Tíminn - 28.12.1995, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 28. desember 1995

7
Þriöjungur tekjuskattsgreiöenda flykkist þessa dagana til veröbréfasalanna og notfœrir sér allt aö 90 þúsund króna
skattafrádrátt:
Allstór hópur fólks gerist
alvöru hlutabréfaeigendur
Hlutabréf í íslenskum fyrir-
tækjum renna út þessa dagana
og er þeim þá iíkt vib heitar
lummur. Fólk meb peninga í
höndunum, og jafnvel án
þeirra, sér í kaupum á hluta-
bréfum aballega tvennt: skatta-
legt hagræbi og eignaaukningu
í formi sparnabar. Undanfarin
misseri hefur átt sér stab stór-
felld hækkun á hlutabréfum
sem skráb eru hjá Verbbréfa-
þingi íslands. Fyrirtækin hafa
mörg verib á uppleib, en alls
ekki ljóst hvort þeirri upp-
sveiflu er lokib.
Um þribjungur launþega
greibir tekjuskatta, eba um 50
þúsund manns. Þegar nánast
þribjungur þeirra síban nýtir sér
þennan frádrátt verbur ekki
annab sagt en ab viðtökurnar
séu góbar. Allstór hópur af fólki
viröist vera farinn ab safna
hlutabréfum og á hlutabréf á
bilinu 500 þúsund til milljón aö
nafnverði, sem þab hefur eign-
ast með nokkuö þvinguðum
sparnaði.
Sala hlutabréfa hefur aukist
verulega á þessu ári samkvæmt
upplýsingum frá Seblabanka ís-
lands. Fyrstu 10 mánuði þessa
árs voru seld hlutabréf í al-
mennum útbobum fyrir 750
milljónir króna samanborib við
89 milljónir á sama tímabili í
fyrra. Eru þá mebtalin almenn
útboð vegna einkavæöingar rík-
isfyrirtækja.
Þeir sem keyptu hlutabréf fyr-
ir ári síðan hrósa happi. Þeir
gátu nánast farið í utanlands-
ferð „á kostnað ríkisins" en auk
þess hefur hlutabréfaeign
þeirra, flestra hverra í þab
minnsta, hækkað verulega í
verði. Þeir hafa hagnast umtals-
vert á kaupunum, enn sem
komib er ab minnsta kosti, en
bréfin eru ekki söluhæf á al-
mennum markaði fyrr en aö
tveim árum liðnum ef skattafrá-
drátturinn á að halda.
Þab er tiltölulega nýtt fyrir-
bæri á íslandi að almenningur
sé þátttakandi í fyrirtækjarekstri
eins og nú er ab koma á daginn,
meö kaupum á hlutabréfum.
Áriö 1990 fundu fjármálasnill-
ingar þá abferð að útvega al-
menningi skattalegt hagræði
með kaupum á hlutabréfum. En
þessi leið til skattalækkunar
varð til þess að meira en 16 þús-
und manns, samkvæmt upplýs-
ingum Auölindar, fréttabréfs
Hlutabréfasjóðsins Auðlindar,
keyptu sér skattalegt hagræbi
fyrir þau áramót. Ærið margir
seldu síðan bréfin strax eftir ára-
mótin! Alþingi brást vib þessu
með því að þrengja reglurnar
1992. Nú þurfa menn að eiga
bréfin í þrjú ár, ella verður hið
skattalega hagræbi tekið til
Kristján Guömundsson í Landsbréfum hf.:
baka. Lögum samkvæmt varð
þetta skattahagræði til 1984, en
fyrst í stað notfærði almenning-
ur sér það lítt, aðallega stórkarl-
ar í viðskiptalífinu.
Hlutabréfaviðskipti eru
áhættuspil. Enginn veit hvernig
fyrirtækjum kemur til með að
vegna frá einum tíma til annars.
Hins vegar er boðið upp á nokk-
uö örugga fjárfestingu hjá verð-
bréfasölum þar sem um er að
ræða aðild að hlutabréfasjóðum
þar sem um er að ræða fyrirtæki
sem talin eru trausts verb. Og
þar gildir sú gullvæga regla að
hafa ekki öll eggin í einni körfu.
