Tíminn - 10.01.1996, Blaðsíða 7

Mi&vikudagur 10. janúar 1996

7
UTLOND
UTLOND
UTLOND
UTLOND
UTLOND
UTLOND
UTLOND
UTLOND
Tilraun tyrknesku stjórnarinnar meö aö halda uppi heimavarnarliöum Kúrda aö fara út um þúfur:
Þorpin eru aö tæmast
Vaxandi gagnrýni hefur ver-
i& undanfariö á svoköllu&
heimavarnarliö Kúrda, sem
ríkisstjórn Tyrklands hefur
haldiö uppi í því skyni aö
verja þorpsbúa í suöaustur-
hluta Tyrklands gegn árásum
og yfirgangi kúrdískra aö-
skilnaöarsinna, eöa svo
hljóöar a.m.k. rökstuöningur
stjórnarinnar í Ankara fyrir
þessu kerfi.
Aöskilnaðarsinnar í Verka-
mannaflokki Kúrdistans (PKK),
sem haldiö hefur uppi skæru-
herna&i á hendur tyrknesku
stjórninni í rúman áratug, hafa
að sögn ibulega ráöist inn í
þorp Kúrda þar sem þeir krefj-
ast húsaskjóls og fæðis, og hafa
í hótunum viö þorpsbúa og
grípa jafnvel til vopna ef ekki
er farið aö óskum þeirra.
Alþjóðleg mannréttindasam-
tök á borö viö Human Rights
Watch („Mannréttindavakt-
ina") í New York hafa hvatt til
þess að heimavarnarliðin veröi
lögð niöur vegna þess aö þetta
kerfi hafi verið misnotað af
hernum, og sumir tyrkneskir
stjórnmálaflokkar hafa tekið í
sama streng.
Kúrdar halda því fram að ör-
yggissveitir ríkisstjórnarinnar
noti þetta kerfi til þess að kom-
ast að því hverjir af íbúum
þorpanna eru hliðhollir ríkis-
stjórninni og hverjir ekki, og
þeir sem hafa neitað að ganga í
heimavarnarliðið hafi verið
fluttir á brott úr þorpunum
nauðungarflutningum.
Einn hinna 55.000 liðs-
manna heimavarnarliðanna er
Ramazan Duman frá Uzurdere,
u.þ.b. 6.000 manna þorpi rétt
við landamærin að írak. „Þegar
við gengum til liðs við heima-
varnarsveitina sögðu þeir að
það væri til þess að vernda
þorpið okkar, vegna þess aö
annars myndu skæruliðarnir
taka frá okkur mat og ræna
börnunum okkar," segir hann.
En annað hafi komið í ljós.
„Þeir notuðu okkur sem sér-
sveit, tóku okkur með sér hvert
sem var, jafnvel yfir landamær-
in inn í Norður-írak, þar sem
við vorum sendir upp til
fjalla."
Skiluðu vopnunum og
yfirgáfu þorpib
Síðastliðið sumar var heima-
varnarmönnum frá Uzundere
skipað að standa vörð á fjalls-
hrygg nokkrum, og þá um
nóttina gerðu liðsmenn PKK
árás sem kostaði miklar blóðs-
úthellingar. Þegar bardögun-
um linnti loks voru næstum
því helmingur hinna 45 kúr-
dísku heimavarnarliða annað-
hvort fallnir í valinn eða illa
særðir.
Þar með höföu íbúarnir í Uz-
undere fengið nóg af ástand-
inu. Þeir ákváðu að taka saman
föggur sínar, skila inn vopnum
sínum og flytja á brott, að því
er Duman segir.
