Tíminn - 24.01.1992, Qupperneq 12

£
mm
BILAPARTASALA
Varahlutir í árgerðir '74-'87
Ýmsar smáviðgerðir
Kaupi bíla til niðurrifs
HEIÐI • BÍLAPARTASALA
Flugumýrl 1SD ■ Mosfellsbæ
Sfmar 668138 6 667387
HARVANDAMAL?
Lausnin er: Enzymol
Nýtt í Evrópu
*^Nýí
4r:

EUQO-HAIR
á Islandi
■ Engin hárígræðsla
■ Engingerfihár
■ Engin lyfjameðferð
■ Einungis tímabjndin notkun
Eigid hár með hjúlp Ufefha-orku
nvik ®91'6763í1e.kl.16.00
Áskriftarsími
Tímans er
686300
Iíniinn
FIMMTUDAGUR 23. JAN. 1992
Sérkennileg staða kom upp á Alþingi í fyrrakvöld þegar Sighvatur Bjarnason heilbrigðisráðherra stökk nær fyrirvaralaust
út úr þingsal og sagðist vera farinn í afmælisferð. Enginn var viss um hver gegndi embætti hans á meðan:
Davíð vissi ekki um ráð-
herraskipan í stjórninni
Sú sérkennilega staða kom upp á Alþingi í fyrrakvöld, eftir að
Sighvatur Björgvinsson heilbrigðisráðherra hafði nær fyrir-
varalaust stokkið úr þingssal til að hefja afmælisför sína á er-
lenda grund, að Davíð Oddsson forsætisráðherra kom í ræðu-
stól og upplýsti að hann væri ekki viss um ráðherraskipan í
ríkisstjórn sinni. Ekki værí Ijóst hver færí með heilbrígðis- og
tryggingamál í fjarveru Sighvats, en sagðist þó halda að það
værí Jón Baldvin Hannibalsson, sem reyndar var staddur á
bændafundi í Borgarfirði.
Forsaga málsins er sú að Sig-
hvatur Björgvinsson heilbrigð-
isráðherra, sem hafði kosið að
ræða ekki um frumvarpið ráð-
stafanir í ríkisfjármálum fyrr en
í þriðju umræðu, sté í pontu um
miðnætti á miðvikudagskvöld.
Hann flutti því sína ræðu á
fimmtugsafmæli sínu og notaði
ræðuna til að varpa sprengjum
inn í þingið og svaraði engum af
þeim spurningum sem Finnur
Ingólfsson, Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir og Svavar Gestsson
höfðu beint til ráðherrans. Þess
í stað tilkynnti ráðherrann að
hann þyrfti að fara af þingi
vegna þess að hann sé að fara
utan í afmælisferð klukkan
fimm um morguninn, eða um
fimm tímum síðar, og með það
fór hann. Þegar Sighvatur var
horfinn á braut stóð þingheim-
ur frammi fyrir því að enginn
var í forsvari fyrir heilbrigðis-
og tryggingamál í þinginu og
gæti svarað spurningum um
framkvæmd almannatrygginga-
kerfisins. Þegar svo var komið
fór fram þingskaparumræða,
sem hófst með því að Svavar
Gestsson óskaði eftir því að ein-
hver svaraði þeim spurningum
sem fram voru komnar áður en
Sighvatur stökk á braut. í þeirri
umræðu sagði Finnur Ingólfs-
son að menn ættu að sýna heil-
brigðisráðherra þá tillitsemi að
trufla hann ekki. Hann ætti að
geta sofið þannig að hann kæm-
ist í flugið. Þess í stað stakk
Finnur upp á því að sá ráðherra
sem sæi um heilbrigðismál í
fjarveru Sighvats veitti spurn-
ingunum móttöku og Ieitaði
svara hjá embættismönnum
daginn eftir. Þá upplýstist það
hjá Davíð Oddssyni forsætisráð-
herra að það vissi enginn hvaða
ráðherra myndi taka við af Sig-
hvati og hver ætti að gegna
embætti hans. Þó var það talið
líklegt að það yrði Jón Baldvin
Hannibalsson, sem var þá stadd-
ur á bændafundi í Borgarfirði.
Það upplýstist því að forsætis-
ráðherra vissi ekki hvaða ráð-
herrar færu með ráðuneytin og
hvaða ráðherrar skipuðu ríkis-
stjórnina eftir að Sighvatur
stökk úr ræðustólnum. Það fór
svo á þann veg að Jóhanna Sig-
urðardóttir sagðist myndu
reyna að svara þeim spurning-
um eftir bestu getu þó svo að
hún væri ekki starfandi heil-
brigðis- og tryggingaráðherra.
