Tíminn - 16.03.1995, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 16. mars 1995
5
Þórarinn V. Þórarinsson:
Af raunum og draum-
um rafiðnaðarmanna
Guömundur Gunnarsson, for-
maöur Rafiönaöarsambandsins,
ryöst fram á ritvöll Tímans sl.
Þriöjudag og upplýsir aö víst
hafi hann gert miklu betri
samning en áður hafi komiö
fram. Tímabært sé aö leiðrétta
rangar fullyrðingar undirritaös
og fjármálaráðherra um efni
samninga rafiðnaðarmanna á
almennum vinnumarkaði. Til-
efnið mun vera yfirstandandi
viðræöur um launakjör rafiön-
aöarmanna í þjónustu hins op-
inbera, en þar mun tekist á um
hækkanir og því mikilvægt aö
vigtað sé rétt. Allt er þetta skilj-:
anlegt. Þaö sama verður þó ekki
sagt um fullyrðingar formanns-
ins um efni samninga RSÍ á al-
mennum vinnumarkaði.
Skáldamál um
hækkanir
Hann fullyrðir rakalaust og
ranglega aö hækkun launa-
kostnaöar skv. þessum samn-
ingi sé 6,18% í upphafi, sem
hann greinir í 3,62% almenna
hækkun auk 2,56% hækkunar
vegna sérkrafna, auk 3% launa-
hækkunar í upphafi næsta árs.
Þessir nákvæmu útreikningar
gefa fullyrðingunum faglegt yf-
irbragö, sem þó er engin inni-
stæöa fyrir. Eina talan, sem er í
samræmi viö það sem um samd-
ist,~er sú sem engan aukastaf
hefur, þ.e. 3% launahækkunin í
upphafi næsta árs. Fullyrðing
um að stuöst sé við útreikninga
hagdeildar VSÍ er einnig út í blá-
inn. Þetta „mat" formanns Raf-
iönaöarsambandsins er full-
komlega úr tengslum við raun-
veruleikann, skáldskapur sem
ekki getur haft annan tilgang en
að blekkja og hagræöa staö-
reyndum.
Guömundur Gunnarsson
hafði forystu um þaö, ásamt
öörum forystumönnum lands-
sambanda innan ASÍ, aö í samn-
ingum þetta áriö væri farin
svokölluö krónutöluleið meö
sérstakri viöbótarhækkun
lægstu launa. Samstaða iönað-
VETTVANCUR
„Að öllu þessu virtu full-
yrðum við því enn að
samningar um sérkröfur
rafiðnaðarmanna hafi
ekki aukið launakostnað
svo reikna megi til ein-
hverra sýnilegra stœrða.
Þessi samningsákvœði
höfðu þó þýðingu fýrir
rafiðnaðarmenn, því þau
setja lágmörkin og skipta
þannig einstaklingana
máli, þótt þau hafi ekki
umtalsverða kostnaðar-
lega þýðingu fýrir heild-
ina. Vísindalegt yfir-
bragð útreikninga og
margir aukastafir breyta
ekki staðreyndum."
armanna meö ófaglærðum um
þessa leið þýddi aö þeir sættust
á lægri hlutfallsbreytingar launa
en þeir sem lægri launin hafa og
þannig var gengið frá samning-
unum.
Staðreyndin er sú aö laun raf-
iðnaðarmanna hækkuöu skv.
samningum meö nákvæmlega
sama hætti og laun allra ann-
arra, um 2.700-3.700 kr. á mán-
uði, allt eftir því hver launin
voru.
Á grundvelli upplýsingabanka
Kjararannsóknarnefndar voru
þessar krónutöluhækkanir
metnar og var niöurstaðan sú aö
meðaltalslaunahækkun í upp-
hafi væri 3,6%. Þeir, sem lægst
höfðu launin, hækkuöu mest,
en þeir hæstu minnst.
Þannig reiknaöist hækkun
verka- og afgreiðslukvenna vera
um 5%, en hækkun iðnaðar-
manna 2,5%. Rafiðnaðarmenn
voru ekki reiknaðir sérstaklega,
en meöallaun og launadreifing
þeirra er svipuð og iðnaðar-
manna í heild. Samningsbund-
in lágmarkslaun rafvirkja voru
hins vegar kr. 60.440 og þau
hækkuðu skv. almennu regl-
unni um tæpar 3.300 kr. eða um
5,4%. Allur þorri iðnaðarmanna
hefur laun töluvert yfir þjssum
mörkum og launahækkun
þeirra því að jafnaði frá rúmlega
2% upp í liðlega 3%. Þetta var
um almennu hækkunina.
