Tíminn - 05.03.1996, Blaðsíða 3

Þri&judagur 5. mars 1996
V’Wf’rWW
3
Ari Teitsson, formabur Bœndasamtakanna:
Þjóbfélaginu stjómað af
skammtímahugsunarhætti
í upphafi ávarpsor&a sinna
vi& setningu Búnaöarþings í
gær minnti Ari Teitsson, for-
ma&ur Bændasamtaka ís-
lands, á a& nær öld sé li&in
frá því fyrsta búna&arþing
kom saman. Hann sag&i a&
þá hafi ekki veriö au&velt a&
koma fréttum af störfum þess
á framfæri. Þótt margt hafi
breyst og ekki síst í upplýs-
ingami&lun þá þurfi ekki a&
vera jafn auövelt a& koma
fréttum af landbúna&armál-
um á framfæri. „Okkar fréttir
keppa um athygli hlustenda
og áhorfenda vi& margvíslega
frétta- og upplýsingflóru,
innlenda og erlenda. Hlutur
bænda er því oft rýr og ekki
sjálfgefiö a& hann sé meö-
höndlaöur á jákvæ&an hátt.
En er víst a& lítil umfjöllun í
fjölmi&lum sé neikvæö. Get-
ur hún ekki veriö vísbending
um aö bóndinn vinni störf
sín í sátt vi& umhverfiö og
skili sínum hlut í þjóöarbúi&.
Ari Teitsson sag&i meðal ann-
ars í ávarpsorðum sínum til
búnaðarþingsfulltrúa að síð-
ustu áratugi hafi glíman staöiö
vi& markaöinn, við stjórnvöld,
vibskiptabandalög og beint og
óbeint við bændur í öðrum
löndum. Hann sagbi ab í þeirri
glímu hafi leikar snúist. Á með-
an minna framboð hafi verið á
mat en eftirspurn hafi staða
landbúnaðarins verið sterk en
eftir aö framboðið varð meira
hafi landbúnaðurinn lent í
varnarstöbu er orðið hafi sár
reynsla margra er lifað hafi tím-
ana tvenna. Ari Teitsson sagði
að á sí&asta ári hafi stefnt í þrot
hjá sauðfjárræktinni, birgðir
kindakjöts verið orðnar óvið-
ráðanlegar og tekjur bænda
óviðunandi. Vib þær aðstæður
hafi veriö sest a& samninga-
borði viö ríkisvaldið meb það
að leiðarljósi að gera atvinnu-
greinina samkeppnisfæri til
lengri tíma, bæta tekjur bænda
og auðvelda þeim aðgang að
örðum störfum einkum í þágu
landverndar og landbóta.
Um GATT-samninginn sagbi
formaður Bændasamtaka ís-
lands að í ljósi eins árs reynslu
af honum og þótt nokkuð sé
þrengt að á ýmsum sviðum þá
virðist landbúnaburinn geta í
megin atriðum lifað við þann
samning verði ekki gerðar
breytingar á útfærslu hans.
Verði hins vegar gerðar breyt-
ingar á útfærslunni, sem enn
þrengi að landbúnaði, sé það
ekki vegna samningsins sjálfs
heldur verði það gert af stjórn-
málalegum ástæðum. Vegna
næstu lotu GATT-viðræ&nanna
sem gert er ráð fyrir ab hefjist
um næstu aldamót verði bænd-
ur að halda áfram að aðlaga
rekstur sinn að breyttu um-
hverfi og stjórnvöld þurfi einn-
ig að gæta þess að ganga þab
langt í breytingum á stuðningi
við landbúnað að um ekkert
verði að semja í þeirri lotu.
Ari Teitsson.
Ari Teitsson sagbi að breyt-
ingar í verslunarháttum séu eitt
þeirra vandamála sem bændur
víða um lönd hafi þurft að
glíma við við. Matvöruverslun
færist flytist sífellt á færri hend-
ur á sama tíma og bændum sé
gert erfitt að setja vörur sínar
sameiginlega á markað. Þessi
þróun hafi veikt stöðu bænda
en aukið styrk stórra verslunar-
fyrirtækja. Dæmi um það væri
að tvær stærstu verslanakeðjur
Noregs hafi skilað rúmléga
fimm milljarða króna hagnaði,
í íslenskum krónum talið, á ár-
inu 1994 og svipi þeirri upp-
hæð til árslauna um fjögur þús-
und norskra bænda.
