Tíminn - 18.03.1992, Page 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 18. mars 1992
Sigmundur Guðbj amason
Fæddur 10. september 1930
Dáinn 10. mars 1992
Mínu starfi er þannig háttað að ég
tala mikið í síma og í mig hringja
menn með hin margvíslegustu er-
indi. Svo vill til að mér er nú hug-
stætt eitt símtal.
Það mun hafa verið að hallandi
sumri 1985 sem til mín hringdi
maður. Hann sagðist eiga bát og sig
langaði til að komast á fámennan
stað þar sem þokkaleg aðstaða væri
til að gera svona lítinn vélbát út. Því
miður gat ég ekki orðið honum að
liði í það skipti. Þó varð það úr að
hann hélt hingað á Strandir til að
freista gæfunnar. Ég vissi af honum
hér í nágrenninu það sem eftir lifði
af sumri og fram á haust. Smávegis
kynni tókust og með okkur. Þegar
liðið var á haust hringdi hann aftur
til mín og segir mér að þessi tilraun
sín hafi mistekist og nú vanti sig að-
stoð við að flytja bát og útveg aftur
til Reykjavíkur. Við tókum þá tal
saman og fórum að velta fyrir okkur
hugsanlegum möguleikum á að
framlengja dvöl hans hér í sveitinni.
Niðurstaðan varð sú að hann flytti
útveg sinn til Norðurfjarðar og próf-
aði að gera bátinn út til grásleppu-
veiða að vori, hvað hann gerði.
Þessi maður var Sigmundur Guð-
bjarnason. Því rifja ég þetta upp að
þegar ég kom inn frá útiverkum um
kvöldmatarleyti 12. mars hafði verið
hringt í konu mína og henni sagt lát
Sigmundar. Maðurinn með ljáinn
hafði þá kvatt dyra og ekki þýddi um
að sakast. Hann er kvaddur hinstu
kveðju í dag. Okkur setti hljóð, því
við fundum að þar var farinn ein-
lægur vinur okkar, sem við mund-
um ekki sjá oftar, og okkur var sökn-
uður í huga.
í framhaldi af þessum ákvörðun-
um okkar Sigmundar kom hann hér
í ársbyrjun árið 1986 til að búa sig
undir vertíðina. Það varð úr að þau
hjónin fengju eitt herbergi í verþúð
Kaupfélags Strandamanna, ásamt
aðgangi að eldhúsi. Sigmundur var
ekki kröfuharður maður og var
hann himinlifandi yfir því sem boð-
ið var upp á.
Strax þessa fyrstu vetrardaga
fundum við að Sigmundur var mað-
ur sem var gott að kynnast, og mér
er óhætt að segja að með okkur
tókst einlæg vinátta sem entist til
þessa dags.
Ekki veit ég mikið um ætt og upp-
runa Sigmundar; hann sagði mér þó
ýmislegt um sína hagi. Ungur fór
hann á sjóinn og hlaut sína skírn á
togurum, sem ekki var neinn barna-
leikur á þeim árum. Þó efnin væru
ekki mikil, lauk hann fiskimanna-
prófi frá Sjómannaskólanum. Ungur
varð hann fjölskyldumaður og er
eftirlifandi kona hans Kristín Þór-
hallsdóttir, og eiga þau fjögur upp-
komin börn. Sigmundur hafði létta
lund, var að jafnaði glaðvær og gam-
ansamur og lá ekki á skoðunum sín-
um. Hann fylgdist vel með því, sem
var að gerast í þjóðfélaginu, og dró
af því ályktanir. Á þjóðmálum hafði
hann ákveðnar skoðanir. Hann var
eins og aðrir glöggt mótaður af
sinni lífsbaráttu. Hafið var hans
heimur, hann hafði sótt nær alla
sína lífsafkomu í sjóinn. Hann hafði
samt Iagt gjörva hönd á störf í landi
tíma og tíma, en fyrr en varði var
hann kominn á sjóinn aftur. Lengst
af var hann á togurum, en þegar hér
var komið var hann á litlum opnum
báti. Þar var hann sinn eigin herra
og það líkaði honum vel.