Sérmálasúpan
í sérkröfum var samið um 5
atriði. Þannig skal á verkstæö-
um tiltækur hlífðarfatnaður fyr-
ir óþrifavinnu og sérstakar að-
stæður. M.ö.o. á verkstæöi skal
tiltækur regngalli, hlífðargalli
og skjólflíkur, sem starfsmenn
geta gripið til við vinnu við ó-
venjulegar aðstæður. Þetta kost-
ar vafalaust eitthvað, en þó afar
lítið sem hlutfall af heildar-
launagreiðslum, því hlutfall
þeirrar vinnu, sem hér um ræð-
ir, er mjög lítið af heildarvinnu-
tímanum. Þá skal kaffitími að
kvöldi vera kl. 22.30 í stað
23.00, og eins skulu starfsmenn
hafa aðgang að læstri hirslu á
vinnustað. Loks ber að greiða
rafiðnaðarmönnum sérstaklega
fyrir aö takast á hendur ábyrgð
gagnvart rafveitum. Það er í
raun í samræmi við síðastgild-
andi samninga, því jafnan hefur
verib viburkennt að almenn
lágmarkskjör tækju ekki til þess-
arar ábyrgðar. Þetta er því frem-
ur árétting á staðreyndum en
nýtt efnisatriði, enda ekki á-
kveðið um þab hvert gjaldið sé.
Það hafa hlutaðeigandi rafiðn-
abarmenn fyrir löngu samib um
úti í fyrirtækjunum. Þessi fjögur
atriði kosta auðvitað eitthvað í
einhverjum tilvikum, en ekki
svo að það reiknist svo nokkru
nemi sem hlutfall af heildar-
launagreiðslum hópsins.
Síðasta atribið kann að þýöa
útgjöld fyrir einhverja. Það er á-
kvæði sem segir að rafiönaðar-
menn geti varib allt að 12 dag-
vinnutímum gegn öbru eins af
eigin tíma til setu á fagtengdum
eftirmenntunarnámskeibum
Rafiðnaöarskólans. Sveinar og
meistarar í rafiðnaöi hafa komib
honum upp til ab viðhalda og
bæta kunnáttu rafiðnaðar-
manna. Vinnuveitendur greiöa
háar fjárhæðir til skólans og
telja sig háfa beinan ávinning af
starfseminni. Það er þó háð því
að rafiðnaðarmenn sæki nám-
skeiðin og það hafa þeir sann-
anlega gert og í flestum tilfell-
um að hluta til í vinnutíma,
eins og nýja samningsákvæðið
mælir fyrir. Rafverktakar töldu
heldur ávinning af því ab setja
um þetta reglur og ekki efni til
Aftur fortíöarvandi
Bílaeign landsmanna er að verða
einn allsherjar fornbílaklúbbur,.
ef marka má nýlegar fréttir.
Bíllinn er orðinn svo snar þátt-
ur í daglegu lífi og hefur áhrif á
svo ótal margt, ab þessar fréttir
hljóta að vera áhyggjuefni.
Af hverju gæta menn þess þá
ekki ab endurnýja bíla sína reglu-
lega, hafa þar með betra jafnvægi
í fjármálum sínum, auka umferð-
aröryggi, minnka mengun, spara
viðgerðarkostnaö og svo fram-
vegis?
Sennilega er aðeins eitt svar
við því: Fólk hefur ekki efni á ab
endurnýja bíla sína og frestar
bílakaupum í lengstu lög, eins og
öllu öðm er frestaö sem hægt er
að fresta. Reyndar vom gjöld á
nýjum bílum lækkuð nýlega, en
— eins og búast mátti við —
helst á dýmstu lúxusbílunum.
Bílakaup em ekki það eina sem
frestað er.
Nýtt hugtak, „hótel mamma",
skýrir annað sem skotið er á frest.
Unga fólkið veigrar sér við aö
leggja út í íbúðakaup, býr frekar
heima hjá foreldmnum og frest-
ar vandanum sem fylgir slíkum
stórræðum. Þab býr á „hótel
mömmu".
Fyrr á öldinni bjuggu íslend-
ingar afar þröngt.
Órar framfarir, bjartsýni og
bættur efnahagur breytti þessu.
íslenskar fjölskyldur stækkuðu sí-
fellt íbúðarhúsnæði sitt og
byggðu vel. Útrýmt var heilsu-
spillandi húsnæði. Hér í Reykja-
vík vom braggahverfin rifin og
glæsileg hús reist í þeirra stab.
