Tíminn - 04.11.1993, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Fimmtudagur 4. nóvember 1993
„Ég myndl frekar leggja tll að vlð færum út I loðdýrarækt en að við færum út I að framleiða vetnl,“ sagði Sighvatur Björgvlnsson iðnaðarráðherra á blaða-
mannafundl I gær. Þetta lýslr kannskl best trú manna á að vetnið taaki við sem orkugjafi af bensfninu á allra næstu árum.
íslendingar eiga ekki möguleika á að framleiða eldsneyti meðan bensínverð helst jafn lágt og það er í dag:
Enginn grundvöllur er
fyrir vetnisframleiðslu
Ekki er nokkur grundvöllur fýrir framleiðslu vetnis á íslandi og flest
bendir til að slíkur grundvöllur skapist ekki fyrr en langt er liðið á
næstu öld. Þetta er niðurstaða Ragnars L. Gunnarssonar verk-
fræðings, en hann vann skýrslu fyrir iðnaöarráðuneytið um elds-
neytisframleiðslu á islandi.
Afleiðingar langvarandi at-
vinnuleysis og minnkandi ráð-
stöfunartekna. Landssam-
band verslunarmanna:
Neita börnum
sínum um
menntun
„Það er bara einfaldlega þannig að
fólk hefur orðið að neita börnum
sínum um menntun í framhalds-
skólum og uppúr. Bömin fá ekki
vinnu á sumrin, þannig að þau
geta ekki staðið undir þeim hluta
sem þau hafa gert og foreldramir
hafa bæði orðið atvinnulausir,
auk þess sem yfirvinna hefur
minnkað og verið að lækka laun
hjá þeim sem hafa vinnu. Af þeim
sökum getur fólk eldd staðið und-
ir þessu," segir Ingibjörg R. Guð-
mundsdóttir, formaður Lands-
sambands verslunarmanna og
varaforseti ASÍ.
Hún segir að atvinnuleysið sé
miklu meira í þessum hópi en
nokkru sinni áður. Ingibjörg segir
að til skamms tíma hefðu ungling-
amir getað unnið fyrir sínu námi á
sumrin og einnig með námi á vet-
uma, en á því hefur orðið veruleg
brevting til hins verra.
.Astandið hefur versnað. Afleið-
ingar langvarandi atvinnuleysis
verður alvarlegra og alvarlegra
með hverjum mánuðinum sem
líður. Þegar fólk er búið að vera at-
vinnulaust kannski í ár eða búið
að vera aðeins á grunnlaunum, 70
þúsund krónum á mánuði eða
þaðan af lægra, er ástandið orðið
hættulegL Fólk getur þetta hrein-
lega ekki lengur. Hvað þá heldur
að halda krökkum úti í skóla,
brauðfæða þá, kaupa bækur og
annað sem skólagöngu fylgir."
Ingibjörg segir að þetta ástand sé
mjög mikið áhyggjuefni, því það
séu engar líkur á því að þessir
krakkar hafi burði til að fara í
skóla þegar núverandi ástandi
linnir og uppsveiflu fer að gæta á
nýjan leik í efnahagslífinu.
Hún segir að það sé svo margt í
atvinnuleysinu sem hefur varan-
leg áhrif á þá einstaklinga sem í
því lenda. Þá sé það ekki sfður al-
varlegt að það er látið að því liggja
að atvinnuleysi orsakist m.a. af
launatöxtunum og ákvæðum
kjarasamninga.
„Ég veit ekki hvemig Ld. 65 þús-
und króna launataxtar eigi að geta
orsakað þetta,“ segir Ingibjörg R.
Guðmundsdóttir að lokum.
Frakkland er hins vegar í efsta sæti,
en sáralitlu munar á Frakklandi og
síðan Þýskalandi og Bretlandi sem
næst koma í röðinni. f könnuninni,
sem framkvæmd var á vegum tíma-
ritsins Euromoney, er reynt að
draga upp mynd af hlutfallslegum
yfirburðum eða samkeppnishæfi
einstakra landa innan heimsálfa og
landsvæða. Sérstaka athygli vekur
að í einkunn fyrir stjórn og stjórn-
skipulag (govemment) er ísland á
sama róli og TVrkland, en önnur
Evrópulönd fá flest frá flórðungi til
tvöfalt fleiri stig.
