Tíminn - 24.01.1992, Blaðsíða 1

Fimmtudagur
23, janúar 1992
15. tbl. 76. árg.
VERÐ í LAUSASÖLU
KR. 110.-
Aflaheimildir á þessu ári hafa aukist og horfur eru á að tekjur þjóðarbús-
ins verði meiri en áður var talið:
Er svartsýnisrausið
bara misskilningur?
Á síðustu dögum og vikum hafa komið fram upplýsingar sem benda til
að svartnættið í íslenskum efnahagsmálum sé ekki jafnmikið og talið
hefur verið til þessa. Aflaheimildar hafa verið auknar í loðnu og rækju
og meira er eftir af kvóta á yfirstandandi kvótaári en áður var talið.
Bókmennta-
verðlaun
Norður-
landaráðs
til íslands
„Ég lít svo á að ég sé
ekki annað en dropi í
þeim straumi sem ís-
lenskar bókmenntir eru,“
sagði
Fríða Á. Sigurðardóttir
rithöfundur
sem í gær hlaut bók-
menntaverðlaun Norður-
landaráðs.
Sjá viðtal við Fríðu
^ á blaðsíðu 3
Timamynd
V. Árni Bjarna
Þegar aflaheimildir fyrir yfirstand-
andi kvótaár voru ákveðnar síðast-
liðið sumar var talað um að þjóðar-
búið hefði orðið fyrir 7-8 milljarða
tekjutapi. Nú hefur loðnukvótinn
verið aukinn tvisvar sinnum þannig
að horfur eru á að loðnuaflinn verði
eins og í meðalári. Rækjukvótinn
hefur einnig verið aukinn þannig að
horfur eru á að rækjuaflinn á þessu
ári verði svipaður og á síðasta kvóta-
ári. Botnfiskveiðar gengu verr á síð-
ustu mánuðum nýliðins árs en gert
var ráð fyrir. Þetta þýðir að kvótinn á
fyrstu átta mánuðum þessa árs verð-
ur meiri en búist var við. Þá hefur
Alþingi samþykkt að selja veiði-
heimildir Hagræðingarsjóðs til flot-
ans, sem eykur aflaheimildir hans
nokkuð. Þetta femt gerir það að
verkum að afli á þessu ári verður
meiri en spáð var.
Eftir sem áður er um samdrátt í
sam
lagning á
ríkis•
h eftinu?
Baksíða
afla að ræða. í ágúst var áætlað að
samdrátturinn yrði 10-12%. Nú
þykir ljóst að samdrátturinn verður
að öllum líkindum innan við 5%.
Þar að auki bendir flest til að olíu-
verð verði mun lægra á þessu ári en
reiknað var með. Óvíst er hvað
lækkunin verður mikil. Gert er ráð
fyrir bensínlækkun um næstu mán-
aðamót sem gæti þýtt að bensín hafi
lækkað frá áramótum um 8%. 10%
lækkun á olíu bætir viðskiptakjörin
um nálægt 0,6%.
Þjóðhagsstofnun fýrirhugar að
leggja fram nýja þjóðhagsáætlun í
byrjun febrúar. Þórður Friðjónsson
þjóðhagsstofustjóri sagðist ekki geta
sagt um hvemig tölumar myndu
líta út í nýrri þjóðhagsspá. Verið
væri að afla upplýsinga og vinna úr
tölum.
„Þessi þróun á undanförnum mán-
uðum sýnir vel að aðstæður í efna-
hagslífinu em síbreytilegar og þess
vegna þarf þjóðhagsspá að vera í sí-
felldri endurskoðun," sagði Þórður.
Hugsanlegt er að á sama tíma og ný
þjóðhagsspá kemur út verði gengið
frá nýjum kjarasamningi, en slíkir
samningar myndu gera spána úr-
elta.