Ahmet Erturk, sem ríkis-
stjórn Tyrklands hefur sett sem
vararíkisstjóra í 10 héröðum í
Suðaustur-Tyrklandi, neitar því
að liðsmenn heimavarnarsveit-
anna væru misnotaðir af tyrk-
neska hernum. Hann sagöi að
Kúrdar væru ólmir í að ganga í
heimavarnarliðið, enda fái þeir
sem svarar um 13.000 íslensk-
um krónum á mánuði fyrir vik-
ið, sem þykir álitleg upphæð á
þessum slóðum. „Hvers vegna
ættu hermenn að beita þorps-
verðina þrýstingi?" spyr Ert-
urk. „Það er ekki eitthvað sem
hermenn myndu gera." Hann
gaf hins vegar í skyn að ein-
hverjir heimavarnarmanna
hafi átt samstarf við PKK, og
átök hafi síðan brotist út þegar
hermenn stjórnarinnar hafi
komist að þessu.
Á milli tveggja elda
Hins vegar neituðu fyrrver-
andi liðsmenn heimavarnar-
sveitanna, sem nú eru á flótta-
mannasvæðum í nágrenni við
bæinn Van, því að hafa verið á
neinn hátt í samstarfi vib PKK.
PKK hafi oft beint vopnum sín-
um að þeim í sjálfstæðisbarátt-
unni sem staðið hefur yfir í 11
ár. Þeir sögðust einnig hafa átt
í erfiðleikum með tyrknesku
öryggissveitirnar, sögðu aö þeir
hefðu verið neyddir til þess að
taka þátt í hernaðarleiðöngr-
um yfir landamærin, og auk
þess hafi hermennirnir notað
þá til ýmissa aukaverka og látib
dynja á þeim jafnt skammir
sem barsmíðar. „Liðsmenn
PKK voru að drepa hermenn-
ina, hermennirnir voru ab
drepa þá, og við lentum á
milli," sagði Cemal Dayan,
sem hefur ásamt 185 öðrum
flutt inn í yfirgefnar verslanir í
Van.
Sumir Kúrdar hafa ásakaö
heimavarnarlibin um að hafa
misnotað aðstöðu sína, og m.a.
tekið þátt í að flytja fólk nauð-
ungarflutningum. Liðsmenn-
irnir sem talað var vib í Van
neituðu því að hafa tekið þátt í
slíku.
Hins vegar hafa embættis-
menn stjórnarinnar sagt að
það væru skæruliðar PKK sem
eigi sökina á því aö hafa flutt
fólk nauðungarflutningum frá
þorpunum og brennt þau til
kaldra kola. Nú er svo komið
að um 2.500 þorp á þessu
svæði eru yfirgefin og tóm.
En nú er svo komið að
heimavarnarkerfið er að liöast í
sundur, og erfitt reynist að
nota það til þess að láta reyna á
hollustu Kúrda við stjórnina,
eins og sést á því sem geröist í
Uzurdere. Þorpsbúarnir gengu
Kúrdi ásamt barni sínu.
upphaflega af fúsum og frjáls-
um vilja til liðs við heimavarn
arsveitirnar árið 1989, en
reynsla þeirra var sú að eftir því
sem barátta PKK hertist minnk-
aði sífellt það traust sem stjórn-
in í Ankara bar til sveitanna.
„Hermennirnir voru enn að
segja við okkur — þið gefið
þeim fæði, þið eru Kúrdar —
jafnvel á meðan sprengjurnar
voru að falla á börnin okkar,"
sagði Said Dayan.
Síðastlibið sumar höfðu
næstum allir heimavarnar-
menn í u.þ.b. 50 þorpum við
írösku landamærin skilaö inn
vopnum sínum og flúið heima-
þorp sín ásamt fjölskyldum
sínum, þannig að eftir standa
þorpin nánast mannlaus.
-CB/Reutei
s
3
a
</>
2
'S
iS
-5
2
Ath. kaupum bíla gegn staðgreiöslu
Höfum staðgreiðslukaupendur.
VISA og EURO raðgreiðslur.
SP-bílalán.
Allir bflar frá okkur eru með ástandsskoðun frá Bifreiðaskoðun íslands
* Frí ástandsskoðun — Lægri sölulaun 1 ódýrari bílum — Vantar ódýrari bíla á staðinn — Vaktað útisvæði.
\ GUDFINN! ^ FRÚIN HLÆR í BETRI BÍL
Vatnsmýrarvegi 25-29, við Umferðarmiðstöðina. Sími 5621055