Tíminn - 04.02.1995, Side 7

Laugardagur 4. febrúar 1995

7
Völd stjórnmálamanna takmörkuö og konurnar algerlega valdalausar á íslandi:
„KÍúbbur" 50 karla
situr í rúmlega 300
stj ómunarstobum
Vonlegt er ab viðskiptarábherra
skyldi verba undrandi vib lestur
skýrslu Samkeppnisráös: Stjórn-
unar- og eignatengsl í íslensku
atvinnulífi. Þar sést þab m.a.
svart á hvítu ab „klúbbur" 50
karla situr í samtals rúmlega 300
stjórnunarstöbum í íslensku fjár-
mála- og atvinnulífi og rába
þannig flestu sem einhverju um-
talsverbu máli skiptir.
Þannig sitja til dæmis 16 af
stjórnendum ríkisbanka og opin-
berra sjóba í um 100 stjórnunar-
stöbum víbs vegar í fjármálafyrir-
tækjum og öbrum ólíkum fyrir-
tækjum sem fjármálafyrirtækin
eiga hluti í. Stjórnmálamenn (sem
hafa haldiö aö völdin væru í þeirra
höndum) komast tæplega á blaö.
Skýrslan afhjúpar líka algjört
valdaleysi kvenna í íslensku fjár-
mála- og atvinnulífi.
Samkeppnisráö kemur þeim
væntanlega á óvart, sem haldnir
eru þeim útbreidda misskilningi aö
menn þurfi helst ab eiga eignir til
ab öölast völd. Samkeppnisráö
komst ab því aö: „Lítil tengsl eru
milli eignar og valds". Enda ljóst
aö verulegur hluti „50 karla
klúbbsins", sem nær öllu ræður á
íslandi, á í rauninni lítið sem ekk-
ert í þeim hundraöa milljaröa
króna verðmætum sem þeir eru að
ráöskast með. „Góð" pólitísk sam-
bönd eru ekki minna viröi en millj-
arða eignir til að komast í „feitar"
valdastööur, og því að vonum að
baráttan sé oft hörð um „bitana".
Bankarnir gleypt
keppinautana
Fjármagnsmarkaöurinn er
glöggt dæmi um þetta. Skýrslan
segir ríkið ráðandi á íslenska fjár-
magnsmarkaðinum, bæði sem eig-
anda banka og margra fjárfestinga-
lánasjóða og líka stærsta lántak-
andann. Fjármálaflóran hafi að
vísu orðið fjölbreyttari með til-
komu verðbréfasjóða, eignaleiga
og greiðslumiðlunar (korta). En nú
sé svo komið að innlánsstofnanir
hafi eignast öll þessi fyrirtæki utan
tvær verðbréfasölur og eina eigna-
leigu, sem sé þó raunar nátengd
banka. Bankar og fjárfestingalána-
sjóðir hafa sömuleiðis eignast hluti
í fjölda óskyldra fyrirtækja. í krafti
þeirrar eignar hafa stjórnendur
banka og sjóða nú öðlast valda-
stöður í hinum ólíklegustu grein-
um atvinnulífsins.
Líkt á við um lífeyrissjóðina.
Eignir þcirra fara hraðvaxandi og
út á þær eru stjórnendur þeirra að
komast til aukinna valda í atvinnu-
lífinu. Út á hlutabréfakaup sjóð-
anna eru forstjórar og stjórnar-
menn stærstu lífeyrissjóðanna
komnir í stjórnir fjölda fyrirtækja.
Valdakönnun Samkeppnisráðs
náði til stjórnenda eftirtalinna fyr-
irtækja og fyrirtækja í þeirra eigu:
Bankanna, opinberra sjóða, 8 líf-
eyrissjóða, olíufélaganna, trygg-
ingafélaganna, skipafélaganna,
Flugleiða, Hagkaupsveidisins, 12
kaupfélaga, Samvinnusjóðs, ís-
lenskra sjávarafurða og Sölumið-
stöðvarinnar. Þessi fyrirtæki tengj-
ast bæði meö því aö eiga hvert í
öðru og jafnframt hluti í fjölmörg-
um öðrum fyrirtækjum. Margir af
stjórnendum þeirra sitja síðan
saman í mörgum stjórnum víðs
vegar í atvinnulífinu, eins og
gleggst kemur í ijós hjá „50 karla
klúbbnum".