Ari Teitsson sagði horfast
yrði í augu við að þjóðfélagi
okkar væri stjórnað af skamm-
tímahugsunarhætti og með
skammtíma hagsmuni að leið-
arljósi. Á meðan sá hugsunar-
háttur ríki verði landbúnabur-
inn í varnarstöðu.
-Þl
Lífeyrissjóbur bœnda:
Væntir hærri
ávöxtunar
„Til lengri tíma má gera ráð
fyrir að samningurinn leiði
til hærri ávöxtunar jafnframt
því sem hlutfall rekstrar-
kostnaðar sjóðsins fari lækk-
andi", segja stjómarmenn
Lífeyrissjóðs bænda, sem ný-
lega hafa samið við Verð-
bréfamarkað íslandsbanka
hf. og Kaupþing hf. Heildar-
eignir sjóðsins vom rúmlega
7 milljarðar króna um síöustu
áramót. Hvoru fyrirtæki var
falið að ávaxta og varðveita
helming sjóðsins, sem skipt
var jafnt milli þeirra bæði eft-
ir tegundum verðbréfa og
fjárhæöum.
Starfsfólk sjóðsins mun eftir
sem áður annast alla þjónustu
við sjóðfélaga, svo sem mót-
töku iðgjalda, skráningu rétt-
inda, greiðslu lífeyris og upp-
lýsingar til sjóðfélaga.
Lífeyrissjóður bænda er einn
af tíu stærstu lífeyrissjóðum
landsins. Enginn sjóður af
þeirri stærð hefur áður falið
verðbréfafyrirtækjum ávöxtun
og vörslu allra fjármuna sinna,
segir í tilkynningu frá sjóðn-
um. ■
Gubrún Pétursdóttir nýtur yfirburbastubnings skv.
skobanakönnun DV:
Nýtur nú tvöfalt meira
fylgis en séra Pálmi
Samkvæmt nýrri skoðana-
könnun DV vegna komandi
forsetakosninga hefur fylgi
Guðrúnar Pétursdóttur vaxið
vemlega síðan í síöustu könn-
un og nýtur hún nú stu&nings
35,8% fylgis þeirra er taka af-
stöðu. Séra Pálmi Matthíasson
fær um 19% fylgi í könnun-
inni en næst koma Ólafur
Ragnar Grímsson, Davíð
Oddsson og Guðrún Agnars-
dóttir.
Miðaö við könnun DV í janú-
ar hefur fylgi Guðrúnar aukist
úr 6,6% í 35,8% en fylgi séra
Pálma, sem naut mesta fylgis í
síöustu könnun, dalar úr 20%
niður í 18,8%. Úrtak konnunar-
innar var 600 manns.
Þess ber að geta að Guörún er
sú eina sem hefur lýst yfir að
hún hyggist fara fram til forseta
ef undan er skilið nafn Rafns
Geirdal nuddara sem ekki kemst
á blað. Pálmi hefur ekki tekið
ákvörðun uin hvort hann bjóði
sig fram og það kann að skýra
að nokkm leyti þessa uppsveiflu
Guðrúnar. Þorsteinn Pálsson
ráðherra bættist í hóp stuðn-
ingsmanna Guðrúnar um helg-
ina er hann lýsti því yfir í út-
varpsþætti að hún uppfyllti öll
þau skilyrði sem hann teldi
prýða góðan forseta. -BÞ
Tveir bílar gjörónýtir — C runur
leikur á oð einhver hafi unnib þao opokkabragb ab kveikja ítveimur bílum
sem stóbu fyrír utan Unufell íBreibholti á sunnudagsmorgun. Bílarnir tveir
eru gjörónýtir en þrír bílar sem stóbu nœrrí skemmdust einnig.
Fulltrúaráb Sambands ísl. sveitarfélaga fundar í
Borgarnesi 8.-9. mars nk.
Yfirfærsla grunn-
skólans aðalmálið
Fulltrúaráð Sambands ísl. sveit-
arfélaga kemur saman til fundar
í Borgarnesi dagana 8. og 9. mars
nk. Helstu mál fundarins verða
yfirfærsla grunnskólans til sveit-
arfélaga og tekjustofnar þeirra
vegna þessa en samningavið-
ræður standa yfir við ríkið um
það mál.
