Tíminn - 05.03.1996, Blaðsíða 6

6

Þri&judagur 5. mars 1996
✓
Olafur Nilsson, löggiltur endurskoöandi, gagnrýnir afskiptaleysi löggjafans afhinum unga fjármagnsmarkaöi. Skýrar
reglur skortir, þó aöeins sé aö rofa til:
Eignamat skattstjóra í 30 ár
viröist á misskilningi byggt
„Reglur skattalaga um útgáfu
jöfnunarhlutabréfa eru sérís-
lenskt fyrirbæri. Reglurnar
eru orönar gjörsamlega úrelt-
ar og illframkvæmanlegar, og
er í raun mikil óvissa ríkjandi
um heimildir félaga til útgáfu
jöfnunarhlutabréfa," sagöi
Olafur Nilsson, löggiltur end-
urskobandi hjá KPMG Endur-
skobun hf., í erindi sem hann
flutti í síbustu viku á ársfundi
Verbbréfaþings íslands þar
sem hann fjallabi um áhrif
skattalaga á hlutabréfamark-
abinn. A Ólafi mátti heyra ab
víba er pottur brotinn í lög-
gjöf um skattalög, sem varba
vaxandi hlutabréfamarkab á
íslandi, og reglur sem stubst
er vib eru oft og einatt tilvilj-
anakenndar.
Ólafur benti á ab samkvæmt
skattalögum gegndu reglur um
jöfnunarhlutabréf mikilvægu
hlutverki. Annmarkarnir væru
hins vegar miklir.
Tilviljanakennt
verðmætamat
skattstjóra
Nefndi Ólafur þar til ab þab
hefbi lengi stabib í mönnum ab
meta raunverulegt verbmæti
hreinnar eignar félaga. Ríkis-
skattstjóri hefbi á sínum tíma
sett sér verkiagsreglur um slíkt
mat, sem féllu ekki lengur aö
því sem menn telja raunveru-
legt verbmæti eigna. Fasteignir
eru metnar á brunabótamati,
skip á vátryggingaveröi, veiöi-
heimildir ekki metnar og hluta-
bréfaeign á nafnveröi aö viö-
bættri heimild til útgáfu jöfn-
unarhlutabréfa í viökomandi
félögum.
„Þessar matsreglur geta leitt
til verulegs ofmats og vanmats.
Til dæmis er hlutabréfaeign
ekki metin á markaðsverði,
þótt þaö liggi fyrir, heldur á
nafnverði að viöbættum þeim
jöfnunarhlutabréfum sem
heimilt er aö gefa út. Þannig
ákvaröaö matsverö getur verið
langt frá markaðsveröi og eru
mörg dæmi um bæði allt of
hátt mat og of lágt," sagði Ólaf-
ur Nilsson.
Reglur á misskiln-
ingi byggbar, sagði
Hæstiréttur. Þó er
haldið áfram
Ólafur vitnaöi í máli sínu til
Hæstaréttardóms frá 1994 sem
fjallaöi um heimild til útgáfu
jöfnunarhlutabréfa og mat á
raunverulegu verðmæti
hreinnar eignar. Þar hafi Hæsti-
réttur komist aö annarri niöur-
. stööu en fjölskipaður héraðs-
dómur.
„Verður ekki annaö séö af
umfjöllun Hæstaréttar í dómn-
um en aö framkvæmd þessara
reglna í þau rúmlega þrjátíu ár,
sem þær hafa verið í gildi, hafi
alla tíð veriö á misskilningi
byggö. Framkvæmdin heldur
þó áfram eins og ekkert hafi í
skorist af hálfu ríkisskattstjóra,
en bæöi skattyfirvöld og gjald-
endur eru í verulegum vand-
ræðum meö framkvæmdina,"
sagði Ólafur.
Víðtækt samkomu-
lag stjórnmálaflokk-
anna
Ólafur ræddi í upphafi máls
síns um viðskipti meö hluta-
bréf, viöskiptagrein sem ætti
sér aðeins um áratugar langa
sögu hér á landi. Sagöi hann aö
ótvírætt væri að þátttaka félaga
á hlutabréfamarkaði hafi eflt
og styrkt stööu þeirra og gert
þeim kleift aö takast á við ný
verkefni. Ólafur sagði aö lög nr.
