Tíminn - 07.12.1991, Blaðsíða 2

HELGIN
Með alþýðlegum og glettnum hætti segir Vilhjálmur H|álmarsson
frá samferðamönnum, sér og sínum og fjölbreyttri sýslan sem al-
þingismaður, ráðherra, kennari, blaðamaöur, ritstjóri, bókavörð-
ur, oddviti, vegarruðslumaður, rithöfundur og bóndi.
Hann hefur gegnt formennsku í útvarpsráði og skólaráði hús-
mæðraskóla og átt sæti f fjölda annarra nefnda og ráða. Auk þess
hefur hann annast fermingarundirbúning bama og unníð að sfldar-
söltun, fiskaðgerð og jarðvinnslu.
Þá er hann eftirsóttur ræðumaður, ekki sfst ef vænst er gaman-
yrða. Hátt f hundrað Ijósmynda skreyta skemmtiiega frásögn
' Vilhjálms.
‘ er skemmtileg bók !
/jccuAfjl
/^CJKrlff/ Hann er sagauf bóndi“
Auglýsing frá
Tryggingaeftirlitinu
Tryggingaeftirlitið vekur athygli á auglýsingu er birtist í Lögbirt-
ingablaðinu 28. nóvember síðastliðinn, varðandi fyrirhugaða
sameiningu á rekstri B.l. Líftryggingar g.t. Brunabótafélags ís-
lands og Líftryggingafélagsins Andvöku g.t. í Líftryggingafélagi
(slands hf. og um breytingu á rekstrarformi Líftryggingafélagsins
Andvöku g.t.
Tryggingaeftiriitinu ber lögum samkvæmt að athuga hvort
ástæða sé til að ætla að yfirfærsla tryggingareksturs og breyting
á rekstrarformi geti á nokkurn hátt skaðaö vátryggingartaka og
hina vátryggðu. Vegna þessa hefur Tryggingaeftirlitið, með
nefndri auglýsingu, óskað eftir skrifiegum athugasemdum innan
þriggja vikna frá birtingu auglýsingarinnar.
Tryggingaeftirlitiö, 6. desember 1991.
-------------------------------------------------------.
í
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
Guðmundur Torfason
frá Kollsvík
til heimilis að Njálsgötu 36,
verður jarðsettur í Fossvogskirkju, þriöjudaginn 10. desember kl. 10:30.
Þórhildur Jakobsdóttir frá Árbakka
Sigurlaug Guðmundsdóttir
Torfi Guðmundsson Ellen Andersson
Jakob Guðmundsson Helga Hermannsdóttir
barnabörn og barnabamabörn.
Laugardagur 6. desember 1991
„þeir þekkja
hvorki ánauö
né...“
og þunglega andvarpandi að til
Hecklu hafi þeir verið sendir og þang-
að verði þeir aftur að hverfa. En eink-
um er siður þessa fjalls að loga ógur-
lega og láta heyra hin allra hræðileg-
ustu hljóð, áður en í heimi þessum
gerast einhverjir stórviðburðir eður
þegar einhver mikilsverð hlutanna
umbreyting er í vændum, og því telja
íslendingar líka slíkt öruggan fyrir-
boða þess að einhvers staðar muni til
bera eitthvað óvenjulegt eða sjald-
gæft, en hverjir þeir atburðir verði
eða hvar þeir gerist, um það geta þeir
skiljanlega ekki fengið vitneskju, fyrr
en kaupmenn, annaðhvort frá Þýska-
landi eða öðrum stöðum, heimsækja
þá næst og segja þeim hvað gerst hafi.
