Tíminn - 20.08.1994, Blaðsíða 2

2

Laugardagur 20. ágúst 1994
Ríkisstjórnarþátttaka hefur aldrei brunniö eins heitt á okkur kvennalistakonum sem nú:
Afgreiða þarf ágreining
um ESB fyrir kosningar
„Það er of snemmt að setja ófrá-
víkjanleg skilyrði um aðild
Kvennalistans að ríkisstjórn eft-
ir næstu kosningar, en það er
sterkur vilji fyrir því að láta nú á
það reyna til fulls hvort við lát-
um ekki til okkar taka í lands-
stjórninni. Það er rangt sem oft
er haldið fram, að við höfum
hingað til skorast undan því að
axla slíka ábyrgð. Við gerðum
það til að mynda alls ekki eftir
síðustu kosningar. Það reyndi
bara alls ekki á það hvort við
gætum átt aðild aö ríkisstjórn
þar sem Alþýðuflokkur og Sjálf-
stæðisflokkur voru búnir að
mynda stjórn strax aö loknum
kosningum, enda var auðvitaö
búiö að semja um hana fyrir
kosningar," segir Kristín Ast-
geirsdóttir alþingismaður en
þau ummæli hennar í blaða-
grein nú í vikunni að kvennalis-
takonur séu ákveðnar í að sækj-
ast fast eftir setu í næstu ríkis-
stjórn hafa vakið athygli og gefa
tilefni til ýmissa spurninga.
Um þessa helgi er haldinn svo-
kallaður samráðsfundur Sam-
taka um kvennalista í Borgar-
firði. Samráö Kvennalistans er
skipað þingmönnum og vara-
þingmönnum, auk tveggja full-
trúa úr hverju kjördæmi. Alls er
þetta um þrjátíu manna hópur
sem kemur reglulega saman,
fjómm til sex sinnum á ári, en
þetta er sú eining innan þessara
stjórnmálasamtaka sem mest
áhrif hefur á stefnu þeirra og
starfsemi. Ákvörðun um skipun
samráðsins var tekin á lands-
fundi Kvennalistans í fyrra en
landsfundur er haldinn árlega
og er æösta vald í málefnum
Kvennalistans. Rétt til setu á
landsfundi eiga skráðir félagar
sem nú em hátt á annað þús-
und. Fundir Samráös eru opnir
skráðum félögum í Kvennalist-
anum þótt ekki hafi aörir at-
kvæöisrétt þar en þeir sem skipa
Samráðið.
„Hvemig hefur starfsemi Sam-
ráðsitis gefist?"
„Ég tel að þegar sé komið í ljós
aö stofnun Samráðs hafi verib
skynsamleg ráðstöfun. Með því
hefur komist fastara form á
starfsemi okkar og það hefur í
för með sér aukið öryggi fyrir
okkur sem emm kjörnar til op-
inberra trúnaðarstarfa og berum
ábyrgb gagnvart kjósendum. Á
fundinum nú um helgina á að
leggja línur varðandi kosninga-
baráttuna sem fer í hönd, auk
þess sem framboðsmálin verða
rædd."
„Hvað um aðild að ríkisstjóm eft-
ir kosningar?"
„Það er reyndar ekkert nýtt ab
vib viljum komast í stjórn, en ég
held ab sjaldan hafi þetta
bmnniö á okkur kvennalistak-
onum sem nú. Hér hjakkar allt í
sama farinu án þess að nokkurt
tillit sé tekið til þeirra sjónar-
miða sem vib höfum lagt
áherslu á með þátttöku okkar í
stjórnmálum, og við þetta verð-
ur einfaldlega ekki unað leng-
ur."
„Hvað áttu þá einkum við?"
„Stóru málin. Þessi sem oft eru
kölluð „mjúku málin." þab.er
áuðvitaö ekki annab 'en hót-
fyndni því ab þessi svokölluðu
mjúku mál em einmitt hörb-
ustu málin, þ.e. þau sem snúa
aö fólkinu sjálfu og skipta þab
mestu máli. Okkur kvennalis-
takonum er mætavel ljóst að
hagur fyrirtækja í landinu skipt-
ir máli. Heilbrigöur rekstur og
viðunandi afkoma er undirstaða
þess að afkoma einstaklinganna
sé viðunandi. Hins vegar höld-
um við því blákalt fram að allt
of mikil áhersla sé lögð á rekstur
stórra fyrirtækja á kostnað smá-
fyrirtækja. Samt liggja áreiöan-
legar tölur fyrir um það að vaxt-
arbroddur atvinnulífsins er ein-
mitt í smáfyrirtækjum, ekki síö-
ur hér á landi en annars staöar.
