Tíminn - 20.12.1991, Blaðsíða 14

14 Tíminn
JÓLABLAÐ 1991
Jóla-
gestur
Ég tók mér langar göngur þennan
dag, hugsaði djúpt og hugði að himin-
tunglum, þegar fór að skyggja. En allt
sat við sama — engin ný hugdetta og
ekkert svar — ekki einu sinni í bless-
uðum stjömunum. Áður en ég iagðist
til hvílu þetta kvöld fyllti ég dollumar
að nýju og sá mér til skeifingar að tals-
vert var farið að ganga á skotann minn
í flöskunni með svarta miðanum.
Tveim dögum síðar uppgötvaði ég að
loftið á baði, anddyri og víðar var mett-
að af áfengisdaun en dollumar nær
tómar. Svona hörmulega hafði þessi
eðla vökvi farið, blátt áfram gufað út í
andrúmsloftið. Hver gat auk heldur
vitað nema ég yrði grunaður um brugg
og tekinn fastur. Svona snérist allt mér
til armæðu og háðungar, hvað sem ég
reyndi. í öllum okkar viðskiptum varð
músarkvikindið ofan á og hafði mig
undir. Þetta var einna líkast því að tefla
við sjálfan kölska. Allt varð þetta sjálfs-
áliti mínu þvílíkur hnekkir, að ég fór
blátt áfram að efast um hæfileika mína
saman borið við mýs og þótti hart und-
ir að búa. Til að hressa upp á sálarhró-
ið í bili drakk ég sjálfur, það sem eftir
var í flöskunni.
Þegar tók að renna af mér varð sálar-
ástand mitt hálfu verra en nokkru
sinni fyrr. Hvemig í ósköpunum end-
aði þetta, hugsaði ég og réri eins og
örvasa gamalmenni í sætinu. Ég hitaði
mér þó kaffi svo sterkt að nærri lét, að
það mætti éta með hnífapörum. Þetta
hressti mig svo, að enn einu sinni gat
ég farið að hugleiða hin dýpri rök til-
verunnar. Ég leyfi mér að efast um, að
ég nokkum tíma lagst dýpra. Árangur-
inn varð sá, að samkvæmt gamal-
grónni seiglu og þrautseigju kynslóð-
anna ákvað ég að gefast ekki upp. Ég
hringdi til dóttur minnar, sem ég
þekkti að ráðsnilld og hugkvæmni.
Hún hughreysti mig og stappaði í mig
stálinu svo sem ffekast mátti verða.
„Þú kemst einhvem tíma í færi við
músarófétið, pabbi“, sagði hún sann-
færandi og ráðlagði mér að herða hug-
ann og setja upp vettlinga. Þá mundi
mér óhætt að taka í skottið á einni
mús.
Þessi hressilega ræða hafði góð áhrif.
Ég fékk mér ferskt loft og tók nokkrar
erfiðar líkamsæfingar úti. Reynslan
hafði kennt mér, að tækifærið kemur
ævinlega á endanum. Enn var ég í bar-
áttuhug og hugði á sigurvinninga.
Ekki leið heldur á löngu, þar til heppn-
in var með mér, því dag einn þóttist ég
með vissu verða var við músina í hom-
inu góða bakvið ruslafötuna. Nú skal
hún þó láta í minni pokann, hugsaði ég
hróðugur. Ég skal svei mér og sannar-
lega kenna þessu slóttuga músarkvik-
indi, hver hennar staða er í samfélagi
lífríkisins. Rétt eins og þaulvanur
hnefaleikamaður spítti ég í lófana, set
upp svellþæfða ullar vettlinga, næ mér
í hentuga flík og byrgi vandlega fyrir
homið. Svo vel vildi til, að ruslaskóflan
stóð í hominu, og með henni þrengdi
ég að, þar sem ég taldi óvininn vera.
Með dálitlum hrolli niðureftir bakinu
þreifaði ég síðan vandlega um homið.
