Tíminn - 06.06.1992, Page 15

Laugardagur 6. júnf 1992
Tíminn 15
Allt frá stofnun
1909 var hún
„ekki til“
77/ vinstri eru þeir svikarinn Kim Philby og Sir Colin McColl, æösti maöur MI6. Til hægri eru Sean Connery sem James Bond og Alec Guinness sem „Þriðji maöurinn".
Aðeins „gamli góði“ njósnarinn
nær réttu uppýsingunum
Loks geta Smiley og menn hans
komið inn úr kuldanum. Breska
stjórnin hefur ákveðið að opinbera
„verst varðveitta leyndarmál heims"
og löggilda tilveru leyniþjónustu-
deildarinnar MI6.
Þessi leyniþjónustudeild, sem hef-
ur gefið þeim kveikjuna að frægum
njósnasögum John Le Carré og Ian
Fleming, verður nú formlega viður-
kennd með nýjum lögum er gera
njósnir minna feimnismál en var.
„Ekki tii“ í 20 hæða
byggingu
Þeir John Major eða Douglas Hurd
utanríkisráðherra munu staðfesta
breytinguna í yfirlýsingu síðar á
þessu ári. Jafnframt verður leynd
létt af starfsemi stofunarinnar á fýrri
árum að einhverju leyti.
Ráðherrar hafa alltaf neitað að
svara neinu um MI6, sem er ábyrg
gagnvart utanríkisráðuneytinu. Þeir
hafa fullyrt að stofnunin væri ekki
til, þótt hún hefði yfir að ráða 20
hæða byggingu í Century House við
Tempsána í London og hefði fulltrúa
í nær hverju bresku sendiráði.
Forgangsverkefni
En nú er líklegt að almenningur fái
að vita nöfn fleiri æðstu embættis-
mannanna í MI6, líkt og gerðist með
MI5, sem var „löggilt" árið 1989. Á
síðasta ári var fyrsta konan gerð að
forstjóra í MI5, en hún var Stella
Rimington. „Þetta verður forgangs-
verkefni," segja heimildir í varnar-
málaráðuneytinu. „Stjórnin vill
koma þessu í gegn eins fljótt og tök
eru á.“
Með breytingunni mun MI6 flytja í
ný húsakynni við Vauxhall Cross,
risabyggingu er teiknuð var af Terry
Farrell. Þessar nýju aðalstöðvar, sem
vekja munu öfund annarra leyni-
þjónusta, er svo áberandi að áfram-
haldandi leynd yfir tilveru MI6 væri
ennþá hlægilegri en áður.
Sir Colin McColl, yfirmaður MI6 —
sem vanalega var kallaður „C“ í
njósnasögunum, en „forstjórinn"
eða „húsbóndinn" (chief) innan
leyniþjónustunnar — segist vilja sjá
stofnun sína löggilta áður en hann
lætur af störfum í haust. Ýmis atriði
eru enn ófrágengin, vegna þess að
margir yfirmenn spyrna fast við fót-
um þegar að þeim efnum kemur
sem mun mega upplýsa.
Leyndin þrúgandi
Sumir eru hlynntir öflugu og sýni-
legu kerfi, sem byggt verður upp eft-
ir bandarískri fyrirmynd. Það telja
þeir vænlegast til að skapa traust
meðal almennings. Fari svo, verður
skipuð nefnd háttsettra embættis-
manna og herlögreglumanna er
annast mun yfirstjórn og gefa út
ársskýrslu. Aðrir segja að fái utanað-
komandi menn aðgang að gögnum,
muni það valda „leka" og að upp
muni komast um ýmsa heimilda-
menn og aðferðir.
En fyrir 2000 starfsmenn MI6 verð-
ur þetta léttir. Mörgum finnst hin
ákafa leynd þrúgandi og gamaldags
og ekki koma að miklu gagni.
Með tréfót á hlaupa-
hjóii
Stofnunin var sett á fót árið 1909 af
Sir Mansfield Cumming, sem varð
fyrsti yfirmaður þess er þá var kallað
utanríkisdeild leyniþjónustunnar.
