Tíminn - 28.11.1991, Blaðsíða 3

Tíminn - 28.11.1991, Blaðsíða 3
Fimmtudagur 28. nóvember 1991 Tíminn 3 Brunabótamatið oftast hærra en fasteignaverð, nema í nágrannabæjum Reykjavíkur: Dæmi um að veðsettar eign- ir reyndust verðlausar rústir Eriendis eru víðast rekin stórfyrirtæki, sem eingöngu annast mats- gerðir fyrir lánastofnanir sem og fyrirtæki og einstaklinga sem eru að kaupa og selja eignir. í Bandaríkjunum og Svíþjóð td. hvarflar ekki að nokkurri iánastofnun að lána stórfé út á eign, án þess að sérfróður maður hafí skoðað hana og metið til verðs. Hér á landi eru hins vegar tii dæmi um það að þegar lánastofnun ætlaði að ganga að veði fyrir láni, sem var í vanskiíum, þá kom í ijós að veðið var hrein- lega ekki til sem slíkt, aðeins einskisverðar rústir. Lánið hafði sem sagt verið út á eign með áratuga gömlu brunabótamati. Matið hafði aðeins verið framreiknað eftir vísitölu ár hvert, en eignin geng- ið svo mikið úr sér á tímabilinu að hún var nánast ekki til lengur. „Svona getur farið þegar menn gá ekki að sér,“ sagði Guttormur Sigurbjöms- son, formaður Matsmannafélags ís- lands. í fréttabréfi FMR og MFÍ fjallar hann um fræðslu matsmanna hér á landi, og lýsir þar m.a. undrun yfir því hví- líkt tómlæti virðist ríkjandi hjá lána- stofnunum varðandi mat og veðhæfi eignanna sem þær lána út á. í ljósi vaxandi aðsóknar að Matsmannaskól- anum og námsstefnum, sem árlega eru haldnar á vegum MFÍ, segir Gutt- ormur það vekja athygli, m.a. þeirra erlendu leiðbeinenda sem hingað koma, hvað örfáir frá þeim bönkum og stofnunum, sem lána út á fasteign- ir, leiti eftir fræðslu á þessu sviði. Gjaldþrotahrina húsbréfakerfisins? „Maður gæti haldið að þeir hugsuðu sem svo, að veðin, sem eiga að tryggja skilvísar greiðslur lánanna komi þeim hreint ekki við. Hluta skýringa þessa gæti verið að leita í því hvað víða er bundið í lögum að við mat á lánshæfi eigna skuli miða við bruna- bótamaL Vonandi verður breyting á þessu þegar sá tími kemur að hæst- virtir alþingismenn ná því að verða upplýstir um það, að þessi viðmiðun er ekki brúkleg eins og málin standa í dag. Kannski verður gjaldþrotahrina húsbréfakerfisins til þess að kenna mönnum nokkra iexíu á þessu sviði, þegar og ef hún ríður yfir.“ Veruleg áhætta? Guttormur var spurður hvort hann telji ástæðu til að óttast að til slíkrar gjaldþrotahrinu kunni að koma. Hússtjómarskóli Reykjavíkur: 50 ára í febrúar Hússtjómarskóli Reykjavíkur verð- ur 50 ára nú í febrúar. Aðstandend- ur hafa ákveðið að halda afmælið hátíðlegt laugardaginn 23. maí 1992. Tilhögun hefur ekki verið endan- lega ákveðin, en þó það að opið hús verður í skólanum árdegis og hátíða- dagskrá í Háskólabíói síðdegis. Kvöldin eru ætluð aðskiljanlegum árgöngum til ráðstöfunar. Þá er ver- ið að rita sögu skólans og er hún væntanieg um þetta leyti. Tilmælum er beint til allra fyrrver- andi nemenda um að hver árgangur hafi samband sín í millum og kanni væntanlega þátttöku. Síðan velji þeir fulltrúa til að vera tengill við skólann. Þá eru nemendur beðnir um að safna áskriftum að afmælis- ritinu, svo auðveldara sé að ákveða upplagið. Skólanefnd biður nemendur að hafa samband við skólann sem fyrst. -aá. „Þetta eru oft geysilega há lán, sem veitt eru gegnum húsbréfakerfið. Og þegar það er gert gegn hlutfalli af svo ótraustu mati eins og brunabótamatið er, þá finnst mér að það hljóti oft að vera tekin veruleg áhætta. Því það vita allir, sem vilja vita, hve meingallað brunabótamatið er, oft illa unnið og handahófskenL Þar á ofan er ekki óal- gengt að matið sé áratugagamalL hafi aðeins verið rúllað upp með vísitölum í gegnum árin, án þess að nokkur maður hafi fylgst með eða hafi hug- mynd