Tíminn - 15.09.1993, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 15. september 1993
Tíminn 7
Nægileg kalkneysla og lík-
amsáreynsla nauðsyn fyrir
sterk bein:
Fylgni milli
inntöku
kalks og
beinþéttni
„111 þess að styrkur beina verði
eins mikill og erfðimar mögulega
gera ráð fyrir virðist nægileg kalk-
neysla og líkamsáreynsla vera
nauðsynleg.“ Þetta segir m.a. í nið-
urstöðum af mælingum á bein-
þéttni íslenskra stúlkna og saman-
burði við kalkinntöku og vöðva-
styrk. Frá þessari rannsókn segja
Jón örvar Kristinsson og fleiri í
Læknablaðinu.
Tilgangur rannsóknarinnar var að
rannsaka hvort kalkinntaka ung-
lingsstúlkna hefði áhrif á beinþéttni
þeirra. Einnig var kannað samband
beinþéttni við aðra líkamlega þætti,
svo sem gripstyrk, hæð, þyngd og
tímalengd frá upphafi tíða. Rann-
sóknin náði til rúmlega 160 stúlkna,
annars vegar á 13. aldursári og hins
vegar á 15. ári.
Fylgni reyndist á milli beinþéttni
og kalkinntöku (aðallega með
neyslu mjólkur og mjólkurafurða) í
eldri aldurshópnum. Sömuleiðis
kom í ljós jákvæð fylgni á milli bein-
þéttni og gripstyrks (vöðvastyrks).
Skýrði gripstyrkurinn um 17% af
breytileikanum í beinþéttninni og
allt að 38% af breytileikanum í
magni steinefna.
Á heildina litið virtist kalkinntaka í
þessum hópi nægileg. Sumar stúlk-
umar neyti samt sem áður minna
en 1000 mg af kalki á dag. Líklegt
verði að teljast að það Ieiði til minni
beinstyrks síðar á ævinni.
í Læknablaðinu segir einnig frá
mælingum, sem Gunnar Sigurðs-
son og fleiri hafa gert á beinþéttni
uppkominna kvenna á öllum aldri
og samanburði á aldursbundnu
beintapi íslenskra kvenna.
í Ijós kom að beinþéttnin í fram-
handlegg og hryggjarliðum hélst
stöðug frá tvítugsaldri og fram að
tíðahvörfum. Eftir tíðahvörf varð
veldisfallsleg minnkun á beinþéttn-
inni. Niðurstöðumar undirstrika
hratt (20-30%) beintap fyrsta ára-
tuginn eftir tfðahvörf, hraðast á
frauðbeini. Síðan tekur við stöðugt
beintap sem nemur 1-2% á ári.
Greinarhöfundar segja þessar nið-
urstöður samræmast því að hraða
beintapið eftir tíðahvörf stafi af
skorti á östrogen, en beintapið síðar
á ævinni tengist hugsanlega lélegri
kalkbúskap ásamt minni líkams-
hreyfingu. Meðferð við beintapinu
fyrstu 10-20 árin væri því östrogen,
en síðar á ævinni frekar aukagjöf á
kalki ásamt D- vítamíni og aukinni
líkamshreyfingu. - HEI
Slátur lækkar í verði um 15%
til bænda:
Verðá
lambakjöti
óbreytt
Ákvörðun hefur verið tekin um að
verð á nýju lambakjöti verði
óbreytt, en að slátur lækki í verði
um 15% til bænda. Þetta mun að
öllum líkindum þýða um 10% verð-
lækkun á slátri til neytenda.
Þó að verð á lambakjöti til bænda
verði óbreytt, lækka greiðslur til
þeirra um 5%. Ástæðan er sú að lagt
verður á 5% markaðsgjald, sem not-
að verður til að auka sölu á kjötinu.
Neytendur fá lambakjöt hins vegar á
sama verði og í dag. Þó er reiknað
með að strax í haust verði nýtt
Iambakjöt boðið á tilboðsverði. -EÓ
Rétt og rangt um íslenskan landbúnað — nr.3 af 8
Verð á búvörum
hefur stórlækkað
á liðnum árum...
Fullyrt er: Hið rétta er:
Of lítil samkeppni í landbúnaði
veldur háu verði.
Stærsti hluti ráðstöfunartekna heimilanna
fer til matarkaupa.
Samanburður við verð erlendis segir allt
sem segja þarf.
íslenskur landbúnaður á í mikilli samkeppni við brauð,
pasta og aðrar innfluttar mjölvörur. Einnig er innbyrðis
samkeppni t.d. í kjöt- og grænmetisframleiðslu. Þá
keppa mjólkurvörur við innlendar og erlendar drykkjar-
vörur sem og innflutt morgunkorn. Staðreyndin er
sú að um helmingur þess matar (orku) sem við íslend-
ingar neytum er innfluttur. Mikil samkeppni veitir
íslenskum bændum stöðugt aðhald.
Hlutfallslega hafa útgjöld heimilanna í landinu
til matvælakaupa aldrei verið lægri en nú. Samkvæmt
Hagtíðindum ver vísitölufjölskyldan 16.5% af
ráðstöfunartekjum sínum til matarkaupa í dag á móti
rúmum 20% á árinu 1990. Einungis tæp 9% fara til
kaupa á innlendum matvælum. Matarkaupin taka því
sífellt hlutfallslega minna til sín. Sé framfærsluvísitalan
skoðuð nánar kemur í ljós að meðalfjölskyldan ver 20%
tekna sinna í rekstur á einkabifreið(um) og ferðalög
og um 18% fara í húsnæði, rafmagn og hita.
Verðsamanburður á milli landa getur verið mjög snúinn.
Taka þarf tillit til gæða vörunnar en óhætt er að
fullyrða að hollusta og hreinleiki íslenskra búvara
stenst fullkomlega samanburð við það sem best gerist
erlendis. Þá er kaupmáttur misjafn eftir löndum.
Lágt verðlag í einu landi þýðir ekki að þeir sem þar
búa geti veitt sér meira en neytendur þar sem verðlag
er hátt. Alögur sem matvælaframleiðsla þarf að standa
undir eru misjafnar. Sem dæmi má nefna að virðisauka-
skattur á matvælum er 0% í Bretlandi, 5% í Portúgal,
3-6% á Spáni, 0-7% í Bandaríkjunum en 14-24.5%
hér á landi. Hér hafa því fjölmörg atriði áhrif, sem
erfitt getur verið að meta. Það er lítið mark takandi
á einföldum verðkönnunum á milli landa.
...á sama tíma og flest önnur
útgjöld heimilanna hafa hækkað!
ISLENSKIR BÆNDUR