Á meðan dælt er milljöröum í
áhættusaman rekstur, milljarð-
ar sem síðan þarf að afskrifa eft-
ir fáein ár þegar í ljós kemur að
reksturinn hefur misheppnast
eins og mörg dæmi sanna, er
nánast útilokað ab fá lán til að
koma á fót smáfyrirtækjum,
eins og einhver sextíu milljóna
króna „Jóhönnusjóður" í félags-
málarábuneytinu er kannski
skýrasta dæmið um. Við teljum
mjög brýnt ab söbla hér algjör-
lega um, þannig ab þeir fjár-
munir ríkisins sem fara til efl-
ingar í atvinnulífinu renni í
auknum mæli til smáfyrirtækja,
og svo þab valdi ekki misskiln-
ingi, er vert að taka fram ab við
erum ekki að einskorða okkur
við smáfyrirtæki á vegum
kvenna, þó svo að þær þurfi sér-
stakan stuðning, m.a. vegna
þess að atvinnuleysi er mest í
þeirra röðum. I tengslum við
þetta eru svo aðgerðir til að
vinna bug a atvinnuleysi. Við
teljum að ekki veröi undan því
vikist að greina orsakir atvinnu-
leysis. Þab hefur ekki verið gert,
en fyrsta skrefið til að tryggja
fulla atvinnu er að greina orsak-
ir þess atvinnuleysis sem á fáum
árum er oröib böl hjá fjölda
fólks."
Tíminn spyr..
Kristínu Ástgeirsdóttur,
þingkonu Kvennalistans.
„Tekjuskipting landsmanna er
annað mál sem við setjum á
oddinn. Því óþolandi ranglæti
sem þar vibgengst verbur að
linna. Það gengur einfaldlega
ekki lengur að fullvinnandi fólk
geti ekki komist sæmilega af og
séð fyrir sér og sínum, í þjóðfé-
lagi þar sem dæmi eru um ein-
staklinga sem hafa í mánaðar-
laun tvöföld árslaun þeirra sem
minnst fá greitt fyrir vinnu sína.
Við erum ekki að tala um launa-
hækkanir til að standa undir
einhverju sem flokka má undir
gerviþarfir, heldur þokkaleg
laun sem nægja til þess að
tryggja efnahagslegt öryggi ein-
staklinganna."
„Og hvemig aetlið þið kvennalis-
takonur að fara að því að breyta
tekjuskiptingunni í þjóðfélaginu?"
„Vib getum ekki breytt henni
en við getum beitt okkur fyrir
pólitískum ráðstöfunum sem
munu leiða af sér breytingar á
henni. Sú raunhæfa ráðstöfun
sem virbist abgengileg í jpessu
éfni er uppstokkun á laúnakerfl
opinberra starfsmanna. Þróunin
að undanförnu hefur veriö sú
að munur á launum karla og
kvenna í þjónustu hins opin-
bera er að aukast. Um þetta eru
til óvefengjanlegar hagtölur.
Uppstokkun á launakerfi ríkis-
ins er óframkvæmanleg meö
ööru móti en því að fram fari
starfsmat. Það fer þannig fram
að öll störf eru metin upp
á nýtt, alveg frá grunni. Þetta
hefur verib gert í nokkrum
löndum sem ég hef dæmi um
og þetta starf hefur borið árang-
ur. Þau dæmi sem ég þekki eru
frá Svíþjóð, Bandaríkjunum og
Kanada. Sú uppstokkun á opin-
bera launakerfinu sem við
kvennalistakonur gerum kröfu
um mun svo óhjákvæmlega
hafa áhrif annars staðar í at-
vinnulífinu."
