Tíminn - 29.09.1993, Qupperneq 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 29. september 1993
Tímínn
IIALSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FELAGSHYGGJU
Útgefandi: Mótvægi hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Skrifstofur Lyngháisi 9, 110 Reykjavik Simi: 686300.
Auglýsingasimi: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1400- , verð I lausasölu kr. 125,-
Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ólíðandi skætingur
Þann 22. september síðastliðinn gaf Þjóðhagsstofn-
un út tölur um afkomu veiða og vinnslu. Þar kemur
fram að spáð er 4.5% halla á veiðum og vinnslu að
meðaltali þegar aflasamdrátturinn á næsta ári er
kominn fram af fullum þunga. Afkoma veiðanna er
að vonum sá þáttur sem sker úr um þess afkomu, en
spáð er 12% halla af útgerð togara og 9.5% af útgerð
báta. Afkoma frystingar er talin verða með 4% hagn-
aði, en spáð er miklum halla á söltun, eða um 15%.
Athygli vekur í þessum tölum Þjóðhagsstofnunar
að áfram er spáð 19% mun á rekstrarskilyrðum
frystitogara og ísfiskstogara þeim fyrrnefndu í hag.
Það er því alveg ljóst að róðurinn verður þungur í
sjávarútveginum á næstunni og það er full ástæða
til að hafa áhyggjur af ástandinu í ljósi þess hve
þessi atvinnugrein er mikil undirstaða í þjóðarbú-
skapnum. Á því hefur ekki orðið breyting þrátt fyrir
skertar aflaheimildir. Það hefur tekist furðu vel í
sjávarútveginum að halda útflutningstekjunum
uppi, þrátt fyrir minni afla, sem sýnir að leitað hef-
ur verið leiða til að skapa sem mest verðmæti úr því
sem á land kemur.
Það hefur einnig komið fram að framleiðni í sjávar-
útvegi hefur vaxið mest af hinum hefðbundnu at-
vinnugreinum og er það athyglisvert og sýnir að
sjávarútvegsmenn hafa sinnt kröfum um fram-
leiðsluaukningu.
Vandinn í sjávarútveginum er mikil afkastageta
miðað við þær veiðar sem heimilaðar eru í augna-
blikinu. Hins vegar er farið að leita í vaxandi mæli á
ný mið, í orðsins fyllstu merkingu og leitað út fyrir
fískveiðilögsöguna sem alkunna er.
Eigi að síður þarf að bregðast við ískyggilegum
horfum í útgerðinni og ekki verður séð að nein sam-
staða sé um viðbrögð við þeim vanda í ríkisstjórn,
fremur en viðbrögð í öðrum stjórnmálum. Sjávarút-
vegsráðherra skammaði bankana á aðalfundi fisk-
vinnslustöðvanna. Það er auðvitað engin lausn á
málinu að halda áferðarfallegar ræður um þær
stofnanir sem þeir sem greiða háa vexti hafa gaman
af að heyra. Það er enn síður lausn hjá viðskiptaráð-
herra að staðhæfa með sínum alkunna galgopahætti
að öll vandamál séu sjávarútvegsráðherra að kenna,
vegna þess að hann hafi skorið niður aflaheimildir.
Farsinn heldur áfram og sjávarútvegsráðherra telur
að viðskiptaráðherra eigi að biðjast afsökunar, eða
verði minni maður ella.
Það eru takmörk fyrir því hvað hægt er að bjóða
þjóðinni upp á í þessum efnum. Lítilsvirðingin við
atvinnuvegina er slík, að ráðherrar í ríkisstjórninni
sem bera ábyrgð í þessum málum kasta á milli sín
skætingi um málefni þeirra viku eftir viku. Samt
virðast þeir vera búnir að ákveða að hanga í stólun-
um sínum hvað sem tautar og raular.