Sigmundur hafði einsog hans
jafnaldrar lifað tímana tvenna í sjó-
mennskunni. Þar hafði hann frá
mörgu að segja og þegar við hitt-
umst beindist talið oftast að sjó-
mennsku og þar varð ég að vera
hlutgengur. Stjórn fiskveiða var
honum hugstæð og með þeim mál-
um fylgdist hann gjörla og það varð
okkur drjúgt umræðuefni.
Þegar leið nær vori kom kona
hans, Kristín Þórhallsdóttir, einnig
til Norðfjarðar. Þau settust að í ver-
búðinni og var hún á bátnum með
bónda sínum. Þó Kristín virtist veik-
byggð kona stóð hún sig vel í sjó-
mennskunni. Kristín er glaðsinna
kona og gott var að kynnast henni.
Við kynntumst ekki mikið fjölskyldu
þeirra, þar sem börnin urðu þeim
ekki samferða hingað, sem vænta
mátti. í einu orði sagt voru þau hjón
hinir bestu nágrannar. Þau samlög-
uðust fljótt fólkinu í sveitinni og
eignuðust hér vini. Þau voru ekki af-
skiptasöm um annarra hagi, en
hugsuðu um sitt. Gott var að líta inn
í verbúðina, þiggja kaffisopa og
spjalla um daginn og veginn. Þau
litu einnig inn til okkar þegar færi
gafst, og ekki skorti umræðuefnið.
Meðan Sigmundur dvaldist hér
fannst mér dagsverkinu tæpast lok-
ið nema ég hefði hitt hann. Um-
ræðuefnið var þá oftast um afla-
brögð, veðurhorfur og ef eitthvað
sérstakt var að gerast í stjórnmálun-
um var það einnig tekið fyrir.
Væri Sigmundi rétt hjálparhönd,
sem stundum kom fyrir, var hann
afar þakklátur og ólatur að endur-
gjalda það með handtaki.
Þau dvöldu hér um þriggja ára
skeið. Þeim var að sjálfsögðu ljóst að
við þessar aðstæður gátu þau ekki
búið til frambúðar. Á vordögum
1989 tóku þau þá ákvörðun að fara
héðan til fyrri heimkynna. Sigmund-
ur óttaðist ekki sjóinn, hann ákvað
að sigia bátnum til Reykjavíkur og
einn hélt hann af stað og sigldi bátn-
um til heimahafnar. Hann hreppti
vont veður og var óttast um hann á
leiðinni. Síðar taldi hann að þetta
væri bara það sem mætti búast við á
sjó, það voru ekki fleiri orð um það.
Þar með voru þessir vinir okkar
famir. Ég vissi að Sigmundi voru
þetta þung spor og okkur var einnig
söknuður í huga. Það var ekki bara
að við, jafnaldrar þeirra, hefðum
eignast þau að félögum og vinum,
börnin okkar tóku ástfóstri við þau
og fundu að þau áttu þau að vinum.
Oft var spurt hvort nokkuð hefði
frést af Simma og Stínu.
Nú er Sigmundur allur. Gjaman
hefðum við hjónin viljað vera í hópi
þeirra sem kveðja hann hinstu
kveðju, en nú er vík milli vina.
Kristín mín, hugur okkar dvelur
hjá þér og börnunum í sorginni. Ég
veit að ég má skila samúðarkveðju
sveitunga minna til þín og barnanna
og geri það hér með. Við hjónin og
börnin okkar sendum ykkur innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Gunnsteinn Gíslason,
Norðurfirði
Ragnhildur Guðmundsdóttir
Síafafelli
Fædd 21. ágúst 1891
Dáin 9. mars 1992
Deyrfé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim sérgóðan getur.
Þessar Ijóðlínur komu upp í hugann
þegar mér barst sú frétt að amma
mín, Ragnhildur Guðmundsdóttir,
væri látin. í ágúst síðastliðnum varð
hún hundrað ára og er því langri
göngu nú lokið. Lífsferill hennar
einkenndist af hógværð og dugnaði.