í svari hennar kom fram að
tekjutenging á elli- og örorku-
lífeyri kemur til framkvæmda 1.
febrúar og að allir munu fá
greitt samkvæmt skerðingunni
þann 1. febrúar. Þá var það stað-
fest að tekjutenging á örorkulíf-
eyri mun engin áhrif hafa á
bensínstyrki og að hún hafi
heldur ekki áhrif á kaup hjálpar-
tækja í bíla öryrkja. -PS
Hallinn á ríkissjóði í fyrra var 12,6 milljarðar. Ólafur Ragnar gerði ráð fyrir 4 milljarða halla í
upphafi árs, en Friðrik 7 milljarða halla þegar hann tók við í maí:
Mistókst þeim Ólafi
Ragnari og Friðriki?
Samkvæmt bráðabirgðatölum um afkomu ríkissjóðs nam rekstrar-
hallinn á árinu 1991 12,6 milljörðum króna. Þetta er þrisvar sinnum
meiri halli en fjárlög ársins gerðu ráð fyrir og mesti halli sem orðið
hefur á ríkissjóði síðustu fjörutíu ár. Ekkert varð úr áformum um aö
borga niður erlend lán um 1,4 milljarða á árinu. í staðinn voru 6
milljarðar teknir að Iáni erlendis frá. Lánsfjárþörf ríkisins varð 14,8
milljarðar, en ekki 5,9 milljarðar eins og gert var ráð fyrir.
Það var Ólafur Ragnar Grímsson
sem lagði grunninn að þeim fjárlög-
um sem farið var eftir á síðasta ári.
Friðrik Sophusson stýrði hins vegar
fjármálaráðuneytinu í níu mánuði á
síðasta ári. Ólafur Ragnar ætlaði sér
að reka ríkissjóð með 4 milljarða
halla á árinu. I apríl, skömmu áður
en Ólafur Ragnar yfirgaf fjármála-
ráðuneytið, taldi hann að hallinn á
árinu yrði 6,4 milljarðar. Friðrik
taldi hins vegar þá að hallinn á árinu
yrði rúmir 9 milljarðar. Eftir að
Friðrik settist í stól fjármálaráð-
herra greip hann til ýmissa ráðstaf-
ana í þeim tilgangi að draga úr hall-
anum. Eftir þessar aðgerðir endur-
mat hann stöðuna í maímánuði og
tilkynnti að hallinn yrði 7 milljarðar.
í september taldi Friðrik hins vegar
sýnt að hallinn yrði 8,9 milljarðar.
Niðurstaðan virðist ætla að verða
12,6 milljarðar.
Hægt er að deila endalaust um það
hvort kenna á Ólafi Ragnari um hall-
ann eða Friðriki. Ef tölur Friðriks
eru notaðar má segja að kenna megi
Ólafi Ragnari um 3 af þessum 7,6
milljarða halla sem varð umfram
það sem gert var ráð fyrir í fjárlög-
um. Friðrik ætlaði sér í maí að skila
ríkissjóði með 7 milljarða halla,
þannig að segja má að hann hafi far-
ið 5,7 milljarða fram úr áætlun.
Friðrik sagði hins vegar á blaða-
mannafundi í gær að hallinn hefði
orðið 16-17 milljarðar ef ekkert
hefði verið að gert.
Það sem fór úrskeiðis í fjármálum
ríkisins á síðasta ári er að tekjurnar
reyndust 1,7 milljarði minni en
áætlað var og útgjöldin tæplega 7
milljörðum meiri. Helstu skýringar
varðandi minni tekjur eru að hætt
var við tekjuöflun á árinu sem
áformað var að fara í samkvæmt
fjárlögum. Nefna má verðhækkun á
áfengi og tóbaki, álagningu sérstaks
jöfnunartolls á innfluttar matvörur,
arðgreiðslur frá íslenskum aðalverk-
tökum sem var flýtt og innheimt á
árinu 1990 og lækkun á tekjuskatti
fyrirtækja síðastliðið vor sem ekki
var gert ráð fyrir í áætlun fjárlaga.
Auk þess má nefna ófyrirséð tekju-
tap vegna skattaafsláttar af hluta-
bréfakaupum einstaklinga og slakn-
andi innheimtu virðisaukaskatts á
síðustu mánuðum ársins.
