Tíminn - 04.02.1995, Qupperneq 4

4 ■
Laugardagur 4. febrúar 1995
PÍWÍi$l!!$
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sfmi: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb ílausasölu 150 kr. m/vsk.
Jafnrétti
fatlaðra
Nú nýverið var til umræðu á Alþingi skýrsla
um málefni fatlaðra sem félagsmálaráðherra
mælti fyrir. í skýrslunni var gerð grein fyrir
stöðunni í þessum málum og þeim markmið-
um sem stefnt væri að.
Það er þörf á því að Alþingi ræði þennan
málaflokk og þingmenn geri sér grein fyrir því
hvar skórinn kreppir að í þessum efnum.
Markmiðið er það að fatlaðir njóti svo sem
unnt er jafnréttis á við aðra þegna þjóðfélags-
ins.
Varðandi þessi mál hefur orðið mikil bylting
á síðari árum en þó er langt í frá að því tak-
marki sé náð að jafnrétti ríki. Breytingarnar
hafa orðið á yfirstjórn málefna fatlaðra og
heyra þau nú undir félagsmálaráðuneytið eitt.
Þetta er í samræmi við þá þróun að fatlaðir
falli undir almenna löggjöf í heilbrigðis- og
fræðslumálum.
Rætt hefur verið um það að málefni fatlaðra
flytjist að fullu til sveitarfélaga. Nú eru ein-
göngu afmarkaðir þættir þeirra mála á hendi
sveitarfélaganna, og heimildir í lögum til þess
að semja við þau um þjónustu.
Gæta verður þess ef og þegar af þessum til-
flutningi verður að það verði ekki til þess að
rýra þjónustu við fatiaða og sveitarfélögin hafi
bolmagn til að sinna þessum verkefnum.
Einn mesti þröskuldur fatlaðra til venjulegs
lífs eru ferilmálin. Sorglega mikið vantar á að
viðunandi ástand sé í þeim efnum, þrátt fyrir
mikla baráttu fatlaðra á síðari árum. Nú hafa
komið inn í lög heimildir til þess að verja 10%
af ráðstöfunarfé framkvæmdasjóðs fatlaðra til
aðgengismálanna og er það til bóta því úrbæt-
ur eru í mörgum tilfellum dýrar, ekki síst varð-
andi lyftur ef þær þjóna ekki sínu hlutverki.
Annars staðar þarf vakandi hugsun í þessum
efnum en minna fjármagn.
Samstarf við byggingarnefndir sveitarfélaga
um þessi mál eru mjög áríðandi og þurfa að
vera í sem bestu horfi.
Sú þróun hefur verið í málefnum þroska-
heftra að dregið hefur verið úr rekstri sólar-
hringsstofnana og sambýlum komið á fót í
staðinn. Þetta er eðlileg þróun eftir því sem
málum fatlaðra miðar fram. Þetta kostar enn
verulega fjármuni, þótt framþróun hafi verið í
þessum efnum. Það getur verið eðlileg ráðstöf-
un að Framkvæmdasjóður fatlaðra sjái um
viðhald og rekstur að vissu marki, en það
verður eigi að síður að gjalda varhug við að
skerða framkvæmdamátt sjóðsins um of.
Meginatriðið er að missa ekki sjónar af því
takmarki að veita fötluðum það jafnrétti sem í
mannlegu valdi stendur.
Gub minn góbur,
komu engin skip í dag?
Birgir Guömundsson skrifar
Alþýðuflokkurinn heldur
aukaflokksþing nú um helgina
og hyggst leggja meb því lín-
urnar fyrir kosningabaráttuna.
Samkvæmt Alþýbublaðinu í
gær er eitt af abalmálum krata
ab þessu sinni abildarumsókn
ab Evrópusambandinu, sem
kemur nokkub á óvart, því ab-
ildarumræban hefur nánast al-
veg dottib nibur eftir nibur-
stöbuna í Noregi. Jón Baldvin
og félagar virbast hins vegar
sannfærbir um ab þrátt fyrir
allt sé ESB gott kosningamál
og ekki er annab ab sjá af orb-
um formannsins í málgagni
sínu en hann hyggist berja í
borbib og segja ab ESB-abild sé
víst á dagskrá. Jón Baldvin er
ab þessu leyti farinn ab minna
dálítib á sjómannsekkjuna í
sönglaginu, sem um sólsetur
situr í fjörunni og horfir út á
hafsins ystu brún og tautar
alltaf fyrir munni sér sama lag:
„Gub minn góbur, koma eng-
in skip í dag?" Þó þab sé freist-
andi ab afgreiba Evrópumál
Jóns Baldvins sem þráhyggju,
er þetta þó trúlega útspekúler-
ab hjá honum og fyrst og
fremst hugsab til kosninga-
brúks.
Jón og beina
brautin
Glöggir menn hafa mánub-
um saman talið sig sjá þab á
hátterni og orbafari Jóns Bald-
vins ab hann hygbist gera Evr-
ópumálin ab kosningamáli,
ekki síst ábur en Norbmenn
sögbu sitt afdrifaríka nei.
Hefbu Norbmenn gerst abilar
ab ESB, stæbi Jón Baldvin ab
mörgu leyti meb pálmann í
höndunum og gæti sem hæg-
ast farið með þuluna um ab ís-
lendingar væru ab einangrast
utan Evrópumúranna, einir í
EES og rúnir abgangi ab kjöt-
kötlunum í Brussel. í slíkri
stöbu sáu menn fyrir sér ab
Jón Baldvin gæti rifib upp Ieif-
arnar af Alþýbuflokknum og
skapab sér olnbogarými í ís-
lenskri pólitík, þegar talib væri
upp úr kjörkössunum. En Jón
komst aldrei á beinu brautina.