Þjóðin á heimtingu á að talað sé í alvöru um at-
vinnuvegina og vandamál þeirra. Hún á heimtingu á
að það komi skýrt fram hvað ríkisstjórnin ætlar sér í
málefnum sjávarútvegarins og með hvaða hætti eigi
að bregðast við vanda útgerðarinnar. Málefni þróun-
arsjóðs sjávarútvegarins eru öll ófrágengin og það
er ekki hægt að líða það alvöruleysi sem einkennir
umræðurnar í ríkisstjórn sem virðist ekki eiga neitt
sameiginglegt nema löngun ráðherranna til þess að
hanga í stólunum sínum.

rSamband ungra jafnaðarmanna
iPQUTÍSKT HUGlFvf;
SJALFST^^.tW
Ekkert lát er á svívirðingum í stjóm-
arsamstarfinu og er nú svo komíð að
erfitt er að geta sér til um hvar eða
hver muni hella úr skálurn geðvonsku
sinnar og ýfir hvera Astandið verður
semsc ílóknara mtð hveijum degin-
um, í rétlu hlutfalli við aukinn fjölda
þeirra sem gefa yfirlýsingar. Ekki bæt-
irþað úrskák að deilumar og skítkast-
ið virðist ekki fara eftir neinum sér-
stökum reglum, s.s. eins og að flokks-
menn annars stjómarflokksins standi
samari gegn samstarfsflokknum, eða
ungir sameinist gegn gömlum, konur
gegn körlum, landsbyggð gegn borg
eða eittlwað í þá veru. Þvert á móti er
sáralítið kerfi á hlutunum ogallirvirð-
ast í raun vera á móti öllum.
Forsætisráðherra hefur lent upp á
kant við utanríkisráðherra vegna kal-
kúnamálsíns og þegar utanrfkisráð- anum sem féiagsmálaráðherrann sak- ur efiir afsökunarbeiðni frá víóskipta-

herra sagði að forsætisráðherra gætí ar óbeint um aðför að velferðarkerfinu ráðherra.
sagt hvað sem væri um sig annað en að með heilsukortum og níðurlagningu Og á meðan ráðherramir keppast við
hann væri óheiðarlegur, svaraði for- dagheimila. En félagsmálaráðherrann að höggva hver annan eru ungliðar
sætísráóheiTa að bragði að þvi miður --------------—..................... stjómarflokkanna famir að blanda sér
væri ufanríkiráðherra óheiðarlegur. harmar í nýrri ályktun
F.n fórsætisraðherra er ekki eingöngu ^ J „upphlaup alþingismanna Alþýðu-
á móti utanríkisráðherra, því hann er flokksins og einstakra þingmanna
líkaámótiviðskiptanelrídSjálfstæðis- erhinsvegarlíkasökuðumaðveraör- Sjálfstæðisflokksíns f fjölmiðlum og
flokksins, sem vill endilega flytja inn lát á almannafé í félagslega kerfið og í tilraunir þveirra til að gera Idut sinn við
landbúnaðarafurðir í trássi við úr- húsaleigubætur, sem fáir sjálfstæðis- niðurskurð ríkisfjámiála meiri en efríi
skurö forsætisráðherra. þingmenn geta samþykkt og benda á standa tii. Jafnframt auglýsir SUS eftir
óheyriiegan vaxtamun sem muni brátt niðurskurðartiliögum frá ráðherrum
A<f fíwlörfin vaxa rikissjóói yfir höfuð. Alþýðuflokksins í þeirra eigín raðu-
Ug Ijanogin ... neytum." Auk þessa fær félagsmála-
Eins er með utanríkisráðherra aö Orí vrnvfnmálín ráðherra sína sneið frá ungum sjálf-
hann treður ekki eingöngu illsakir við ® *** stæðismönnum, sem segja hana hafa
forsætisráðherra út af óheiðarleika, Ogívaxtamálumerusamstarfsmenn- skorist úr ieik í baráttunni við fjárlaga-
