Tíminn - 02.02.1996, Blaðsíða 3

Föstudagur 2. febrúar 1996
3
Menntamálaráöherra um matvœlagarb í Reykjavík:
Rökrétt framhald af
matvælafræöi í H.í.
Björn Bjarnason, mennta-
málaráöherra segir áform um
aö reisa matvælagarö í
Reykjavík stórhuga og í rök-
réttu framhaldi af kennslu í
matvælafræöum sem hefur
veriö viö Háskóla íslands í
tæp 20 ár.
Háskóli íslands og Reykjavík-
urborg hafa óskaö eftir því aö
ríkiö komi aö byggingu mat-
vælagarös viö Skúlagötu í
Reykjavík.
Björn segist líta á hugmyndir
um byggingu matvælagarös í
Reykjavík sem rökrétt framhald
af námi í matvælafræöi viö Há-
skóla íslands.
„Það er matvælanám á Akur-
eyri líka en menn verða að
sníða sér stakk eftir vexti," segir
hann.
Hins vegar segist hann ekki
líta svo á aö verið sé aö byggja
upp samskonar nám á tveimur
stööum á landinu, þar sem
námiö sem Háskólinn á Akur-
eyri hefur fengið heimild til aö
fara af staö með nám af öðrum
toga en þaö sem kennt sé í
Reykjavík og í tengslum viö at-
vinnulífið á Akureyri. -GBK
Ráöherra og heilsugœslulœknar:
Viðræöur hafnar
Sigurbur tarwlœknanemi sýnir Söru Berglindi 8 ára hvernig á ab bursta tennurnar í Tanngarbi ígœr. Timamynd: bc
Tannverndardagurinn er í dag:
Ársneysla íslendinga
22 kíló af sælgæti
Viöræöur eru hafnar viö heilsu-
gæslulækna um skipulag
heilsugæsluþjónustunnar, sagbi
Ingibjörg Pálmadóttir, heil-
brigbisráöherra í umræöum ut-
an dagskrár á Alþingi í gær.
Hún kvabst ósátt vib aöferöir
þeirra um ab efna til uppsagna
en engu ab síöur yröi leitaö
lausna á þeim vanda sem þeir
teldu sig standa frammi fyrir.
Margrét Frímannsdóttir, for-
maður Alþýðubandalagsins, hóf
umræöuna og kvaö neyðarástand
ríkja í heilbrigðiskerfinu og þolin-
mæði heilsugæslulækna vera á
Fyrir þá
Jón Ólafsson stjórnarfor-
mabur Stöövar 2 segir til-
gang þess ab fjölga fréttatím-
um og lengja sjónvarpsdag-
skrána einkum vera þann ab
auka þjónustustigib vib
neytendur og þá sé einkum
horft til haimavinnandi
fólks, eldri borgara og
sjúkra. Framtíbarsýnin sé aö
senda út allan sólarhinginn
en of snemmt sé aö spá fyrir
um hvenær þaö verbur.
Jón segir erfitt að gera mark-
aðskönnun hvaö varöar viö-
brögö íslenskra neytenda þeg-
ar skref sem þetta er stigið,
þrotum. Ásta Ragnheiður Jóhann-
esdóttir sagði aö nú vantaði
heilsugæslulækna í Reykjavík fyr-
ir fjölda er svararði öllum íbúum
Akraness og Borgarnes og Kristín
Ástgeirsdóttir kvað heilbrigðis-
kerfið í upplausn. Siv Friöleifs-
dóttir kvaö skýrt hafa komið fram
að vandi heilsugæslulækna stafi
af þróun sem átt hafi sér stað á
undanförnum árum og megi
rekja til vaxandi samkeppni
heilsugæslulækna og sérfræðinga
en ekki vegna hagræðingarað-
gerða undanfarinna mánaða.
-ÞI
enda sé erfitt
að fá svör viö
spurningum
líkt og
„Myndirðu
horfa á sjón-
varp á þessum
og þessum
tíma sólar-
hrings ef þér
byðist það."