En allt fór sem lyrr. Þar var þá engin
mús og hvergi bakvið ruslafötuna,
hvemig sem ég leitaði.
Þar eð ég taldi mig vissan, að hafa
heyrt f músinni, fór nú málið að taka á
sig blæ þess yfimáttúrulega. Var þetta
kannski ekki raunveruleg mús —
kannski framliðin og leitar á fomar
stöðvar? Aldrei hef ég séð draug —
ekki einu sinni í gervi músar — og vil
því sem minnst segja um þess háttar
fyrirbæri. En hver segir að mýs hafi
ekki sama rétt og aðrir til að ganga aft-
ur, ef einhverjum leyfist það á annað
borð? Kannski var hér komin ein
þeirra, sem ég hafði kálað af eintómri
mannvonsku á eitri eða í boga á fyrri
tíð og hyggst nú ná sér niðri á auð-
virðilegum músamorðingja, einmitt á
sjálfum jólunum. Ég fór að róta upp í
ruslakistu hugans og fara yfir öll sam-
skipti mín við mýs. Þetta olli mér æm-
um heilabrotum.
Ég hringdi til annarrar dóttur minnar
og lagði málið fyrir hana. „Framliðin
mús. Ertu að verða eitthvað hinsegin,
pabbi?“, sagði dóttir mín og leyndi ekki
áhyggjum sínum út af sálarástandi
mínu. „Þetta er ekkert annað en venju-
leg mús með holdi og blóði“, bætti hún
við af sannfæringarkrafti. Hún fullyrti
að þótt ekki væri skemmtilegt að búa
við þvíiíkan ófögnuð til lengdar, væri
þetta músarkvikindi ekki í manndráps-
hugleiðingum. Samræðum okkar lykt-
aði á þann veg, að hún ráðlagði mér að
bjóða músinni hangiket. „Þá sannfær-
istu þó, pabbi, og hættu nú öllum grill-
um .
Vegna ósigra minna, var ég ekki full-
komlega sannfærður. En sökum þekk-
ingarskorts á afturgöngum taldi ég til-
gangslaust að brjóta frekar heilann um
þá hlið málsins. Þetta einfalda ráð ætti
auk þess að taka af öll tvímæli. Varla
ætu framliðnar mýs hangiket. Senni-
lega hefur ekki annað gerst en það, að
enn einu sinni hefúr mig skort gáfúr
til að sjá við slægvisku músa, hugsaði
ég. Kannski var þetta stórgáfuð mús,
hámenntuð, og ég gersamlega sigrað-
ur. En hver er sá, er ekki verður að
sæta örlögum sínum? í framhaldi af
ráðleggingum dóttur minnar, varð
mér ljóst, að ekki gat ég kinnroðalaust
haldið þvílíkan gest án þess að verða
úti með viðeigandi veitingar. Ekki
fékkst hún til að bragða á svo göfugum
drykk sem skosku viský. Kannski var
hún í stúku og hneyksluð á því siðleysi
að bjóða áfengi á jólum. Hvað vissi ég
um siðferði músa?
Hangiket hefur löngum þótt sælgæti
og þjóðaréttur á íslandi, og væri þetta
hámenntuð mús, fannst mér trúlegt,
að ekki gæti talist ókurteisi að bjóða
fram þvflíkan rétt.
Brátt kom f ljós, að þetta voru veiting-
ar, sem gestur minn kunni að meta.
Þarf nú ekki að orðlengja það, að með
tilhlýðilegri kurteisi tók ég að þjóna
þessum furðulega gesti til borðs. Þama
spændi ég upp spikfeitt hangiketið dag
hvem og bar fram á hentugum stöð-
um. „Gerðu svo vel, frú“, átti ég til að
segja, lá jafnvel við, að ég þéraði. Fór
þessu nú fram um hríö, og var ég far-
inn að sætta mig furðanlega við
ástandið. Gáfur gestsins voru ótvíræð-
ar. Þetta hlaut að vera menntuð mús
og líklega í virðulegu embætti í mér
ókunnum músaheimi.