kaikúnum og skinku, heldur er hann imir ekki á eitt sáttir, frekar en á öðr- hailann. En ungir jafnaðarmenn eru
hundóánægður með íjárlagafrum- umsviðum.Aukþessaðhafaáhyggjur hins vegar þeirrar skoðunar í ályktun,
vatpið haiis Friðriks fjármálaráðherra af vaxtabyrði ríkissjóðs vegna félags- sem þeir hafa samþykkt, að „ef allir
og vill minnka fjárlagahallann um lega kerfisins, hefur sjávarútvegsráð- ráóherrar sýndu af sér sama pólitíska
helming frá því sem þar er gert ráð íyr- herrann áhyggjur af vaxtakostnaði hugleysið og ráðherrar Sjálfstæðis-
ir. í þvf skyni tókst utanríkisraðherra sjávarútvegsfyrirtækjanna og hann flokksins hafa sýnt í sínum ráðuneyt-
að draga fjármálaráðherrann í nefríd hefursakaðbankanaumaðhaldauppí um, þá hefði enginn árangur náðst í
um þetta mál, sem aftur verður til þess vcixtum til að bæta sér upp útlánatap. baráttunni viö fjárlagahallann."
að félagsmálaráðherra segir bæði ut- bessu er viðskiptaráðherrdnn nú alls Svona mætti tína til ágreiningsefríi
anríkis- og fjármálaráðherra geta ekkisammálaogsegiraðsjávarútvegs- stjómarliðannaogefniviöurinnmyndi
skoðað fjárlögin eins og læim sýnist ráðherrann gcti sjálfúm sér um kennt, duga lengi dags. Aðalatriðið í þessum
lyrir sér, það komi hins vegar ekki til því hann hafi skammtað kvóta þannig ágreiningi er þó það að hann snýst
greina að skera niður meira en orðíð að íyrirtækin hafi ekki getað borgað ekki aðeins um aðidatriði, heldur öll
er. Félagsmálaraðherrann gerir meira lán, sem hafi hvort eð er verið veitt atriði. Staðan í stjómarsamstaifmu er
að segja fyrirvara við niðurskurðinn í vegna pólitísks þrý’stings frá ráðherr- því sú að allir rífast við alla um aiJL
frumvarpinu eins og það er, einkum anum sjálfum. Þessi ummæii urðu til- Spumingin er bara sú, hversu lengi
flumbruganginn í heilbrigðisráðherr- efni þess að sjávarútvegsráðherra bíð- þetta ásfand á að liðast. Garri
Mál er að linni
Undir botni Fossvogsdals liggur
risavaxnasta klóak landsins og
rennur um það úrgangur frá 40
þúsund manna byggðum. Þegar
skolpinu var hleypt á um árið, var
bannað að vaða út í Fossvoginn,
sem fylltist umsvifalaust af kólígerl-
um og gmnnur Skerjafjörðurinn
varð ein allsherjar söfnunarvilpa úr
sívaxandi byggðum. Núna er verið
að bæta nokkuð úr ástandinu.
Síðan mokað var yfir Fossvogsræs-
ið mikla hefur mikið verið byggt á
dalbotninum beggja vegna frá. Þar
er mikil skógrækt og vel hirt gróðr-
arstöð.
Bæjarstjómimar í Reykjavík og
Kópavogi em búnar að rífast um
dalbotninn í einhverja áratugi og
sér hvergi fyrir endann á þeirri
lönguvitleysu allri. Skipulagsgáf-
umar beggja vegna dalbotnsins
hallast ekki á. í báðum kaupstöðun-
um hafa íbúðargötur orðið að
margra akreina hraðbrautum fyrir
slysni. Það er ekki samkvæmt eldra
skipulagi eða að ásettu ráði að Ný-
býlavegurinn er orðinn að drynj-
andi hraðbraut örfáa metra frá
stofugluggum þriðju hæða mikilla
íbúðarhúsa.