Verið er að kaupa blöndu af
hlutabréfum í eigu sjóðanna.
Ljóst er að fyrir þessi áramót
munu margir leita eftir skatta-
legu hagræði með kaupum á
hlutabréfum. Einstaklingur sem
kaupir hlutabréf aö andvirði
135 þúsund krónur, hjón fyrir
270 þúsund, munu fá skattaaf-
slátt upp á 90 þúsund krónur.
Verðbréfaverslanir landsins
auglýsa ýmis kjör og símar fyrir-
tækjanna síðustu dagana fyrir
áramót þagna vart, og í af-
greiðslusölum þeirra er múgur
og margmenni aö kaupa. Tím-
inn ræddi við nokkra helstu að-
ilana á veröbréfamarkaði í gær.
Bjarni Ármannsson í Kaupþingi hf.:
Hagna&urinn heldur
áfram a& aukast ári& 1996
Bjarni Ármannsson, forstöbu-
mabur fjárvörslu- og markaðs-
sviðs í Kaupþingi hf., er bjart-
sýnn á framtíðina í fyrirtækja-
rekstri.
„Áhættan í íslensku atvinnu-
lífi felst í því að þær væntingar
sem menn hafa til hagnaöar og
afkomu á þessu og næsta ári
gangi ekki eftir. En með því aö
fjárfesta í mörgum fyrirtækjum
eru menn ekki að taka þessa
svokölluðu fyrirtækjaáhættu,
bara markaðsáhættuna, þaö er
Bjarni Ármannsson í Kaupþingi: Ekki hrifinn af sífelldum kerfisbreytingum.
Fólk vill lægri skatta og
gera góöa fjárfestingu
Kristján Gubmundsson í Landsbréfum: Margir velja eilítib meira kryddab-
an valkost og þá von um meiri ávöxtun.
„Við erum með úrvalið,"
sagði Kristján Guðmundsson
í Landsbréfum í gær. Þar var
mikiö um að vera í sölu
hlutabréfa til þeirra sem
vilja eignast hlutabréf en
jafnframt fá lægri opinber
gjöld. íslenski hlutabréfa-
sjóðurinn hf. og íslenski fjár-
sjóðurinn hf. „Eg segi ab úr-
valib sé gott, því Islenski
hlutabréfasjóburinn er þessi
trausti kostur, eignadreifing
er gób og höfb í fyrirrúmi.
Eignasamsetning er þannig
að 47% er í hlutabréfum, 40%
í skuldabréfunr og 13% í er-
lendum verðbréfum. Sveiflur
hafa verið litlar og þetta form
hentar þorra fólks. Aðrir vilja
kryddaðri valkost, það er ís-
lenski fjársjóburinn senr ein-
göngu fjárfeStir í hlutabréfum.
Fjárfestingarstefnan er í stór-
um dráttum sú að um helm-
ingur er í sjávarútvegsfyrir-
tækjum í veiðum, vinnslu og
tæknigreinum sjávarútvegs,"
sagði Kristján Guðmundsson
hjá Landsbréfum.
„Þarna má reikna með meiri
sveiflum en meiri ávöxtun til
lengri tíma litið," sagði Krist-
ján. „Þetta er hlutabréfasjóður
og tilgangurinn að dreifa
áhættu manna í hlutafjár-
kaupum og ná góðri arðsemi
þegar til lengri tíma er litið."
Margir keyptu hlutabréf hjá
Landsbréfum í fyrra. Útkoman
hjá íslenska hlutabréfasjóðn-
urn miðað við síðustu 12 mán-
uði hefur verið 14,6% ávöxt-
un, en 28,3% miðað við síð-
ustu 6 mánuði og 55% miðað
viö síðustu 3 mánuði. Bjarni
segir ljóst að hækkunin síð-
ustu mánuði þessa árs hafi ver-
ið mikil og þab komi til af því
að hlutabréfaverð hefur farið
hækkandi á árinu, einnig er-
lend bréf. Dæmi væru um yfir
100% hækkun frá áramótum á
einstaka fyrirtækjum.