En svo var það morgun einn að áliðn-
um jólum, að ég heyrði skrjáf niðri í
ruslafötunni, og samstundis kom upp í
mér víkingurinn. Eftir allt saman,
mundi ég þó sigra. Ég var áreiðanlega
eins og hershöfðingi í framan, meðan
ég batt fyrir ruslapokann.
Eftir öll okkar samskipti var ég farinn
að bera umtalsverða virðingu fyrir
þessum gáfaða gesti sem gegndi trú-
lega háu embætti f músaheiminum.
Ekki var ég kunnugur á þeim bæ og
vissi lítið um þjóðfélagshætti músa.
Fyrr á tíð voru höfðingjar, sem sátu
jólaveislur, leystir út með gjöfum og
fylgt úr hlaði og kvaddir með virktum,
jafnvel söng. Að sjálfsögðu taldi ég við
hæfi að fara að á svipaðan veg. Því brá
ég mér inn í búr og skar feitan hangi-
ketsbita, keyptan í þeim stóra stað
Miklagarði f borg Davíðs en reyktan hjá
Kaupfélagi EyfirðingaáAkureyri. Þetta
var því einskonar sameiningarhangi-
ket suðurs og norðurs og vissulega
tími til kominn, þó í litlu væri. Þvflík-
ur réttur hlaut að verða boðlegur
hvaða höfðingja sem var. Ég fór í betri
stígvélin mín, setti upp sparihúfuna og
lagði af stað upp í hlöðu. Gest minn bar
ég virðulega í plastpokanum rétt eins
og hér væri kominn kalífi úr Þúsund
og einni nótt. Sjálfur bar ég höfuð mitt
nokkru hærra en undanfama daga, því
nú þóttist ég hafa endurheimt sjálfs-
virðingu mína.
Ég kom hangiketinu smekklega fyrir
á heystabba, byrjaði að leysa frá plast-
pokanum og talaði við músina á með-
an. „Virðulega mús“ byrjaði ég. „Þótt
ekki hafi samskipti okkar á jólum verið
snurðulaus með öllu, hefur það þó ver-
ið mér óverðskuldaður heiður að hafa
þig að jólagesti. Ég virði hæfileika þína
og þakka, að þú hefur kennt mér að
umgangast höfðingja. Slíkt er vissu-
lega mikils virði. Jafnframt óska ég þér
og gervöllum músaheiminum góðs
gengis á komandi árum. Sökum þinn-
ar óumdeilanlegu snilli, veit ég, að þér
famast vel, hvort sem þú ert höfðingi í
stjómmála- eða fjármálaheiminum.
Þegar hér var komið stökk músin upp
úr plastpokanum og skellti þegar á
skeið. En nú brá svo undarlega við, að
hún var orðin skottlaus, sem þó á að
vera óbrigðult skjaldarmerki tegund-
arinnar. Það hmndi beinlínis af mér
allur virðuleiki. Þama horfði ég á eftir
þessum gesti mínum, sem hafði látið
mig þjóna sér með viðhöfn heil jól en
var svo ekkert annað en venjulegt
músarkvikindi. Þegar betur var að gætt
— bara mús, sem misst hefur einkenn-
is- og heiðursmerki tegundarinnar.
Ég velti vöngum að varð djúpt og al-
varlega hugsandi. „Höfðingjamir, já,
höfðingjamir — þegar farið er af þeim
skottið", tautaði ég og hengdi haus.
KAUPFELAG
STEINGRÍMSFJARÐAR
HÓLMAVÍK OG DRANGSNESI
óskar starfsfólki sínu og viðskiptavinum
gleðilegra jóla
árs og friðar
Þakkar gott samstarf og viðskipti
á liðnum árum