Reynslan erlendis frá sýni að
neytendur vilji þessa þjónustu
og fljótlega fárst íslensk niður-
staða þar sem Félagvísinda-
stofnun mun á næstunni gera
könnun um viðbrögð við þess-
Tannverndardagurinn er í dag
og er í tilefni dagsins lögö ab-
aláhersla á umfjöllun um mat-
aravenjur íslendinga, mikla
ari nýjung.
Fréttaþátturinn 19-20 verð-
ur áfram óruglaður en annað
efni ruglað, þar með talið
fréttatímar. Jón segir áskrif-
endur mikið hafa hringt inn
að undanförnu og spurt hve
mikið áskrifendagjaldið
myndi hækka við breýtingarn-
ar. Aukin þjónusta kosti vissu-
lega peninga en áskrifenda-
gjöldin yrðu ekki hækkuð,
ákveðinni hagræðingu hefði
verið náð til að bæta þjónust-
ustigiö án þess að neytendur
þyrftu að greiða meira.
-BÞ
neyslu gosdrykkja, tannhirbu
og mikilvægi flúortannkrems.
Mébal annars veröur fræbslu-
efni afhent nemendum og
leikritib um Karíus og Baktus
verbur sýnt tvisvar í Kringl-
unni í dag.
Þrátt fyrir nægan fjölda tann-
lækna á landinu og stóran þátt
ríkisins í tannlæknaþjónustu
fyrir börn og unglinga er ástand-
ið ekki gott og skipta neysluvenj-
ur þar stærstu máli. Mikil neysla
sykurs, sælgætis og gosdrykkja er
talin tengjast því hve söluturnar
eru margir hérlendis. Hver Is-
lendingur neytir að jafnaði um
22 kílóa af sælgæti og drekkur
um 147 lítra af gosdrykkjum á
ári. Samt hafa fáar þjóðir betri
aðgang að góðu drykkjarvatni en
íslendingar. Benda má einnig á
að víða er erfitt að fá vatn að
drekka í samkomuhúsum,
íþróttahúsum, skólum og sund-
stöðum en gos og sæta drykki er
víðast hægt að fá.
Margir standa í þeirri trú að
sykurlausir gosdrykkir fari ekki
illa með tennur en svo er ekki.
Gosið er jafn súrt og venjulegí
gos og leysir því upp tennur líkt
og margir aðrir ávaxtadrykkir
sem eru hættulegir fyrir tennur.
í söluturnum landsins er abal-
áherslan lögð á sölu á sælgæti og
gosdrykkjum. Víða úti á landi er
einn söluturn fyrir hverja 200
íbúa og í Reykjavík er einn sölu-
turn fyrir hverja 500 íbúa. Auk
þess eru sams konar vörur seldar
á ólíklegustu stöbum, t.d. bens-
ínstöðvum, vídeóleigum, sjúkra-
húsum og skólum segir í upplýs-
ingum frá Tannverndarábi. „Aft-
ur á móti hefur enn ekki tekist
að koma á skólamáltíðum sem er
mjög bagalegt i ljósi þess hve
algegt er að báðir foreldrar vinni
utan heimilis."
íslendingar eru eftirbátar ná:
grannaþjóbanna í tannheil-
brigðismálum. Viðgerð tönn
verður aldrei jafn gób og
óskemmd og það er að stærstu
leyti á valdi einstaklinganna
sjálfra ab koma í veg fyrr tann-
skemmddir. Þetta vill Tann-
verndarráð leggja áherslu á í til-
efni dagsins. -BÞ
Jón Ólafsson um breytingarnar á Stöö 2:
sem heima sitja
Jón Ólafsson.
Hugmyndir reifabar innan Framsóknarflokksins um takmarkaö framsal aflaheimilda. Hjálmar Arnason:
Kvótaleiga gegn hæfilegu gjaldi
Hjálmar Árnason þingmabur
Framsóknarflokksins í Reykja-
neskjördæmi segir ab fram-
komnar hugmyndir til breyt-
iriga á kvótakerfinu, sem hann
og Magnús Stefánsson þing-
mabur flokksins í Vesturlands-
kjördæmi hafa veriö ab velta
fyrir sér um kvótaleigu og tak-
mörkun á frjálsu framsali afla-
heimilda, hafi ekki verib rædd-
ar í þingflokki Framsóknar-
flokksins né í öbrum valdastöb-
um flokksins. Hann leggur
áherslu á ab engar formlegar
ákvaröanir hafi verib teknar í
þessum efnum innan flokksins
heldur sé þarna um ab ræba al-
mennar hugmyndir sem menn
séu ab ræba óformlega sín í
milli.