Cumming varð frægur fyrir þá sér-
visku sína að nota tréfót sinn til þess
að stjaka sér áfram á hlaupahjóli um
ganga stofnunarinnar.
Við sögu stofnunarinnar hafa kom-
ið margir snjöllustu og andstæðu-
fyllstu Bretar á öldinni. Þeirra á
meðal eru Rudyard Kipling, T.E.
Lawrence, Graham Greene og höf-
undur James Bond, Ian Fleming.
Allir unnu fyrir leyniþjónustuna
einhverntíma á ferli sínum. En með-
al annarra „agenta" var Kim Philby.
Svik hans — og fleiri - - vörpuðu
skugga á MI6. Það voru sárabætur
fyrir stofnunina, þegar KGB-foringj-
anum Oleg Gordievsky tókst að flýja
frá Rússlandi eftir að hafa njósnað
fyrir Breta í 12 ár.
Næg verkefni
Nú, að kalda stríðinu loknu, er
leyndin farin aö vinna gegn MI6, því
ólíkt leyniþjónustunum í Bandaríkj-
unum, Frakklandi og Þýskalandi
getur hún ekki réttlætt gerðir sínar
opinberlega. Hún er nefnilega „ekki
til“. Samt sem áður hafa fjárveiting-
ar til hennar ekki verið skornar nið-
ur. Því veldur hættan af hryðju-
verkamönnum, aukin byssueign og
eiturlyfjaverslun.
Þá hefur bæst á stofnunina það
hlutverk að skýra frá mengunar-
völdum víðs vegar um heiminn. Þar
á meðal er eyðing regnskóga.
Það vinnur með MI6 að gamli og
góði njósnarinn er að vinna á. í
mörg ár var talið að rafeindatæknin
og gervihnettirnir hefðu að mestu
leyst hann af holmi. En nú er Ijóst
að ekkert nema mannshugurinn og
mannshöndin eru fær um að kom-
ast að og koma til skila þeim upplýs-
ingum sem verðmætastar eru.
Bændur!
KVERNELAND
rúllu■
pökkunarvélar
ÞRJÁR Á HAGSTÆÐU VERÐI
Við eigum þrjár gerðir af KVERNELAND SILAWRAP
rúllupökkunarvélum á mjög hagstæðu innkaupsverði
Kvemeland 7512DL er
með sjálfvirkum tengi- og
skurðarbúnaði, þannig að
hún byrjar að vefja næsta
bagga án þess að manns-
höndin komi þar nærri.
Snúningsborðið er vel op-
ið, svo hey safnast þar
ekki fyrir. Hún er meö telj-
ara og barkastýringu inni I
ekilshúsi.
Verð kr.
597.000,- + vsk.
Kverneland 7515 er með
sama búnaöi, en auk þess
með vökvastýrðum sleppi-
sporöi, sem hlifir filmunni
þegar baggarnir falla af.
Þá er hún með tölvu I
ekilshúsi, sem stýrir pökk-
un.
Þessi vél notar bæði 50 og
75 sm filmu.
Verð kr.
710.000,- + vsk.
Að auki bjóðum við 7581
vélina. Hún er tengd á þrl-
tengi og fæst meö eöa án
hjóla. Henni er ekið aö hliö
baggans, sem er mun
þægilegra en þegar bakka
þarf að honum, og siðan er
bagganum velt upp á
vélina.
Þetta er ódýr en vönduð
vél.
Verð kr.
435.000,- + vsk.
Kvernelandsvélarnar eru mest seldu rúllupökkunarvélarnar
hérlendis og hafa verið lengst á markaðnum. Þaer hafa veriö
prófaðar á Hvanneyri.
Þar sem verksmiójurnar anna ekki eftirspurn er vissara að panta vélar
strax, til aó tryggja afhendingu fyrir slátt.
Tvímælalaust bestu kaupin á markaðnum.
Mlésúdfiq
HÖFÐABAKKA 9 .112 REYKJAVÍK . SÍMI 91-634000