Tíminn - 20.12.1991, Qupperneq 3

JÓLABLAÐ 1991
Tíminn 3
ir fyrirgreiðslu fyrir Samband-
ið. Oft kom það fyrir að þeir
leituðu ráða hjá okkur sem
vorum í forystu fyrir atvinnu-
lífinu. Forystumenn Fram-
sóknarflokksins kölluðu mig
stundum á sinn fund, þegar
þeir voru í ríkisstjórn, til skrafs
og ráðagerða, enda má segja að
ég hafi haft hendina á púlsin-
um í efnahagslífi þjóðarinnar
og vissi því best hvar skórinn
kreppti. Starfsemi Sambands-
ins var svo fjölþætt að hún náði
yfir allar höfuðgreinar at-
vinnuveganna. Gylfi Þ. Gísla-
son ráðfærði sig einnig við
ýmsa menn úr viðskiptalífinu
þegar hann var viðskiptaráð-
herra. Ég mætti ósjaldan á
fundi hjá honum.
Ég hef oft verið spurður hvort
því hafi ekki fylgt mikil völd að
vera forstjóri stærsta fyrirtækis
landsins og hafa ítök í næst-
stærsta stjórnmálaflokki
landsins. Ég hef alltaf undrast
þessa spumingu, því fyrir mér
var þetta ekki spurning um
völd. Ég skynjaði það hvorki þá
né nú, þegar ég lít til baka, að
ég væri einhver valdakóngur.
Ég var fyrst og fremst að vinna
að hagsmunum samvinnu-
hreyfingarinnar eftir þeim
leiðum, sem þurfti að fara á
hverjum tíma, og samráð við
æðstu valdamenn þjóðarinnar
og þátttaka í stjómmálum var
aðeins hluti af því verkefni.
í starfi mínu hjá Sambandinu
og með þátttöku í Framsókn-
arflokknum kynntist ég mörg-
um eftirminnilegum stjóm-
málamönnum. Hermann Jón-
asson varð forsætisráðherra ár-
ið 1956. Ég kynntist honum
nokkuð, en ég hafði ekki mikil
samskipti við hann fyrir Sam-
bandið, því Eysteinn Jónsson,
sem var varaformaður stjómar
Sambandsins á þessum ámm,
sá að mestu um tengsl okkar
við Framsóknarflokkinn, enda
var hann þar sjálfur framarlega
í flokki.
Hermann var myndarlegur
maður og skörulegur. Á sínum
yngri ámm var hann vaskur
glímumaður. Ég heyrði góða
sögu af honum þegar ég var í
Bandaríkjunum. Þar kynntist
ég tveimur íslenskum stúlkum
og hafði önnur þeirra verið rit-
ari hjá Hermanni þegar hann
var lögreglustjóri í Reykjavík.
Hún sagði mér að Hermann
hefði alltaf byrjað daginn á því
að fara úr skónum og stökkva
jafnfætis upp á skrifborðið sitt.
Þetta gerði hann nokkmm
sinnum. Hann lét þau orð falla
við stúlkuna að þegar að því
kæmi að hann gæti ekki hopp-
að upp á skrifborðið myndi
hann segja starfi sínu lausu
sem lögreglustjóri.
Mér finnst stundum að of
mikið sé gert úr líkamlegum
burðum Hermanns Jónassonar
og karlmannlegri framgöngu
hans, þegar ferill hans er rifj-
aður upp. Hermann var að
mínum dómi einn af mestu
stjómmálamönnum íslands á
þessari öld. Hann var íhugull
og framsýnn stjómmálamaður.
Hann var á sínum tíma mjög á
varðbergi gagnvart uppgangi
nasismans og ég vil þakka hon-
um það að komið var í veg fyr-
ir að þýska flugfélagið Luft-
hansa fengi aðstöðu hér á landi
fyrir stríð. Ég held að hann hafi
þá séð ófriðarhættuna fyrir og
viljað koma í veg fyrir að ísland
blandaðist inn í átökin.
Á fýrstu ámm mínum hjá
Sambandinu vom miklir erfíð-
leikar í íslenskum þjóðarbú-
skap, þótt byrlega hafí blásið í
fyrstu. Rekstur Sambandsins
gekk misjafnlega, en það var þó
rekið með hagnaði öll árin og
ráðist var í ýmsar nýjungar. Ég
Á sextugsafmæli Erlendar
færði Þingflokkur
Framsóknarmanna honum gjöf
og er myndin tekin þegar
Steingrímur Hermannsson
afhenti hana.
minnist þess tíma með
ánægju. Sambandið vann
marga sigra, bæði í sókn og
vöm. Það var þó endalaus
glíma við að láta endana ná
saman, sem mæddi mest á mér
og ég fjallaði oftast um í ræðu
og riti.
í ársskýrslu Sambandsins fyr-
ir árið 1959 lét ég eftirfarandi
orð falla. Þau lýsa ástandinu á
þessum árum vel:
„Fjármagnsskortur var mikill
á árinu 1959, bæði hjá Sam-
bandinu og mörgum kaupfé-
laganna. Verðbólgan undanfar-
in ár hefur étið upp sjóði,
sprengt upp vörubirgðir og
kostnað við framkvæmdir.
Verðlagsákvæði, sem vart
munu eiga sinn líka í veröld-
inni, hafa líka komið í veg fyrir
söfnun eiginfjár.“
® OG FARSÆLT KOMANDI AR
MEÐ ÞÖKK FYRIR
ÁNÆGJULEG SAMSKIPTIÁÁRINU
0
KAUPFÉLAG EYFIRÐINGA
AKUREYRI