Þótt margir hafi oftlega reynt að kom-
ast nálægt fjalli þessu, þá hefur enn
engum tekist það, en þeir hafa aftur á
móti oftast lent í hinum ógurlegustu
lífshættum eða — sem þó er enn
verra — hafa hálsbrotnað. Á vorri tíð
er algengt að íbúar eyjarinnar heim-
sæki fjall þetta, en ekki koma allir aft-
ur úr þeirri för, því að allt umhverfis
er fullt af gjám og sprungum og af
dularfullum jarðföllum, sem allt er
fullt af ösku eins og annar jarðvegur
þama. En í sama bili og einhver ferð-
amðurinn stígur þar út á, hrapar
hann gegnum öskuna niður í djúpið,
rétt eins og væri það fyllt dúni. Aðrir,
sem ekki gæta sín nógu vel, verða fyr-
ir steinum (því að eldurinn inni í fjall-
inu þeytir upp bæði smáum og stór-
um steinum) og kremjast þannig til
bana. Enn aðrir farast þannig að eld-
urinn nær þeim, þegar hann óvænt
og snögglega blossar upp úr og breið-
ist út frá holunum í fjallinu, og loks
eru margir sem af ótta við hina illu
anda, sem þar úir og grúir af, ekki að-
eins falla í öngvit, heldur sálast alveg,
ef félagar þeirra hafa ekki mátt og
kunnáttu til að hjálpa þeim. Já, í
sannleika — fullkomlega fífldjarfur
og hirðulaus um líf sitt hlýtur hver sá
maður að vera, sem áræðir að nálgast
fjall þetta eða — það sem er þó enn
voðalegra — að ganga á það. Því að
óhugsanlegt er annað en að jafnvel sá,
sem í hæfilegri fjarlægð virðir það
fyrir sér, hljóti að fyllast ógn og skelf-
ingu, já, eins og tekið er til orða, að
hárin hljóti að rísa á höfði hans af
ótta. Því er það líka margra hyggja,
bæði af þessum þegar nefndu og af
mörgum fleiri ástæðum að þama sé
helvíti eða bústaður þeirra sem
dæmdir em til eilífrar pínu, eða að
þama sé að minnsta kosti einn af inn-
göngunum til þess óttalega af eldi og
brennisteini vellandi helvítisbústaðar.
En hvort sú er raunin eður eigi er
ekki hægt með fullri vissu um að
segja og er oss ei heldur mjög áríð-
andi að vita, hvort það er þama eða
annars staðar, sem bústaður þeirra
fordæmdu er. Heldur en að grennsl-
ast eftir því hvar þessi hryggilegi dval-
arstaður hinna fordæmdu muni vera,
skyldum vér, hver um sig, reyna eftir
megni að komast hjá því þangað að
lenda.
Auk þessara em þar allmörg fleiri há
fjöll, sem einnig búa yfir mörgu ein-
kennilegu og dularfullu. Ég skal að-
eins geta um eitt þeirra (16 mílur frá
Schalholt). Á því og við það gerðust
árið 1613 um veturinn eftirskráðir at-
burðir: Fyrst gengu þmmur og eld-
ingar í þrjá sólarhringa með slíkum
fádæma gauragangi sem skotið væri
af stærstu fallstykkjum; því næst lyft-
ist allt fjallið og steyptist logandi, eins
og það væri brennandi kerti, með
ægilegu braki og skelfdegum þórdun-
um niður í afar breitt og um þrjátíu
feta djúpt stöðuvatn, sem var við ræt-
ur þess, hvar af allt vatnið samstundis
upp gufaði og fylltist leg þess alveg af
möl og bmnagrjóti og þannig er það
enn í dag.
Um Islándyas íbúa eða
heimamanna ástand
Islándyas íbúa ástand gæti virst á
margan hátt hamingjusnautt, þar
sem þá vantar algerlega það sem vor
lönd hafa gnægðir af til lífsframfæris
og auk þess margt fleira. Og ýmsir
gætu — og það ekki að ástæðulausu
— freistast til að álíta að hið gamla
orð Drottins við Adam: „í sveita þíns
andlits skaltu brauðs þíns neyta",
gæti að minnsta kosti ekki bókstaf-
lega átt við þá, því að þeir hafa ekkert
„brauð“ né heldur salt, tré, vín, ávexti
af trjám né annan aldingróður (og
væri ekki heldur til neins að flytja fræ
af slíkum gróðri þangað, því að þau
geta alls ekki vaxið þar í landi). Og þó
em þeir þrátt fyrir allt þetta vel
ánægðir og hrósa og hæla landi sínu
svo mjög að þeir segja að ekki sé til
betra land undir sólunni en Islándya.
Og raunar — séu nánar skoðaðir ýms-
ir þess kostir og góðir hlutir — þá
verður að viðurkennast að þeir em
ekki allfáir og má af þeim fyrst nefna
hið heilnæma andrúmsloft, sem er
miklu síður hætt við að verða fúlt
heldur en hjá oss og af því leiðir aftur
að margir hjá oss algengir sjúkdómar,
svo sem hitasótt, fótagigt, pest og
fleiri, em hjá þeim algerlega óþekktir.
Þeir ná líka yfirleitt mjög háum aldri.