Konur í 1,9% „Kol-
krabbastólanna"
Auk þeirra 4-12 stjórnunarstaða,
sem Samkeppnisráð telur upp hjá
„klúbbfélögum", þá sitja margir
þeirra sjálfsagt einnig í ýmsum
öðrum, mismunandi valdamikl-
um, stjórnum, nefndum, ráðum,
sem skýrslan nær ekki til.
Aöeins 3 stjórnmálamenn er að
finna í- 50 karla klúbbnum — og
alla fyrir neöan miðjan lista. Allir
komust þeir í „klúbbinn" í krafti
Byggðastofnunar.
Um valdaleysi kvenþjóðarinnar
getur „Kolkrabbinn" verið gott
dæmi. Meðal 45 einstaklinga, sem
raða sér í samtals um 160 stjórnun-
arstöður „Krabbans" (allt upp í 12
stöður hver), finnast abeins 2 kon-
ur, í þrem stjómunarstöbum (eða
l, 9% staöanna). En óhætt er aö
ætla að þarna sé um að ræða þann
hóp, sem mestu ræður í flestum
stærstu og voldugustu fyrirtækjum
landsins: Flugleiðum, Eimskip,
Burðarási, Sjóvá-Almennum og
Skeljungi. Samtals veltu þessi fyrir-
tæki um 33 milljörðum kr. árið
1993.
Jafnframt sem stjórnendur þess-
ara 5 fyrirtækja sitja saman í
stjórnum margra þeirra, þá eiga
þeir einnig sæti í stjórnum um 60
annarra fyrirtækja og stofnana,
m. a. stærstu fyrirtækja í sjávarút-
vegi, fiskvinnslu og sölu sjávaraf-
uröa, banka og verðbréfasjóða og
fjölmargra framleiðslu- og sölufyr-
irtækja. Fram kemur að rösklega 30
fyrirtæki, sem að hluta eru í eigu
fyrirtækjanna 5, veltu rösklega 40
milljöröum samanlagt. Þar á ofan
eiga þau stærri eða minni hluti í
um 50 öðrum fyrirtækjum, hverra
velta kemur ekki fram.
Hina „blokkina" mynda: íslensk-
ar sjávarafurðir, Olíufélagib, Sam-
skip, Samvinnusjóðurinn og Vá-
tryggingafélag íslands, sem veltu
samtals um 36 milljörðum 1993.
Ekki er eina einustu konu að finna
meðal tæplega 40 stjórnenda þess-
ara fyrirtækja, sem raða sér niður í
um 120 valdastöður þeirra og fjöl-
margra annarra fyrirtækja sem þau
eiga hluti í. Þannig eiga t.d. Olíufé-
lagiö hf. og Vátryggingafélag ís-
lands stærri eða minni hluti í sam-
tals rúmlega 70 öðrum fyrirtækj-
um. ■
Kosningaskrifstofan opnar
Framsóknarmenn í Reykjaneskjördæmi opna aðalkosningaskrifstofu sína að
Bæjarhrauni 22 (2. hæð) í Ilafnarfírði á laugardaginn 4. febrúar kl. 17-19.
Á opnunarhátíðinni flytur Siv Friðleifsdóttir ávarp, Jóna Einarsdóttir spilar á
harmóniku, söngur og frambjóðendur verða með leyniatriði. Léttar veitingár.
Kosningaskrifstofan verður opin í febrúar virka daga milli kl. 16-20 og
laugardaga kl. 10-16. Opnunartími í mars og apríl verður auglýstur nánar
síðar. Kosningarsími 565 5705
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Styrkir til háskólanáms í
Kína, Rússlandi, á Ítalíu og
Spáni námsárib 1995-96
1. Stjórnvöld Alþýðulýðveldisins Kína bjóða fram tvo
styrki handa íslendingum til háskólanáms í Kína.