„Það væri ekki mjög traust
stjórnarsamstarf ef það þyldi ekki
umræðu. Orð eru til alls fyrst og
það verður að vera frjálst," segir
hann aðspuröur hvort hugmyndir
sem þessar um breytingar á kvóta-
kerfinu kynnu að hafa einhver
áhrif á núverandi stjórnarsamstarf
Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks. Hann vekur einnig athygli á
því að innan þingflokks sjálfstæðis-
manna séu til þingmenn sem
hugsa á svipuðum nótum og þeir
Magnús. Enda sé allsherjar gerjun í
þessum málum innan allra flokka á
þingi og skiptar skoðanir.
Hjálmar segir að hugmyndir
þeirra til breytinga á framkvæmd
kvótakerfsins séu einnig hugsaðar
sem viðbrögö við framkomnum
hugmyndum um veiðileyfagjald og
því sem haldið hefur fram af and-
stæðingum flokksins að framsókn-
armenn vilji ekki ræða neinar
breytingar á kvótakerfinu. Hjálmar
leggur áherslu á að eitthvað þurfi
að gera í þessum efnum vegna þess
hve mikil „ósátt og hiti" sé meðal
fólks út í núverandi fyrirkomulag
kvótakerfisins.
Þær hugmyndir til breytinga á
kvótakerfinu sem tvímenningarnar
hafa verið að velta fyrir sér gera
m.a. ráð fyrir því að ríkiö leigi út-
gerðum kvóta gegn hæfilegu gjaldi.
Jafnframt væri útgeröum með öllu
óheimilt að Ieigja kvótann þriðja
aðila eða selja. Þá eru þeir einnig að
skoða þann möguleika að ef útgerð
treystir sér ekki tii að nýta nema
t.d. 80% af sínum leigukvóta, þá
verði henni gert að skila 20% til
baka í sameiginlegan kvótapott og
verði leigt þaðan til annarra út-
gerða. Þá hefur einnig verið ræddur
sá möguleiki að útgerðum verði
leyfð jöfn skipti á veiðiheimildum,
þ.e. takmarkað framsal á tegund-
um.
Þingmaðurinn segir að þessar
breytingar mundu lækka það „upp-
sprengda" verð sem er á leigukvóta
og leiða til Iægra fiskverös. Það
mundi svo aftur hafa áhrif til lækk-
unar á hráefnisverði til fiskvinnslu.
í því sambandi rninnir Hjálmar á
að hátt hráefnisverð til fiskvinnslu
sé meðal þeirra þátta sem leitt hafa
til slæmrar afkomu í botnfisk-
vinnslu. En síðast en ekki síst
mundi kvótaleiga tryggja ríkissjóði
ákveðnar tekjur af auðlindinni sem
hugsanlega mætti nota til að jafna
efnahagslegar sveiflur í sjávarút-
vegi.
Aðspurður hvort hann heföi
fengið einhver viðbrögð á þessar
hugmyndir þeirra tvímenning-
anna, sem útvarpað var í kvöld-
fréttatíma RÚV í fyrrakvöld, sagði
Hjálmar að margir hefðu haft sam-
band við sig og lýst yfir bæði
„undrun og ánægju." Hann segir
að núverandi framkvæmd á skipu-
lagi kvótans komi misjafnlega nið-
ur á einstökum landshlutum, en
einna verst t.d. í Reykjanesi og á
Vesturlandi. Meðal annars munu
vera dæmi um að sjómaður sem afl-
aði fyrir rúmar 3 milljónir króna
hefði þurft að greiða 1,5 milljón til
„einhvers braskara í Reykjavík sem
á kvótann."
-grh