Norðmenn sögbu nei og ís-
lendingar verba hvorki einir í
EES né einmana utan borgar-
múra Evrópu.
Evrópumálin hafa ekki verib
ofarlega á umræbulistanum í
íslenskri pólitík eftir norska
neiib, ekki einu sinni hjá Al-
þýbuflokknum. Formaburinn
hefur haldib sig til hlés og
hugsab sinn gang. Hans nibur-
staba er greinilega ab Alþýbu-
flokkurinn gerbi best í því ab
keyra á Evrópumálunum og
vonast til þess ab af þeim litla
eldi, sem í þessu máli er, verbi
hægt ab búa til mikinn reýk.
Jón Baldvin syngur því aftur
sitt sama gamla lag: „Gub
minn góbur, komu engin skip
í dag".
Sérstaöa?
Sem kunnugt er, mun ríkjar-
ábstefna Evrópubandalagsins
hefjast á næsta ári og standa í
þab minnsta í 18 mánubi. Þar
verbur rábib til lykta hvers
konar samband Evrópusam-
bandib verbur í framtíbinni og
tekib á hlutum eins og útvíkk-
un og fjölgun ríkja innan vé-
banda þess. Þarafleiðandi er og
verbur í nokkur misseri full-
komlega óljóst um abild ab
hvers konar Evrópusambandi
menn ætla ab sækja.
Jón Baldvin segir í Alþýbu-
blabinu í gær ab „pólitískar
forsendur geti breyst fyrirvara-
lítib". Þess vegna eigi menn ab
leggja inn umsókn og vinna
heimavinnuna, skilgreina
samningsmarkmib og búa
okkur undir abildarsamninga.
Hann vill ab menn kynni af-
stöbu og sjónarmib íslendinga
fyrir bandalagsþjóbum og leiti
stubnings vib sjónarmib ís-
lands. Rásarhöfundi er ekki
kunnugt um ab grundvallar-
ágreiningur sé uppi meðal ís-
lenskra stjórnmálaflokka um
ab „vinna heimavinnuna" eba
yfirleitt ab gera þessa hluti
sem formabur Alþýbuflokks-
ins talar um. Þvert á móti ríkir
breib pólitísk sátt um ab leitab
skuli eftir sem bestum, nán-
ustum og síbast en ekki síst
auknum samskiptum vib
þjóbir ESB, þannig ab hags-
munir íslands í þessum sam-
skiptum verib sem best tryggb-
ir. Síst af öllu er þab uppfinn-
ing Alþýbuflokksins ab menn
þurfi ab skilgreina samnings-
markmib sín vel í hugsanleg-
um vibræbum vib ESB. Sér-
staba Alþýbuflokksins er því
miklu minni en Jón Baldvin
vill vera láta í raun og veru.
Sérstaban felst í því einu ab
hann vill sækja um abild strax,
en viburkennir í reynd ab slík
umsókn yrbi í raun lítib annab
en táknræn — táknræn um ab
hann vill ganga í ESB, hvab
sem út úr ríkjarábstefnunni
kann ab koma.
Biðröðin
Ibulega heyrast þær raddir
úr röbum Alþýbuflokksmanna
og annarra ákafra Evrópuhug-
sjónamanna ab þab muni
skipta miklu máli ab komast í
bibröbina, svo við lendum
ekki aftan vib Austur-Evrópu-
þjóbirnar o.s.frv. Meb þessu er
gefib í skyn ab íslendingar
muni fá einhvern verri samn-
ing eba öbru vísi, ef þeir sækja
ekki um strax. Jafnvel hefur
því verib haldib fram, ab þab
verbi eins konar A- og B-þjóbir
í Evrópubandalaginu, sem hafi
mismunandi samninga og
stöbu, og íslendingar eigi á
hættu ab lenda sem B-þjób, ef
þeir fari ekki ab koma sér í bib-
röbina. Ef þetta væri rétt, væri
slíkt deildskipt Evrópusam-
band eitthvab allt annab en
þab er í dag og byggbi á ein-
hverjum öbrum grundvallar-
sjónarmibum.
Kosningaumsókn
Evrópusambandib stendur á
krossgötum og er á leið inn í
umfangsmikla naflaskobun.
Umsókn frá íslandi núna
breytir ekki þeirri framvindu og
þjónar engum raunhæfum til-
gangi gagnvart framtíbarhags-
munum í Evrópu. Slík umsókn
myndi engu bæta vib þá vib-
leitni, sem hvort sem er allir eru
sammála um ab þurfi ab vera til
stabar til ab tryggja sem best
hagsmuni okkar og sambönd í
Brussel. Yfirlýsingu Alþýðu-
flokksins um aðildarumsókn er
því beint ab þeim kjósendum,
sem jákvæbir eru gagnvart Evr-
ópubandalaginu, og hún er til-
raun til að búa til kosningamál
úr máli sem í raun er ekkert mál
og getur ekki verib neitt mál.
Þetta er kosningaumsókn ab
ESB. Sem kosningabrella er
þetta útspil formanns Alþýbu-
flokksins e.t.v. ekki alveg frá-
leitt. Ef hins vegar Jón Baldvin
ætlar eftir kosningar ab halda
áfram ab syngja þetta sama lag:
„Gub minn góbur, komu engin
skip í dag", er ástæba til ab fara
ab hafa áhyggjur af þráhyggj-
unni í honum. ■