Tíminn - 05.08.1994, Side 16

Veöriö í dag (Byggt á spá Ve&urstofu kl. 16.30 í gær)
Fimmtudagur 4. ágúst 1994
• Su&urland, Faxaflói, Su&vestur- og Faxaflóamib: Hæg breyti-
leg átt, e&a su&vestan gola. Skýjað a& mestu og sums sta&ar dálítil
þokusúld yfir nóttina, en a& ö&ru leyti þurrt.
• Breibafjörbur til Austurlands a& Glettingi og Brei&afjar&ar
mi& til Austurmiba: Hæg breytileg átt e&a hafgola. Þurrt og skýj-
a& me& köflum, en þokubakkar á mi&um og annesjum, einkum í
nótt.
• Austfir&ir, Su&austurland, Austfjar&a- og Subausturmib:
Hægviöri, skýjaö og súld á stöku stað. Léttir heldur til meö vestan
golu seint á morgun.
Innflutningur
á áfengi.
Fjármalaráöuneytib:
Einkarétt-
ur ÁTVR
veröi
afnuminn
Ríkisstjórnin stefnir a& því
a& afnema einkarétt ÁTVR á
innflutningi áfengis og
heimila innflytjendum og
framlei&endum áfengis a&
dreifa vöru sinni til þeirra
sem hafa heimild til a& end-
urselja áfengi, þ.e. ÁTVR og
veitingastaöa sem hafa vín-
veitingaleyfi.
Samhliöa þessu er aetlunin ab
leggja vörugjald á áfengi. Þaö
hefur þaer breytingar í för með
sér aö í staö þess aö ríkið fái
tekjur sínar af áfengissölu í
formi hagnaðar ÁTVR, mun
ríkið fá tekjur af gjaldi sem
yrði innheimt í tolli af inn-
flutningi og vib framleiðslu
áfengis innanlands.
Þá hefur fjármálaráðuneytið
ennfremur ákveðið að stað-
festa með formlegum haetti
reglur ÁTVR um val á vörum
til sölu í verslunum sínum í
þeim tilgangi að tryggja fram-
kvaemd þeirra og um hana
gildi ákvaeði stjórnsýslulaga.
Á blabamannafundi í gær
sagði Friðrik Sophusson fjár-
málaráðherra að fyrirhugaðar
breytingar á löggjöf um inn-
flutning á áfengum drykkjum,
mundi ekki hafa nein áhrif á
smásöluverslun með áfengi og
ekki heldur á þá stefnu í
áfengismálum sem framfylgt
hefur verib hérlendis.
Rábherrann sagði ennfremur
að framangreindar tillögur
sem hann lagði fyrir ríkis-
stjórnina í lok sl. mánaðar,
væm libur í margvíslegum
breytingum á áfengis- og tób-
akssölu hérlendis. Þær miðast
m.a. að því að setja skýrar
reglur um vömval og inn-
kaup, bæta þjónustu vib neyt-
endur og draga úr tilkostna&i,
t.d. með útboði á rekstri úti-
búa ÁTVR. ■
Leiklistar-
hátíð áhuga-
fólks haldin
í Mosfellsbæ
Leiklistarhátíö áhugafólks
ver&ur haldin í Mosfellsbæ
dagana 25. - 28. ágúst nk.
Bandalag íslenskra leikfé-
laga skipuleggur hátí&ina í
samrá&i viö Leikfélag Mos-
fellssveitar. A& Bandalaginu
standa tæplega 80 félög
áhugamanna en í þeim
starfar alls á fimmta þúsund
manns.
Um tíu leikfélög hafa þegar
boðaö komu sína á hátíðina
og er von á fleirum. Gera má
ráð fyrir ab sýningar verbi 12-
15 talsins, af ólíkri gerð og
uppruna. ■
Hreinar eignir heimilanna minnkaö um 40 milljaröa frá árinu 1989:
Ellilífeyrinn að láni til
aö halda eyðslunni viö
Hreinn sparna&ur íslenskra
heimila, í húseignum og fjár-
eignum umfram skuldir, hef-
ur minnkaö um 40 milljar&a á
fjómm ámm. Til a& þurfa
ekki a& slá mikiö af neyslunni
hafa landsmenn gripi& til
þess rábs ab ey&a ellilífeyrin-
um sínum fyrirfram, þ.e. a&
taka hann ab láni til a& út-
vega sér aukib eybslufé me&-
an „kreppan" varir. Heimilin
hafa þannig gengiö stórlega á
eignir sínar me& því a& setja
þær í pant fyrir stö&ugt aukn-
um lánum — raunar nær öll-
um þeim peningum sem þeir
vom tilneyddir a& spara í líf-
eyrissjó&unum sínum si&ustu
árin. En undanfarib hefur
varla verib um annan inn-
lendan sparnab a& ræ&a.
Þessar uggvænlegu upplýsing-
ar um skuldasöfnun íslenskra
heimila (einstaklinga) koma
fram í athyglisverðri grein sem
Tómas Hansson skrifar í nýjasta
hefti Vísbendingar.