Aukinn afli hefur áhrif á þjóðartekj-
ur og landsframleiðslu. í síðustu spá
Þjóðhagsstofnunar er því spáð að
þjóðartekjur minnki um 6,1% Oj
landsframleiðsla um 4,1 %. -E<
Forystumenn VMSÍ segjast vera tilbúnir til að ræða um kjarasamninga við stóra samningaborðið. Búist er við að
ASÍ gefi grænt Ijós á mánudaginn:
VMSÍ ER TIL í SLAGINNI
Forystumenn Verkamannasambands íslands tilkynntu forystu
Vinnuveitendasambands íslands formlega í gær aö VMSÍ væri til-
búið til viðræðna um aðalkjarasamning. Miðstjórn ASÍ kemur
saman á mánudaginn í næstu viku og er búist við að á fundinum
verði tekin ákvörðun um að ASÍ gerist aðili að samningaviðræð-
unum. Gangi þetta eftir verður fijótlega farið að ræða við bankana
og stjómvöld um ýmsa þætti sem áhrif hafa á kjarasamninga.
Ákvörðun VMSÍ um „að fara inn á
stóra samningaborðið", eins og
Bjöm Grétar Sveinsson, formaður
VMSÍ, orðar það, byggist á því að
sambandið hefur náð nokkrum ár-
angri í sérkjaraviðræðum, einkum
fiskvinnsludeild þess. Önnur félög
hafa sáralitlum árangri náð í sér-
kjaraviðræðum, eins og Ld. verslun-
armenn. Þessi félög standa nú
frammi fyrir því hvort þau eiga að
fara að ræða um „þjóðarsátt" eða
halda áfram að reyna að þrýsta á í
sérkjaraviðræðum. Reiknað er með
að félögin samþykki að koma að
stóra samningaborðinu með því skil-
yrði að áfram verði fjallað um sér-
kjör. Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri VSÍ, sagði í gær að VSÍ
hefði fallist á þetta. VSI ætlar að
ræða við verslunarmenn í dag um
sérkjör.
Bjöm Grétar sagði að fúlltrúar
VMSÍ hefðu tekið það skýrt fram á
fundinum í gær að allar þær sérkröf-
ur sem ekki hafa þegar verið af-
greiddar myndu verða lagðar fram
við stóra samningaborðið og ræddar
samhliða almennum kröfum.
Miðstjórn ASÍ kemur saman á
mánudaginn ásamt formönnum
landssambanda og svæðasambanda.
Búist er við að á þeim fundi verði
tekin ákvörðun um að hefja viðræð-
ur við vinnuveitendur um gerð aðal-
kjarasamninga. Bjöm Grétar sagðist
vonast eftir að þær viðræður hefjist
fljótlega í næstu viku.
Um þá ákvörðun sem VMSI hefur
nú tekið sagði Bjöm Grétar: „Við
töldum okkar vera á ákveðnum
tímamörkum. Annaðhvort var að
fara í ákveðnar aðgerðir eða reyna að
þoka þessu áfram með því að kalla
fleiri til. Ég lít svo á að önnur félög
standi frammi fyrir þessari sömu
spumingu."
Vinnuveitendur og verkalýðshreyf-
ingin eru sammála um að ein af for-
sendum fyrir gerð kjarasamninga sé
lækkun vaxta. „Ég held að þjóðin sé
sammála um að það þurfi að lækka
vexti," sagði Bjöm Grétar. „Það kann
að vera að það séu til menn sem sitja
inni í píramítatumum sem skilja
ekki þetta samhengi hlutanna. Þeir
sem em í atvinnurekstri skilja þetta
og sama gildir um þá sem standa fyr-
ir heimili. Það kann að vera að þeir
sem fengu útborgaðar 900 milljónir
í vikunni séu annarrar skoðunar. Við
ætlum okkur hins vegar að lemja
niður vexti með góðu eða illu.“
Þórarinn sagðist vona að árangur
yrði af viðræðum við bankana um
lægri vexti. Sjónarmið bankanna
væri að þeir ættu erfitt með að
lækka vexti vegna óvissu í efnahags-
málum. Þórarinn sagðistvonasteftir
að hægt yrði að eyða þessari óvissu
með gerð nýrra kjarasamninga.
Þórarinn sagðist telja að vinnuveit-
endur og verkalýðshreyfingin ættu
sér sameiginleg markmið, m.a. að
varðveita kaupmátt, bæta atvinnu-
ástandið og halda áfram að lækka
verðbólgu. -EÓ