Hún vann sín störf og hannyrðir af
mikilli festu og án þess að fjölyrða
um það við aðra. Ef til vill var hún
því frekar fáskiptin í þeim skilningi
að hún leitaði ekki mikið eftir fé-
lagsskap. En ef henni var sýnd hlýja
og góðvild mat hún það mjög mikils
og reyndist traustur vinur. Því bak
við hógværðina bjó stórt hjarta og
mikil hlýja. Síðustu ár ævi hennar
hafði andlegur styrkur hennar
minnkað, en hjartahlýjan fylgdi
henni til dauðadags. Brosið og út-
geislunin var á sínum stað.
Amma var fædd og uppalin á
Lundum í Stafholtstungum í Borg-
arfirði. Dóttir hjónanna Guðmundar
Ólafssonar og Guðlaugar Jónsdótt-
ur. Hún var næstelst sjö systkina,
sem nú eru öll látin, en Margrét
systir hennar lést skömmu fyrir síð-
ustu áramót. Systkini hennar voru:
Sigurlaug, gift Sverri Gíslasyni
bónda í Hvammi í Norðurárdal. Áttu
þau sex börn sem öll eru á lífi. Sig-
ríður, gift Kristjáni Jónssyni frá
Garðstöðum, bjuggu þau á ísafirði
og áttu einn kjörson. Ásgerður
kennari á Siglufiröi og í Reykjavík,
gift Jóni Guðmundssyni ríkisendur-
skoðanda. Áttu þau tvö börn. Ólafur,
sem lést 23 ára úr botnlangabólgu.
Margrét, sem var gift Karli Halldórs-
syni tollverði og áttu þau eina dótt-
ur. Yngstur var Geir, sem tók við búi
á Lundum, kona hans var Þórdís Ól-
afsdóttir frá Sámsstöðum og áttu
þau tvö fósturbörn.
Minningar frá Lundum voru
ömmu kærar. Hún var stolt af sín-
um forfeðrum og frændgarði. For-
eldrar hennar voru frá góðum bú-
jörðum, Lundum og Melum í
Hrútafirði. Sömu ættir höfðu setið
báðar þessar jarðir mann fram af
manni. Á Lundum var sæmilegur
efnahagur, miðað við það sem
þekktist á þeim tíma, og nutu öll
systkinin einhverrar skólagöngu.
Amma tók kennarapróf árið 1912
og er því í Kennaraskólanum á upp-
hafsárum hans og er í öðrum út-
skriftarhóp þaðan. Tuttugu ára, ný-
útskrifaður kennari snýr hún aftur
að Lundum og kennir þar einn vet-
ur. Jón Jónsson móðurbróðir henn-
ar var prestur á Stafafelli í Lóni.
Haustið 1913 fer hún sem kennari
austur í Lón og er þar næstu tvö ár.
Árið 1917 giftist hún síðan frænda
sínum, Sigurði Jónssyni að Stafa-
felli.
Böm Sigurðar og Ragnhildar
voru þrjú. Elstur er Ásgeir, sem
lengi bjó að Víghólsstöðum á Fells-
strönd, en býr nú í Reykjavík. Sam-
býliskona hans var Ólöf Tómasdóttir
og eignuðust þau eina dóttur, Sigur-
björgu Karólínu. Ólöf lést ung árið
1965 og var Sigurbjörg þá aðeins sex
ára. Næstelst er Nanna, sem býr á
Stafafelli, ásamt manni sínum, Ólafi
Bergsveinssyni frá Gufudal í Austur-
Barðastrandarsýslu. Þau eiga þrjá
syni, Sigurð, Bergsvein og Gunn-
laug Benedikt. Yngstur var Gunn-
laugur. Hann giftist Guðrúnu Guð-
jónsdóttur frá Djúpavogi og bjuggu
þau þar. Þau eignuðust fjögur börn,
Ragnar Guðjón, Sigurð, Tryggva og
Önnu Sigrúnu. Gunnlaugur lést í
september 1962 og voru börnin þá
ung. Barnabörn Gunnlaugs eru 13.
Árið 1940 tóku amma og afi fimm
ára dreng í fóstur, Benedikt Pálsson.