Til að nálgast mat á hlutfallslegum
yfirburðum hvers lands em 20
mælikvarðar lagðir til grundvallar
og þeim síðan skipt á níu flokka:
Ragnar reiknaði út hagkvæmni ein-
stakra orkutegunda. Bensínverð á
nýtta orkueiningu í krAWh er 3,4 kr.
Sambærileg tala fyrir fljótandi vetni er
22,3 kr. og 12,6 kr. ef vetnið er í formi
gass. Kostnaður við rafmagnsbfla er á
bilinu 9,1-14,4 kr. Kostnaðurinn felst
ekki síst í dýrum rafgeymum og lé-
legri endingu geymanna. Kostnaður
við að keyra vélar á mentóli er 8,8 kr.,
etanóli 9,5 kr. og lýsi 20,8 kr.
Ragnar sagði að ekki sé sjáanlegt að
forsendur fyrir þessum útreikningum
Efnahagslegan styrkleika, markaði,
auðlindir, áhættu og stjóm/stjóm-
skipulag. Mælikvarðamir em síðan
vegnir saman og hvert land fær loks
eins konar meðaleinkunn eða stig,
þar sem hámarkið er 100. Fjögur
Iönd hafa meðaleinkunn 50 eða neð-
ar: Portúgal, ísland, Grikkland og
Tyrkland. Frá könnuninni er sagt í
fréttabréfi Landsbréfa, sem sýnir
tölulegar niðurstöður fyrir OECD-
lönd í Evrópu.
Hvað stöðu íslands innan hvers
flokks varðar, er hún almennt á svip-
uðum nótum og heildamiðurstaðan
gefur til kynna. í efnahagslegum
styrkleika er ísland á róli með
Portúgal og Týrkjum, en aðeins
Grikkland er þar fýrir neðan. Hvað
breytist í neinum grundvallaratriðum
á næstu ámm. Það eina, sem geti
hugsanlegt gert aðra orkugjafa en
bensín álitlega, er að teknar verði upp
mjög strangar umhverfiskröfur, Ld. að
umferð bfla sem nota bensín verði
bönnuð í einstökum borgum. Umræð-
ur í þá vem hafa átt sér stað í Þýska-
landi og fleiri löndum. Ragnar sagði
að hins vegar sé stöðugt verið að bæta
sprengihreyfilinn með tillit til um-
hverfisins. Bensínvélar í dag mengi
Ld. mun minna en bensínvélar gerðu
markaði snertir, verma fslendingar
botninn með Grikkjum, vel neðan
við alla aðra. í auðlindastigum skýt-
ur ísland hins vegar írlandi og Lúx-
emborg aftur fyrir sig, auk þeirra
fyrmefndu. Varðandi áhættuþáttinn
er ísland aftur á móti á bekk með
Portúgölum, en Grikkir og Tyrkir
langt fyrir neðan. Öll önnur lönd
em þar langtum hærri og Sviss
trónandi á toppnum með hámarks-
einkunn (100), sem raunar er eina
dæmið um slíkt í allri töflunni.
í stjóm og stjómskipulagi er ísland
óttalega aftarlega á merinni sem áð-
ur segir, eða með 43 stig af 100
mögulegum. Tyrkland fær 38 stig og
Grikkland aðeins 8. En öll hin lönd-
in sextán fá yfir 50 stig. Benda má á
að dvergríkið Lúxemborg fær helm-
ingi til þrisvar sinnum hærri ein-
kunn á öllum sviðum nema í auð-
lindum, enda lenda þeir í 6. sæti í
lokaniðurstöðu.
fyrir nokkmm ámm. Stöðugt er verið
að finna upp nýja tækni til að nýta
jarðolíu, auk þess sem margar nýjar
olíulindir hafa fúndist á síðustu ámm.
Nú er talið að olíulindir jarðarinnar
endist næstu 43 ár. Þar er aðeins um
að ræða þekktar Iindir, sem menn búa
yfir tækni til að nýta. Til samanburðar
töldu menn að olíubirgðir jarðarinnar
myndu endast í 38 ár árið 1980.