„Þessu til viðbótar leggjum viö
megináherslu á uppstokkun í
ríkisfjármálum en þar verður
ekki undan því vikist að taka
upp ný vinnubrögð. Þeir sem
fara með fjármál ríkisins standa
þannig að verki að varanlegur
árangur mun seint nást með
þessu áframhaldi. Við viljum
stöðugleika og aðhaldssemi í
ríkisrekstrinum og fjármálum
ríkisins. Þeim markmiðum er
ekki ekki hægt aö ná nema með
því ab marka stefnu til langs
tíma og fylgja henni eftir. Dæmi
um þetta eru heilbrigðismálin
sem eru ofarlega á baugi þessa
dagana. Við viljum fara þá leib
til ab spara í heilbrigöisþjónustu
að efla heilsuvernd, að gera sem
sé fyrirbyggjandi ráðstafanir í
stað þess aö íeggja .ofuráherslu á
það’sehi viö 'getúin káliað VJð-
gerðarþjónustu. Meginlínurnar
eru og hafa verið þannig að ein-
ungis er litið til eins árs í senn.
Árangurinn ber því líka ljóst
vitni ab það er sífellt verib ab
redda einhverjum fjárlögum
fyrir horn, í stað þess að leggja
línur þannig og standa ab ríkis-
rekstrinum meb þeim hætti ab
hægt sé að gera áætlanir fram í
tímann og lifa síðan í samræmi
við það. Auk þessara stefnumála
má nefna ab setning bráöa-
birgðalaga er nokkuð sem við
kvennalistakonur viljum af-
nema, eða því sem næst. Auð-
vitað verður ekki hjá því komist
að þar gildi neyðarréttur, þ.e. ab
ríkisstjórn geti sett bráöabirgða-
lög ef nauðsyn ber til. Nauðsyn
er auðvitaö teygjanlegt hugtak
og því lítum við svo á að setja
þurfi mjög ströng skilyrði fyrir
slíku."
„ Ykkur hefur orðið tíðrœtt um sið-
ferði í stjómmálum. Hvemig teljið
þið unnt að bœta það?"
„Pólitísk spilling er alvarlegt
vandamál og við gerum okkur
ekki í hugarlund að hana megi
uppræta meb lagasetningu og
stjórnvaldsaðgerðum, nema þá
að einhverju leyti. Það alvarlega
í íslenskum stjórnmálum er að
þau ganga ekki út á annað en að
komast í ríkisstjórn og valda-
stöbur, með öðrum orðum
framapot. Hugsjónirnar vantar,
og einlægan vilja til að vinna
þjóðinni gagn."
„Hjá öðrum flokkum en Kvenna-
listanum?"
„Það segi ég ekki. Auðvitaö eru
til í öllum flokkum einstakling-
ar sem líta á t.d. þingmennsku
sem þjónustustarf en ekki tæki-
færi til að skara eld að sinni eig-
in köku, en það má vera að slík-
ir einstaklingar séu fleiri í þing-
flokki Kvennalistans en hinum
flokkunum. Pólitískar stöðu-
veitingar, ekki síst að undan-
förnu, eru skýrasta dæmib um
þessa spillingu. Þab er hægt ab
setja reglur sem tryggja að fag-
mennska sitji í fyrirrúmi varð-
andi stöðuveitingar og þá leib
viljum við fara."
„Hver er afstaða Kvennalistans
til aöildar að ESB?"
„Um það mál eru skiptar skoö-
anir innan Kvennalistans og
það er mál sem vib þurfum að
fara yfir á ný í ljósi þeirrar þró-
unar sem orðin er. Sjálfri finnst
mér aðild ekki koma til greina.
Til þess liggja ýmsar ástæður og
þar eru hagsmunir íslendinga í
fiskveiðimálum alls ekki eina at-
riðið. Það er uppbygging ESB og
sjónarmiðin sem liggja á bak við
þá stofnun sem mér hugnast
ekki, en áður en Kvennalistinn
hefur fjallab nánar um hugsan-
lega aðild ab ESB er þó ekki
ástæöa til að fjölyrða um það.
Málefnaleg og upplýsandi um-
ræba um tengsl Islands og Evr-
ópusambandsins verður að eiga
sér staö í þjóöfélaginu og í gegn-
um hana þurfum við kvennalis-
takonur að fara eins og aörir því
að auðvitað mun kosningabar-
áttan sem í hönd fer snúast
mjög um það hvort íslendingar
eigi að sækja um aðild að ESB.
Þ?[fsaðt,?er,a,l?aA UPP ,v.ið
sig hvort him a þar heima/ ■