Útgjöld hækkuðu meira en gert var
ráð fyrir vegna útgjalda í lánsfjárlög-
um, aukinnar fjárþarfar almanna-
tryggingakerfisins, sjúkrahúsa,
Lánasjóðs íslenskra námsmanna,
aukinna útflutningsbóta á búvörur,
fasteignakaupa, framlaga til sjóða,
launagreiðslna vegna gjaldþrotafyr-
irtækja og framlaga til ýmissa stofn-
ana og skóla.
Lánsfjárþörf ríkissjóðs nam 14,8
milljörðum króna á síðasta ári, sam-
„Því miður er það þannig að sú
fjármála- og peningastjórn, sem
einkenndi valdatíma Sjálfstæðis-
flokks og endaði með ósköpum
1988, er aftur að líta dagsins ljós,“
segir Ólafur Ragnar. „Hún einkenn-
ist af lausatökum á ríkisfjármálum,
anborið við 5,9 milljarða króna í
fjárlögum. Samkvæmt fjárlögum
var áformað að mæta lánsfjárþörf-
inni alfarið á innlendum lánamark-
aði og reyndar gott betur þar sem
jafnframt var fyrirhugað að greiða
niður lán erlendis um 1,4 milljarða.
Þau áform runnu út í sandinn. Þeg-
ar upp var staðið tókst einungis að
ná inn um 3 milljörðum króna með
sölu ríkisbréfa. Til þess að brúa bilið
varð að grípa til um 6 milljarða
króna erlendrar lántöku og tæplega
6 milljarða króna yfirdráttar í Seðla-
banka íslands. -EÓ
gífurlegum halla ríkissjóðs, sem er
fjármagnaður með erlendum lán-
um, og afleiðingin er háir vextir.
Þessar tölur sýna einfaldlega hversu
mikill slappleiki hefur einkennt fjár-
málastjórn núverandi ríkisstjórnar.
Þetta er að vísu ekki fyrsta dæmið
Saltflutningaskip fékk á sig
brot fyrir utan Þoriákshöfn:
Víðtæk leit
að brasilísk-
um sjómanni
Tugir manna tóku þátt í leit sem
gerð var f gætkvöldi að brasílískum
sjómanni af þýskn feigustópi, sem
tók út af skipinu um kiukkan 18.00
í gær. Slyaavamadeildin Mannbjörg
var kÖIluft út og voru gengnar fjör-
ur, en þegar Tíminn fór í prentun
haföi leitin engan árangur borii.
Mjög slsemt veírnr var þegar óhapp-
iö átti sér stað.
Þýska skipiö hafði fyrr um daginn
losað salt í Þorlákshöfn og var á
lelð óL Um eina og hálfa mflu útaf
Hafnamesvita fét* það á sig hrot
og við það tók manninn út Það var
klukkan 18.15 sem 'filkyrminga-
skyldan fékk upplýsingar um slyslð
og hafði samband við nærstatt
rakjuskip, Gissur, sem bóf
strax að svipast um eftir mann-
inum, en án árangurs. Flutn-
ingaskipið Stuðlafoss kom skip-
inu til hjálpar og dró það til
hafnar. -FS
um þessi lausatök. Ríkisendurskoð-
un birti skýrslu í október á síðasta
ári, sem sýndi það að ríkisstjómin
hafði að dómi ríkisendurskoðunar
aðeins náð rúmlega 30% af þeim
markmiðum sem hún setti sér í
maí. Þessi niðurstöðutala sýnir síð-
an svo ekki verður vefengt að á síð-
ustu mánuðum ársins hefur keyrt
um þverbak."
Ólafur segir ennfremur að tilvitn-
anir fjármálaráðherra í fortíðar-
vanda, frá hans eigin ráðherratíð, sé
ómerkilegur málflutningur og vísar
þeim á bug. -ÁG
Ólafi Ragnari líst ekki á fjármálaráðherradóm Friðriks:
Friðrik vitlaust saman?
„Þessar tölur um hallarekstur rfldssjóðs 1991 sem nú birtast eru þremur til
fjórum milljörðum hærri en sú tala sem ríkisstjómin gaf sjálf út í október,"
segir Ólafur Ragnar Grímsson, fráfarandi fjármálaráðherra, um uppgjör á halla
ríkissjóðs á síðasta árí. Ólafur segist ekki annað sjá en niðurstaðan núna upp-
lýsi að þegar síðasta spá um halla ríkissjóðs var birt í október hafi núverandi
fjármálaráðherra annaðhvort ekki haft hugmynd um hvemig hlutimir stóðu,
eða þá að þeir hafa farið gjörsamlega úr böndunum hjá honum.