Höfðaborgin og Pólarnir hurfu,
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
húsnæöi sem brenndi marga
íbúa sína félagslegu marki á nibr-
andi hátt. Ég man eftir sérstakri
lykt af braggabörnunum, þótt
þau skæm sig ekki úr að öbm
leyti.
íslendingar mega vera stoltir af
að hafa útrýmt þessu lélega hús-
næbi og ekki síður af að gefa fólki
kost á ab búa rúmt — við getum
svo sjaldan dvalist utanhúss.
Ég óttast ekki aö húsnæði ís-
lendinga verði aftur heilsuspill-
andi á næstu ámm, en illt er til
þess ab vita aö fólk þori ekki ab
ráðast í íbúðakaup eða bygging-
ar.
Ég nefndi áður hið nýja hugtak
„hótel mamma". Annab nýtt
hugtak hefur hljómab mjög und-
anfarin ár, hugtakið „fortíbar-
vandi".
Þetta hugtak fór á flug fyrir
fjómm ámm, þegar núverandi
ríkisstjórn hamraði á því ab fyrri
ríkisstjórnir hefðu skilið hinn
eða þennan vanda eftir óleystan.
Sumum þótti þessi áróður fynd-
inn, abrir trúbu því ab eftir fjög-
ur ár yröi enginn vandi óleystur,
en skynsamir menn vissu sem
var: Svo yrði ekki og hefði aldrei
verið í sögu lýðveldisins.
ab meta þetta sem kostnaðar-
auka. Þeirra menn hafi í flestum
tilvikum notið þessara kjara
áður. Ef reiknað er í blindni og
ekki tekið tillit til ofangreindra
upplýsinga, má þó væntanlega
fá út að þessir tímar séu um
0,58% af dagvinnustundum árs-
ins og launakostnaður hækki að
sama skapi. Það væri þó örugg-
lega rangt og e.t.v þýðir þetta á-
kvæði hækkun kostnabar um
0,1%. Þá er hins vegar ekkert til-
lit tekið til þess ávinnings sem
af námskeiðunum er.
Loks gerir formaðurinn mikið
úr því, að VSÍ staðfestir að þeir
félagsmenn, sem greitt hafa
laun skv. óformlegum launa-
töflum sem margir rafverktakar
hafa lengi stubst við, séu áfram
bundnir af því í samskiptum vib
sína starfsmenn. í þessu felst
ekki efnisbreyting eða nýjar
skuldbindingar, svo varla verð-
ur þab metið til sérstakrar
launahækkunar.
Að öllu þessu virtu fullyrðum
vib því enn að samningar um
sérkröfur rafiðnaðarmanna hafi
ekki aukið launakostnað svo
reikna megi til einhverra sýni-
legra stærða. Þessi samningsá-
kvæði höfðu þó þýðingu fyrir
rafiönaðarmenn, því þau setja
lágmörkin og skipta þannig ein-
staklingana máli, þótt þau hafi
ekki umtalsveröa kostnaöarlega
þýðingu fyrir heildina. Vísinda-
legt yfirbragð útreikninga og
margir aukastafir breyta ekki
staðreyndum.
Formaður RSÍ verður að gæta
þess í málflutningi sínum að
hlaupast ekki frá veruleika, efni
og inntaki nýgerðra samninga.
Hann á heiður skilið fyrir sinn
þátt í samningsgeröinni og ætti
ekki að láta kappið bera sann-
söglina ofurliði í síðari hálfleik
þeirra kjaraviðræðna, sem hann
á í við viðsemjendur sína.
Höfundur er framkvæmdastjóri VSÍ.
Það, sem menn hafa sennilega
orðið fyrir mestum vonbrigðum
meb, er þó þetta: Eins og allar
aðrar ríkisstjórnir hefur fráfar-
andi ríkisstjóm skilið eftir óleyst-
an vanda hinna hefðbundnu
stjórnmála, en auk þess mætir nú
einstaklingum meiri fortíðar-
vandi en nokkm sinni síðustu
áratugina.
Við því fyrrnefnda má ýmis-
legt segja, en í slíkum umsvifum,
sem heilt ríkisbákn hlýtur ab
hafa, er þó ekki nokkum tíma
hægt að segja: „Allur vandi er
leystur".
Hið síðarnefnda er hins vegar
nýtt. Fram til þessa hafa einstak-
lingarnir stöbugt verib að búa í
haginn og létta sér lífið.
Nú blasir fortíðarvandi líka við
einstaklingunum. ■