Hjá Landsbréfum var mikið
að gera, símar rauðglóandi og
rnargir á staðnum að spyrjast
fyrir og gera kaup. Bjarni sagði
að íslenski fjársjööurinn, sem
er nýr af nálinni, fengi feyki-
lega góðar undirtektir.
„Fólk sem hingað kemur er -
bara venjulegt fólk sem vill
lækka skattana sína, og hver
vill það ekki. Greinilega lítur
fólk á íslenska fjársjóðinn sem
áhugaverðan fjárfestingarkost
og annað og meira en bara
skattaafslátt," sagði Kristján.
grundvallarmunur á því. Þegar
til dæmis Auölind hefur verið
að koma betur út en markaður-
inn að meðaltali, þá er þetta
borðleggjandi," sagði Bjarni Ár-
mannsson hjá Kaupþingi hf.
Hann segir aö hlutabréfamark-
aðurinn hafi hækkað um 23,5%
á síöasta ári og 32% það sem af
væri þessu ári.
„Þab er mjög gott mál ab al-
menningur taki þátt í atvinnu-
lífinu á þennan hátt, fólk er
meira meðvitað um mikilvægi
atvinnulífsins," segir Bjarni.
„í fyrra keyptu um 12 þúsund
einstaklingar sér skattafrádrátt
með kaupum á hlutabréfum. Ég
spái að núna verði það um 14
þúsund manns sem nýti sér
þennan kost og að þeir kaupi
fyrir um 1,5 milljarða króna. Ár-
ið 1990 keyptu rúmlega 16 þús-
und manns bréf, en þá voru
reglurnar þær að hægt var að
losa sig við bréfin strax eftir ára-
mótin," sagði Bjarni.
Bjarni Armannsson kveðst
ekki hrifinn af sífelldum kerfis-
breytingum á þessu sviði sem og
mörgum öðrurn. Þær séu of tíð-
ar og skapi óöryggi.
Auðlind átti um mitt þetta ár
hlutabréf í 35 fyrirtækjum, alls
292 milljónir króna, en hluta-
fjáreign í Flugleiðum er þar
stærst, nærri 50 milljónir, Eim-
skip 36, Hampiðjan 22 og Har-
aldur Böðvarsson hf. nærri 21
milljón.
Auðlind býður upp á greiðslu-
skiptingu á kaupum hlutabréfa,
10% út og afganginn á afborg-
unum, annab hvort á rab-
greiöslum kortafyrirtækjanna
eða skuldabréfum til 10 mán-
aða.
Þeir sem nýttu sér þetta í fyrra
komu skemmtilega frá dæminu.
Þá var fólk að greiða 10% vexti
en hækkunin á Auðlindarsjóðn-
um var á sama tíma um 25%. „í
rauninni var fólkiö að borga
sjálfu sér vexti ef þannig er á
málið litið," sagði Bjarni.
Bjarni spáir ab hagnaður fyrir-
tækjanna verði á þessu ári 14-
18% betri en í fyrra. Á næsta ári
muni hagnaður halda áfram að
aukast. Það þýði að hlutabréfa-
markaburinn haldi áfram að
hækka. ■
Sjávarútvegsráöuneytiö:
Loðnuveiðar í
flotvörpu
Sjávarútvegsrábuneytib hefur
ákveðib ab leyfa lobnuveibar
með flotvörpu í tilraunaskyni
fram til 1. febrúar nk. Þessi
ákvörbun var tekin í framhaldi
af fenginni umsögn Hafrann-
sóknarstofnunar og LÍÚ.
Eftir þennan tíma verbur málið
endurmetið af hálfu ráðuneytis-
ins með ítarlegri athugun, áður
en frekari ákvörbun verður tekin
um hvort leyfa eigi notkun flot-
vörpu við loðnuveiðar yfir sumar-
og haustmánuöi.
Nokkrar útgerðir lobnuskipa
hafa þegar sótt um leyfi til ráðu-
neytisins um notkun flotvörpu
við loðnuveiðarnar, en allar um-
sóknir þar að lútandi verður ab
senda ráðuneytinu.
-grh