Sama er að segja um Bústaðaveg-
inn, sem verið er að breikka af illri
nauðsyn og í fullkominni óþökk
íbúanna, sem einu sinni héldu sig
vera að byggja eða kaupa híbýli í
boðlegu íbúðarhverfi.
Álitlegasta dellan
Ruglið kristallast í því að einu
sinni heimtuðu verkfræðingamir í
Reykjavík að leggja hraðbraut eftir
Fossvogsdalnum. Þeir í Kópavogin-
um sögðu nei og svo létu bæði
sveitarfélögin byggja heilu hverfm á
dalbotninum.
Þjarkað var um hraðbrautina ár-
um saman. Vildu sumir leggja hana
ofan á Fosvogsræsið og aðrir undir
það og moka yfir og hafa fótbolta-
velli ofan á. Á meðan jókst umferð-
arþunginn á Bústaðavegi og íbúðar-
götunni Nýbýlavegi stöðugt.
Einstaklega hugmyndasnauðar
hugdettur um framtíð dalbotnsins
em settar ffarn aftur og aftur. Efst á
blaði em óskilgreind „útivistar-
svæði", eins og geta má nærri. Hjá
sumum á útivistin að fara fram ofan
á neðanjarðarhraðbraut, en stund-
um bara ofan á ræsinu.
Sumir vilja hafa leikvelli og fót-
boltavelli og er raunar einn slíkur
kominn á svæðið með tilheyrandi
Vílt og breitt
bfiaumferð og fótboltaöskmm. Ein-
hverjir tala um að fara á skíðum um
dalinn og ætti það að vera auðvelt
þegar snjóar.
Og svo er það golfvöllurinn. Sú
hugmynd er einhver sú fáránleg-
asta, sem fram hefur komið, og
gæti þess vegna allt eins orðið ofan
á.
Rúmfrekur golfvöllur inni í þétt-
býli, þar sem örfáar sálir geta lagt
undir sig tiltölulega stór landflæmi,
er nokkum veginn það síðasta, fyrir
utan hraðbraut, sem íbúar Kópa-
vogs og Reykjavíkur þurfa á að
halda á þessum skjólgóða stað, sem
býður upp á flest annað íbúunum til
yndisauka.
Algjör forgangur
Sé betur að gáð, snýst umræðan
um skipulag Fossvogsdalsins ekki
um fólk og þarfir þess og óskir. Hún
fjallar fyrst og fremst um bfia og bí-
laumferð, enda hefur bfllinn algjör-
an forgang í nútíma mannlífi.
Það væri enginn að tala um fram-
tíð eða notkunarmöguleika svæðis-
ins, ef ekki væri uppi þráteflið um
bflahraðbrautina eftir dalbotninum
endilöngum. Það að koma sem
flestum bílum fyrir á sem mestum
hraða á sem stærstu svæði er keppi-
kefli bflafólanna. Fólk, heimili þess
og nánasta umhverfi á að þjóna bfl-
um og bflaumferð. Allt skipulag er
miðað við bfla og er rimman um
botn Fossvogsdals dæmi um það.
En þar sem útlit er á að svæðið
verði lokað gangandi almenningi
með hraðbrautum, golfvelli eða af-
girtum fótboitavölium, er hér með
borin fram sú fróma ósk að Foss-
vogurinn verði látinn í friði um
sinn. En margir yrðu þakklátir, ef
allir óskiljanlegu girðingaræflamir
yrðu fjarlægðir og djúpir skurðir
verði ekki lengur farartálmi þeirra
sem fara um dalbotninn á tveimur
jafrífljótum.
Sú lausn hefur að vísu mikinn
ókost, sem er sá hve ódýr hún er.
Það fær þá enginn stórar fúlgur fyr-
ir að skipuleggja og umtuma. En
hallinn á bæjarsjóðunum beggja
vegna dalsins ætti að verða ögn
minni, verði þessi leið farin.