Þannig em þeir ekki fáir sem verða
hundrað og fimmtíu ára, já, að því
fullyrt er, einnig nokkrir, sem verða
tvö hundmð ára gamlir. Þótt þeir séu
sjaldan hávaxnir, heldur yfirleitt lágir
vexti, em þeir þó allsterkir og auk
þess snarir og liðugir. Vegna þess hve
þeir em lágvaxnir verður þeim mjög
starsýnt á þá menn frá vom landi sem
þó em ekki nema meðalmenn. Eink-
um er kvenfólkið mjög smávaxið, en
þrátt fyrir það eru bæði karlar og kon-
ur mjög lagleg og aðlaðandi útlits og
auk þess alls ekki hömndsdökk af sól-
bmna. Annar þeirra góður kostur er
sá að þeir em mjög ánægðir með sitt,
þó að þeir þrátt fyrir það geti tekið
duglega til sín, þegar þeir em með
kaupmönnum, og þá einkum tekið
sér fullmikið í staupinu. En þó að þeir
fái þannig margs kyns drykkjarföng,
geyma þeir þau aldrei lengi, heldur
drekka þau strax, án þess þó að það
hafi nokkur áhrif á þeirra lifnaðar-
hætti, sem þeir hafa alist upp við frá
blautu bamsbeini og halda ætíð
óbreyttum. Þriðji kostur þar í landi er
sá að þeir em lausir við margar þær
sorgir og áhyggjur sem þjá fólk í vom
landi. Þeir þekkja þannig hvorki
ánauð né jarðeignaskatt né heldur
þvingandi drambsemi hærri stétta.
Þar er öllum frjálst að setjast að hvar
sem þá lystir. Og ekki þurfa þeir að
hafa áhyggjur af því hvemig þeir eigi
að hafa ofan af fyrir sjálfum sér eða
fyrir konu, bömum og vinnuhjúum,
því að þeir geta ætíð haft gnægð af
fiski og kjöti, sem er þeirra aðalfæða.
Ekki þurfa þeir heldur að vinna erfið-
isvinnu, sem reynir á kraftana og slít-
ur þeim. Heita má að öll þeirra vinna
sé að hirða skepnumar, því að fisk-
veiðamar má miklu frekar kalla
skemmtun og hressingu fyrir þá en
vinnu, því að alls staðar er sú gnægð
fiskjar, að ekki tekur nema stundar-
kom að veiða nægilegan forða. Sé nú
loks spurt um klæðnað þeirra, þá er
hann mjög einfaldur og auk þess svo
líkur á körlum og konum að mjög
torvelt er að þekkja kynin hvort frá
öðm af fötunum, einkum aftan frá.
Lín er sjaldgæft og því í mjög háu
verði og mikils metið af þeim. Þess
vegna nota margir, einkum að kalla
öll alþýða manna, skinnskyrtur.
Um eyjaniar umhverfís
ísland
Umhverfis fsland liggja allmargar
litlar og stórar eyjar. Þær síöast-
nefndu em byggðar, eínkum vegna
þess að þar er best til fiskifanga (því
að allar em eyjar þessar umflotnar
sæ). Ein þeirra nefnist Wespene (Vest-
mannaeyjar — innsk.). Hún er allstór
og auk þess að fiskiemir halda þar til
hefur hún annan merkilegan eigin-
leika fram yfir aðrar eyjar, sem sé
þann, að þar getur engin kona fætt og
verður því að flytja þær yfir á stóm
eyjuna, sem sé Islándya, til þess að
fæða bömin. Auk þessa er meðfram
ströndinni fjöldi stórra og hættulegra
kletta og skerja í sjónum, sem sæfarar
óttast mjög og gæta sín vandlega,
einkum á næturþeli, að sigla ekki á,
því að þá mundi bæði skipið og þeir
sjálfir farast. Einn kletta þessara er
mjög hár og lítur út eins og munkur í
kufli og frammi fyrir honum er annar,
sem er nokkm breiðari og tíkist altari.
Þeim, er sér þessa kletta í nokkurri
fjarlægð, virðist sem hann sjái í raun
og vem munk standa eða krjúpa fyrir
altarinu og lesa messu. Það er ekki
fyrr en nær kemur að menn sjá að
þetta em aðeins tveir klettar sem líta
svona út. Einnig er líka í nágrenni
Helgápelda (Helgafell — innsk.) hár
klettur, sem er svo nauðalíkur konu
STÁLGRINDAHÚS
FRÁ BANDARÍKJUNUM
Takmarkað tilboð ótrúlega hagstæðu verði.
Innifalið í pakka allt stál í bygginguna, grind,
klæðning og festingar.
Verð: 9,2 x 11,0 M (101 m2) Kr. 423,110.+VSK
11,0 x 18,5 M (204 m2) Kr. 784,260.+ VSK
15,0 x 22,0 M (330 m2) Kr. 1254,340. + VSK
HAFIÐ SAMBAND STRAX í SÍMA 91-26984
MARKAÐSÞJÓNUSTAN
SKIPHOLTI 19 • 105 REYKJAVÍK • SÍMI 91-26984
I