Geir Gunnlaugsson, formaður nefnd-
ar sem iðnaðarráðherra skipaði til að
kanna möguleika innlendra orkulinda
til eldsneytisframleiðslu, segir að nið-
urstaða nefndarinnar sé skýr. Ekki sé
gmndvöllur til að nýta innlendar
orkulindir til eldsneytisframleiðslu.
Hann sagði rétt fyrir íslendinga að
fylgjast með þessu máli áfram og gera
Þau lönd, sem mælast há m.v. efna-
hagslegan styrkleika, lenda yfirleitt
ofarlega í röðinni í lokaniðurstöðu.
Meðal undantekninga ltá þeirri
reglu er Finnland, sem er í 9. sæti,
þrátt fyrir slaka einkunn bæði í efna-
hagslegum styrkleika og markaði. í
stjóm og stjórnskipulagi nálgast
Finnar hins vegar hámarkseinkunn
(með 92,5 stig). Landsbréf segja er-
lendar fjárfestingar í verksmiðjum,
tækjum, búnaði og þess háttar
(capital investment) hafa aukist
hröðum skrefum í heiminum á und-
anfömum ámm. Þær hafi Ld. tífald-
ast frá 1975 til 1990. Á síðasta ári
hafi beinar erlendar fjárfestingar
numið jafnvirði 10.500 milljarða ís-
lenskra króna. Iðnríkin hafi fyrst og
fremst notið góðs af þessu. Alþjóðleg
fyrirtæki séu nú kringum 37.000
talsins og þau hafi um 1/3 af fram-
leiðslugetu einkafyrirtækja í heim-
inum. - HEI
nýja útreikninga einhvem tímann fyr-
ir aldamót.
Háskólinn hefur rannsakað ýmis at-
riði í sambandi við nýtingu vetnis á
undanfömum ámm. Geir sagði
ástæðu til að halda þeim rannsóknum
áfram, enda sé markmið þeirra að öðl-
ast hagnýta þekkingu á keyrslu véla á
vetni. Á blaðamannafundi í gær var
talað um þessar rannsóknir sem tóm-
stundarannsóknir. -EÓ
Ný reglugerð gefin út vegna
fólks sem er í vanskilum með
lán vegna atvinnuleysis eða
veikinda:
Skuldbreytt
hjá atvinnu-
lausum
Félagsmálaráðherra gaf í gær út
reglugerð um skuldbreytingar á lán-
um á vegum Byggingarsjóðs rfldsins.
Um er að ræða tímabundnar aðgerðir
í þágu lántakenda, sem vegna lang-
varandi atvinnuleysis eða alvarlegs
heilsubrests hafa lækkað svo í laun-
um að til vandræða horfir um afborg-
anir á lánum vegna íbúða.
Af þessu tilefni hafá félagsmálaráðu-
neytið, Húsnæðisstofnun ríkisins,
Búnaðarbanki, íslandsbanki, Lands-
banki og Samband íslenskra spari-
sjóða gert með sér samkomulag, í
samstarfi við Samtök lífeyrissjóða, um
sérstakar skuldbreytingar til að leysa
greiðsluvanda fólks sem á í erfiðleik-
um með að standa í skilum með lán til
íbúðarkaupa vegna tekjulækkunar
sem stafar af atvinnumissi eða veik-
indum.
Gert er ráð fyrir að viðskiptabanki eða
sú lánastofnun þar sem viðskipti eða
vanskil eru mest hafi forgöngu um að
aðstoða umsækjanda með því að
reikna út greiðslubyrði lána, greiðslu-
getu og kanni til hvaða ráða þarf að
grípa til að draga úr greiðslubyrði og
koma í veg fyrir greiðsluvanda. Þeim,
sem telja sig eiga rétt á skuldbreytingu
samkvæmt ákvæðum reglugerðarinn-
ar, er bent á að hafa samband við sinn
viðskiptabanka eða þá lánastofnun þar
sem vanskil eru mest.
-EÓ
-GRH
Aðdráttarafl íslands fyrir erlenda fjárfesta ósköp takmarkað, að mati tímaritsins Euromoney:
ísland vermir botninn
með Grikkjum og Týrkjum
f könnun, sem á aö gefa almennar vísbendingar um aödráttarafl
Evrópulanda innan OECD fyrir erienda fjárfesta, hafnaöi ísland í
17. sæti og eru einungis tvö lönd, Grikkland og Tyrkland, aftar á
merínni.