt eða of gott fyr-
ir unga fólkið.
Framtíðin er björt. Hressir menn og
menntaðar konur með óbrigðulan
smekk fyrir hljómfalli rafmagnsgítara,
kynslóð sem er stælt af líkamsæfing-
um á ferkílómetmm af fi'nasta parketti
heims og svífur yfir fannbreiðumar í
dúnfóðmðum göllum í skfðalyftunum
veit vel hvar útlagamir eiga að halda
sig. Sérþörfum þeirra er mætt með að
bjóða upp á þjónustu sem þeir geta
ekki neitað. Stofnunum fyrir unga og
aidraða, svo að þeir flækist ekki fyrir
þeim ungu og hressu.
En nú telst ekki allt ungt fólk til uppa
og poppara. Vel má það vera, en það
em þeir hressu sem vita hvað þeir
vilja, sem ráða ferðinni og allir hinir
hlýða og steinþegja. Það er þess vegna
sem uppalandinn aldni talar um
æskufasisma og skoðanakúgun. OÓ