Tómas segir mjög lítinn sparn-
að á íslandi síðustu árin. „Þjóð-
hagssparnabur var minni hér
en annars staðar á Norðurlönd-
um árið 1992 og hreinn sparn-
a&ur heimilanna var neikvæður
um tugi milljaröa á ámnum
1989 til 1993. Hreinn sparnað-
ur heimilanna skiptist í hreina
fjárfestingu í íbúðarhúsnæöi og
aukningu á fjáreignum umfram
nýjar skuldir. Frá 1989 hefur
eigið fé heimilanna (húseign
auk hreinna fjáreigna annarra
en hlutabréfa) fallið um 40
milljaröa á verblagi 1993". Þar á
móti styrkist staða lífeyrissjób-
anna jafnt og þétt. Sparnaöur
heimilanna í lífeyrissjóðunum
sé þannig álíka mikill og lántök-
ur þeirra umfram peningalegan
sparnað.
Árin 1990 til 1992 hafi fram-
boð lánsfjár komið frá lífeyris-
sjóbunum og útlöndum og lán-
in farið til heimilanna og ríkis-
sjóðs. Heimilin hafi gengib á
eignir sínar meb því að taka lán
á sama tíma og hrein fjárfesting
í íbúbarhúsnæði hafi dregist
saman, en hún reiknist engin
árin 1992 til 1993. Sömu ár hafi
heldur ekki verið um neina
hreina fjárfestingu að ræða hjá
atvinnufyrirtækjunum. Að mati
Tómasar má finna eðlilegar
skýringar á minnkandi sparnaði
á ísiandi, m.a. auðveldari að-
gang að lánsfé og slæmt efna-
hagsástand.
Eigi ab síður sé eblilegt að yfir-
völd hafi áhyggjur af minnk-
andi sparnaði og auknum
skuldum heimilanna. í fyrsta
lagi hafi hreinar fjárfestingar
heimila og fyrirtækja engar ver-
i& sl. tvö ár, sem áður segir. í
öðru lagi megi gera ráb fyrir því,
ef tekjur aukist ekki á þessu eða
næsta ári, ab heimilin telji
tekjumissinn ekki skammvinn-
an. Þau minnki því neyslu og
auki sparnað, sem gæti valdið
óvæntum samdrætti í eftir-
spurn. í þriðja lagi sé staba inn-
lends fjármagnsmarkaðar veik,
frelsi til fjármagnsflutninga að
aukast og bankar reknir með
tapi undanfarin tvö ár.
„Spurningin er því hvað
myndi gerast við eftirspurnar-
samdrátt eða fallandi fasteigna-
verð. Það var einmitt við slíkar
aðstæður sem bankakerfiö ann-
ars staðar á Noröurlöndum (ut-
an Danmerkur) hrundi," segir
Tómas.
Hann bendir á, að þar sem
greiösla í lífeyrissjóði sé skylda
hvernig sem árar, þá fari heimil-
in þá leið - þegar þau vilja auka
neysluna í hlutfalli við tekjur —
að auka lántökur sínar eba
minnka fjárfestingar. Þannig að
fjárhagsvandræði heimilanna
gætu lent á bankakerfinu, þrátt
fyrir ab þau eigi mikið sparifé í
lífeyrissjó&um. ■
BEINN SIMI
AFGREIÐSLU
TIMANS ER
631*631
Clerib í vibbyggingurmi vib Ibnó á ab verba gegnsœtt meb haustinu.
Glært gler í Iönó-skálann fyrir haustiö
„ Þab stendur til ab setja giœrt gler í nokkrar rúbur í glerhúsinu til reynslu.
Gefist þab vel verbur skipt um allt gler," segir Rúnar Gunnarsson, arkitekt
hjá byggingadeild borgarverkfrœbings, um nýju vibbygginguna vib Ibnó,
en þegar hún varglerjub fyrr ísumar varb ágreiningur um spegilglerib sem
enn er í rúbunum.
„ Þab er ekki alveg einfalt mál ab fjarlcegja spegilglerib og setja þarna
gloert gler í stabinn. Þab er ekki víst ab venjulegt rúbugler henti þar sem
hitinn innandyra gœti orbib of mikill þegar sólin skín. Þess vegna þarf ef til
vill ab nota gler sem hleypir ekki allri sólarorkunni í gegnum sig. Vib viljum
hafa vabib fyrir neban okkur og því cetlum vib fyrst ab taka eitt horn skál-
ans og sjá hvernig glerib kemur út ábur en lengra er haldib."
Rúnar segir ab enn hafi ekki verib tekin endanleg ákvörbun um þessa
lausn og fyrr verbi reynsluglerib ekki sett í skálann. Yfirgnœfandi líkur séu
þó á þvíab þessi leib verbi farin og sé ákvörbunar ab vænta mjög fljótlega.
Skamman tíma taki ab ganga úr skugga um ágœti nýja glersins og gangi
allt samkvæmt áætlun verbi þab komib íallan skálann snemma í haust.