Þórður Skúlason fram-
kvæmdastjóri Sambands ísl.
sveitarfélaga segir að á fundi full-
trúaráðsins verði einnig fjallað
um breyttar samþykktir fyrir
launanefnd Sambands ísl. sveit-
arfélaga með hlibsjón af því
aukna verkefni sem yfirfærsla
grunnskólans hefur fyrir sveitar-
félögin.
Starfsmenn sveitarfélaga eru
um þessar mundir eitthvað um
9-10 þúsund og viðsemjendur
launanefndar eru um 15-20
starfsmannafélög. Reykjavíkur-
borg semur hinsvegar sér við
sína viðsemjendur. Aftur er á
móti er reiknað með því að
launanefnd Sambands ísl. sveit-
arfélaga muni semja viö kennara
fyrir öll sveitarfélög landsins og
þar með Reykjavíkurborg. Búist
er við að allt að 3500 kennarar
muni bætast við heildarstarfs-
mannafjölda sveitarfélaga þegar
yfirfærsla grunnskólans hefur
tekið gildi, auk þess sem fastlega
er búist við að kennarar muni
koma fram sem einn samnings-
aðili gagnvart launanefnd sveit-
arfélaga. ■
Frummat á umhverfisáhrifum gjallnáms úr Seyöishólum í Grímsnesi:
Langtímaáhrif á útlit
svæöisins talin jákvæð
Helstu áhrif á umhverfið
vegna fyrirhugaðrar efnis-
töku í austanverðum Seyðis-
hólum í Grímsnesi eru af
völdum umferðaraukningar
meðan á vinnslunni stend-
ur. Langtímaáhrif eru eink-
um breytingar á útliti svæð-
isins og eru þau jákvæð.
Þetta er niðurstaða frum-
mats á ummhverfisáhrifum
gjallnáms úr Seyöishólum í
landi Grímsneshrepps og Sel-
fosskaupstaðar. Frummats-
skýrslan var unnin á Teikni-
stofu Leifs Blumenstein fyrir
Léttstein hf.
Fyrirhugað er að vinna 8-10
milljónir rúmmetra af gjalli úr
Seyðishólum austanverðum.
Áætlað er að ljúka verkinu á
12 árum. Efnismagn og fram-
kvæmdatími munu þó fyrst og
síðast ráðast af því hvenær
landslagið telst formað sam-
kvæmt fyrirfram ákveðnu út-
liti Seyðishóla sem sjá má í
matsskýrslu.
í frummatsskýrslunni kemur
fram að efni hafi verið tekið úr
Seyðishólum í tugi ára. Fram
til þessa hafi ekki verið hugað
að skipulagi efnistöku eða frá-
gangi og umgengni um nám-
umar verið fremur frjálsleg.
Hugur núverandi landeigenda
standi til þess að koma land-
inu í viðunandi horf og nýta
það jafnframt til tekjuöflunar.
Höfundur skýrslunnar telur að
þesi ólíku markmið geti farið
saman og niðurstaðan hljóti
að vera að eftir standi betra
land.
Áhrifum á umhverfið vegna
efnistöku er skipt í tyennt.
Annars vegar eru skammtíma-
áhrif sem vara á meðan á fram-
kvæmdum stendur. Hins vegar
langtímaáhrif sem vara eftir að
framkvæmdum er lokið.
Helstu skammtímaáhrifin
eru vegna vinnslu og umferð-
ar. Hávaði af þessum völdum
er áætlaður nálægt þeim
mörkum sem gilda um sumar-
húsabyggð. Talið er að draga
megi verulega úr hávaðanum
með mótvægisaðgerðum, þ.e.
meb því að haugsetja frá-
gangsefni í hljóðmanir.
Langtímaáhrif vegna efnis-
töku verða einkum á útliti
svæbisins. Mat skýrsluhöfund-
ar er að svæðið sé hannaö
þannig ab langtímaáhrif verði
jákvæð.
Við útlitshönnun svæbisins
var tekið mið af eftirfarandi:
Að ná fyrirhuguðu magni án
þess ab hreyfa við kollum hól-
anna eða skerða einkenni
þeirra. Að fella núverandi
námur inn í svæðið þannig að
þær hverfi með öllu. Að skapa
grundvöll fyrir nýtingu svæð-
isins sem útivistarsvæðis.
-GBK