um ástand eignanna." Að sögn Guttorms er Ld. töluvert um það að þegar eigendum fasteigna þykii brunabótamat þeirra lægra en þeir þurfi á að halda vegna veðsetningar, þá fari þeir fram á endurmat til hækk- unar. Og til slíks endurmats sé þá ekki kallað á matsmenn sem slíka, heldur brunabótamatsmenn þá, sem lögum samkvæmt eigi að vera tveir í hverju sveitarfélagi Iandsins. Auðvitað geti ýmislegt gerst í slíkum tilfellum. „Þetta er miklu alvarlegra mál held- ur en margur gerir sér grein fyrir. Þegar farið er að lána margar milljón- ir króna, verðtryggðar, út á eina íbúð, þá þarf vitanlega að leggja mat á það hvort viðkomandi eign stendur undir slíku láni,“ sagði Guttormur. Kaupverðið grund- vallarviðmiðun Við kynningu húsbréfakerfisins, fyrir upptöku þess, var m.a. fjallað um ágalla brunabótamatsins og hug- myndir um annað veðmat eigna, Ld. á vegum Húsnæðisstofnunar sjálfrar. Sigurður Geirsson, framkvæmdastj. húsbréfadeildar, var því spurður hvort brunabótamatið væri enn sem fyrr lagt til grundvallar húsbréfalánum. ,Aðalviðmiðanir okkar eru bygging- arkostnaður eða kaupverð. Hins veg- ar förum við samt aldrei með þær við- miðanir upp fyrir brunabótamat við- komandi eigna. Því þó svo að menn greini á um réttmæti brunabótamats- ins, þá er ljóst, að komi eitthvað fyrir fasteignina, þannig að greiða þurfi út brunatjón, þá er brunabótamatið sú upphæð sem greidd er út, en aldrei meira, hversu vitlaus sem sú upphæð kynni að vera að sumra áliti. Þar með erum við bundin við hlutfall af bruna- bótamati sem hámarksviðmiðun, þ.e. þegar það er lægra heldur en söluverð eða byggingarkostnaður." Við sölu notaðra eigna úti á landi segir Sigurður Ld. tæpast nokkru sinni reyna á brunabótamatið, því kaup-/söluverð sé þar nánast alltaf lægra en kaupverð. Það sé aðallega á höfuðborgarsvæðinu sem á þetta reynir og þá sérstaklega í nágranna- bæjum höfúðborgarinnar. í Ld. Kópavogi, Garðabæ og Hafnarfirði virðist algengt að brunabótamat eigna sé allverulega mikið lægra heldur en kaupverð. Það sé helst á þessum stöðum sem brunabótamatið valdi mönnum vanda og töluvert um að þeir óski endurmats. Sigurður segir það mjög algengt að brunabóta- mat eigna í þessum bæjum sé lægra heldur en mat sambærilegra eigna í Reykjavík. f Reykjavík sé kaupverð eigna líka langofíast ívið lægra heldur en brunabótamat, nema í allra nýj- ustu borgarhverfunum. Lögumsam- kvæmt hefur Húsnæðisstofhun heimild til að skipa sérstaka mats- menn og láta þá meta hveija eign sér- staklega fyrir stofnunina. „Við höfum gert þetta í einstökum málum. Hins vegar gerum við þetta ekki að reglu, enda finnst okkur að því yrði ofaukið ef við færum að bæta við sérstöku matskerfi fyrir Húsnæðisstofnun til viðbótar þeim tveim sem fyrir eru: fasteignamati og brunabótamati," segir Sigurður Geirsson. - HEI Samkvæmt tóbaksvarnalögum er óheimilt að reykja ó rakarastofum, hórgreiðslustofum og snyrtistofum! TÓBAKSVARNANEFND NOTAÐAR VELAR OG TÆKI SÝNISHORN LJR SÖLUSKRÁ • Zetor 6945 1981 m/Alö tækjum • Zetor 5011 1981 • Massey Ferguson 690 4WD1984 • Massey Ferguson 365 1987 • Massey Ferguson 350 1987 • Massey Ferguson 365 2WD 1987 • Massey Ferguson 355 1988 • Massey Ferguson 390T 1990 • Massey Ferguson 690 2WD 1984 • Massey Ferguson 240 1986 • Case 1394 1985 • Claas R 44 rúllubindivél • Underhaug 7512 1990 pökkunarvél • Claas R 66 1987 rúllubindivél • Massey Ferguson 4 1987 bindivél • Deutz Fahr 2.30 heybindivél • Krone 90 rúllubindivél • New Holland 378 bindivél LEITIÐ NÁNARI UPPLÝSINGA Mjög góú gretöslukjör í takmarkakn tíma KAUPIÐ STRAX - ÞAÐ BORGAR SIG HÖFÐABAKKA 9 ■ 112 REYKJAVÍK ■ SÍMI 91-670000

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.