Hann var mikill sólargeisli í lífi
þeirra hjóna, en hann lést á ellefta
ári úr heilabólgu.
Stafafell var prestssetur þar til sr.
Jón Jónsson lést árið 1920. Hann
hafði keypt jörðina og tók Sigurður
sonur hans við búinu af honum.
Jörðin er stór og var þar mikill fjöldi
fólks og stórt bú með erfiðum engja-
heyskap og smalamennsku í Stafa-
fellsfjöílum. Matur og föt voru að
stærstum hluta unnin á heimilinu.
Miklar breytingar urðu í búskapar-
háttum á þeim tíma er amma og afi
bjuggu á Stafafelli. Árið 1954 bregða
þau búi og fer jörðin í leigu, þar til
dóttirin Nanna flytur þangað aftur
ásamt sínum manni árið 1958.
Eftir að amma og afi hættu bú-
skap bjó amma í Reykjavík, en dvaldi
fyrir austan á sumrin. Hún kunni
vel við sig í Reykjavík, vann úti við
skúringar og fleira. Einnig prjónaði
hún mjög mikið og seidi. Algengt
var að hún prjónaði par af fingra-
vettlingum á dag. Viðskipti með
sinn prjónaskap áttu vel við hana,
enda sýndi hún mikla ráðdeild í pen-
ingamálum. Man ég að hún sagði
við mig sem ungling, í fullri alvöru
og meinti vel, að ég skyldi kaupa
mér prjónavél og fara að prjóna.
Ekkert varð nú úr því, en ég prjón-
aði eina belgvettlinga undir hennar
leiðsögn.
Eftir að ég fór í menntaskóla á
Laugarvatni dvaldi ég oft hjá ömmu
um helgar. Það voru ætíð fagnaðar-
fundir. Eftir að ég fór að dvelja um
lengri tíma í Reykjavík leit ég mjög
oft til hennar. Man ég eftir dugnaði
ömmu í baráttu við elli kerlingu.
Hún bjó á sjöundu hæð og gekk iðu-
lega upp stigana til að öðlast aukinn
þrótt. Hitti maður þá á hana á
göngu við að reyna að byggja sig upp
eða að draga björg í bú. Sjónin var
farin að dofna og hún orðin 97 ára
og þegar henni var heilsað, pírði
hún augun smástund, hló og sagði
hlýlega: „Nú, ert þetta þú.“
Síðustu árin, bæði í Hátúninu og á
elli- og hjúkrunarheimiiinu Skjól-
garði, naut hún góðrar umönnunar
og er öllu því fólki þakkað fyrir.
Amma myndi áreiðanlega vilja gera
þessi orð Herdísar Andrésdóttur að
sínum:
Lœkkar lífdaga sól,
löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
fegin hvíldinni verð.
Guð minn, gefðu þinn frið,
gleddu og blessaðu þá,
sem að lögðu mér lið,
Ijósið kveiktu mér hjá.
Foreldrar mínir og við bræður
kveðjum ömmu með söknuði og
þakklæti. Megi hún hvíla í friði.
Gunnlaugur Benedikt
(Úr Hávamálum)
Þakka innilega gjafir og hlýjar kveðjur á 90 ára afmæli
mínu 26. febrúar.
Valgerður Helga Guðmundsdóttir
Hellatúni
Helga Jónsdóttir
frá Mosum
andaðist á Sunnuhlið 12. mars s.l.
Útför hennar fer fram frá Prestbakkakirkju á Slðu laugardaginn 21. mars
kl. 11.00.
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar óskar eftir tilboðum í
þvottaþjónustu (þ.e. þvott og flutning á líni) fyrir stofnanir
og fyrirtæki borgarinnar.
Um er að ræða þvott á: Moppum, handklæðum, klútum,
mottum, borðdúkum, vinnufatnaði og öðru tilfallandi.
Fjöldi afhendingarstaða verður u.þ.b. 180.
Nánari upplýsingar verða veittar á skrifstofu vorri, Fríkirkju-
vegi 3, Reykjavík.
Tilboðin verða opnuð á sama stað miðvikudaginn 25. mars
1992, kl. 14.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 - Sími 25800