2. Gert er ráð fyrir að rússnesk stjórnvöld muni veita ein
um Islendingi skólavist og styrk til háskólanáms í Rúss-
landi.
3. ítölsk stjórnvöld bjóða fram styrk handa íslendingum til
náms á Italíu. Styrkurinn er einkum ætlaður til fram-
haldsnáms eða rannsókna við háskóla að loknu háskóla
prófi eba til náms við listaháskóla. Styrkfjárhæöin nemur
1.000.000 lírum á mánuði.
4. Spænsk stjórnvöld bjóba fram eftirtalda styrki handa ís
lendingum til náms á Spáni.
a) Einn styrk til háskólanáms skólaárib 1995-96. Ætlast
er til ab styrkþegi sé kominn nokkuð áleiðis í háskóla-
námi og hafi mjög gott vald á spænskri tungu.
b) Tvo styrki til að sækja spænskunámskeið í Madrid
sumarið 1995. Umsækjendur skulu hafa lokið a.m.k. 3
ára námi í spænskri tungu í íslenskum framhaldsskóla.
Umsóknir um styrkina, ásamt afritum prófskírteina og
meðmælum, skulu sendar menntamálaráðuneytinu, Sölv-
hólsgötu 4, 150 Reykjavík, fyrir 3. mars nk., á sérstökum
umsóknareyðublöðum sem þar fást.
Menntamálaráðuneytið,
3. febrúar 1995.
UTBOÐ
F.h. Gatnamálastjórans í Reykjavík er óskað eftir tilboðum í eftirfar-
andi verk:
Subur-Mjódd
Regnvatnsræsi
2. áfangi
Helstu magntölur eru:
Uppúrtekt " 2.600 mJ
Fylling 1.800 m3
Falsrör, 1.600 mm 290 m
Verkinu.skal lokið fyrir 1. júlí 1995.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkjuvegi 3, Reykjavík,
frá og með þribjudeginum 7. febrúar, gegn kr. 20.000,- skilatrygg-
ingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað fimmtud. 16. febr. 1994, kl'. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
(REYKJAVÍK PURCHASING CENTER) Frikirkjuvegi 3 - Simi 25800
ÚTBOÐ
F.h. Gatnamálastjórans í Reykjavík er óskað eftir tilbobum í vibgerbir
á stoðveggjum í Seljahverfi, Breibholti.
Verkið nefnist:
Stoðveggir vib Gilja-, Grjóta- og Gljúfursel.
Endurbætur og viðhald.
Helstu magntölur eru:
Endursteyptir veggir 250 m2
Mót 55 m!
Steypa 3.000 kg
Uppsetning stoðveggjaeininga 132 stk.
Verkið skal vinnast íþremur áföngum og eru skiladagar 15. júlí, 15. ág-
úst og 15. september 1995.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkjuvegi 3, Reykjavík,
frá og meb þriðjudeginum 7. febr., gegn kr. 5.000,- skilatryggingu.
Tilboðin verba opnub á sama stað þribjud. 21. febr. 1994, kl. 11.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
(REYKJAVÍK PURCHASING CENTER) Frikirkjuvegi 3 - Simi 25800
■N
Innilegar þakkir flytjum við þeim fjölmörgu sem
sýndu okkur vináttu og samúb vib andlát og útför
Margrétar Jóhannesdóttur
frá Snorrastöbum
og heibrubu minningu hennar.
Sérstakar þakkir sendum vib starfsfólki Dvalarheimil-
is aldrabra í Borgarnesi fyrir alúb þess, hlýja umönn-
un og elskulegheit vib hina látnu.
Kristján Benjamínsson
Haukur Sveinbjörnsson
Jóhannes Sveinbjörnsson
Helga S. Sveinbjörnsdóttir
Elísabet Sveinbjörnsdóttir
börn, tengdabörn og
Hulda Cubmundsdóttir
Ingibjörg jónsdóttir
Björk Halldórsdóttir
Grétar Haraldsson
Indribi Albertsson
Þorsteinn Steingrímsson
barnabörn.
V
J