9/1984 hafi verið tímamótalög.
Þau lög heimiluðu einstakling-
um frádrátt frá tekjum aö vissu
marki vegna fjárfestingar í at-
vinnurekstri, einkum vegna
kaupa á hlutabréfum. Lögin
hafi verið sett meö víötæku
samkomulagi stjórnmálaflokk-
anna, þrátt fyrir langvarandi
pólitíska togstreitu um skatta-
lega stöðu mismunandi félags-
forma. Sagöi Ólafur aö í kjölfar-
ið hafi skapast grundvöllur til
aukinnar þátttöku almennings
í atvinnulífinu. Hjólin hafi tek-
ið aö snúast, hægt í fyrstu og
síban æ hraðar. Lögin heföu
tvímælalaust haft góö áhrif og
Árleg kynning á því námi,
sem í bobi er á landinu, verb-
ur sunnudaginn 10. mars.
Til ab kynningin megi koma
gestum ab sem mestu gagni
er hún vandlega skipulögb
og skipt nibur eftir ákvebn-
um svibum. Þannig geta
þeir, sem líst vel á ab starfa
innan heilbrigbisgeirans í
framtíbinni, farib á einn
stab og fengib þar upplýs-
ingar um allt nám sem teng-
ist því svibi, svo sem nám í
hjúkrunarfræbi, lyfjafræbi,
læknisfræbi, nuddi, meina-
tækni, tannsmíbi, á lækna-
ritarabraut o.s.frv.
Kynningin fer fram á þrem-
ur svæöum í borginni: Há-
skólasvæðinu, Sjómannaskól-
anum og Listaháskólanum í
Laugarnesi. Aö sögn Ástu Kr.
Ragnarsdóttur, framkvæmda-
stjóra Skrifstofu námskynn-
ingar, er leitast við aö ná til
fólks á öllum aldri, enda ekki
eingöngu verið að kynna byrj-
unarnám í háskóla, heldur
einnig endurmenntun, kvöld-
skóla o.fl. sem höfðaö gæti til
fólks, sem einhverra hluta
vegna hætti námi á sínum
tíma. Auk þess hafi skipuleggj-
endur reynt aö taka tillit til
Ólafur Nilsson, löggiltur endur-
skobandi: Vaxandi vibskipti meb
hlutabréf á íslandi hafa faríb fram-
hjá löggjafanum. Breytingum og
nýjum vaxtarbroddum íþjóblífinu
hefur ekki verib mœtt sem skyldi.
hefðu breytt viðhorfi almenn-
ings til atvinnulífsins.
Vantar skýrar regl-
ur um fjárfestingar-
fyrirtæki
Ólafur nefndi að til hefðu
orðið fjölmörg ný fyrirtæki á
landsbyggðarfólks og var í því
skyni skipulögö menningar-
vaka, sem stendur alla helg-
ina, til að gera heimsókn í
borgina eftirsóknarverðari.
Einnig var samið um ódýr
gistirými og flugfargjöld og
hafa þegar nokkrir hópar utan
af landi meldað sig til skrif-
stofunnar.
í Aöalbyggingu HÍ veröa þrír
námskjarnar kynntir: raunvís-
indagreinar, tækni- og iðn-
nám og nám í tengslum við
matvælaiðnað. Þar veröur
jafnframt kynning á fíkniefna-
forvörnum frá forvarnardeild
og talsmönnum jafningjaf-
ræöslunnar. í Aðalbyggingu
veröur einnig kynning á fram-
haldsskólakerfinu. „Það verð-
ur kynningaraðili sem kynnir
breytingar á því kerfi og
hvernig skólarnir skipta með
sér verkum," sagði Asta, en
eins og kunnugt er stendur til
að framhaldsskólarnir sérhæfi
sig eftir málaflokkum. T.d.
mun Menntaskólinn í Kópa-
vogi sérhæfa sig í námi tengdu
ferðamennsku, Borgarholts-
skóli námi tengdu bifvéla-
virkjun o.s.frv.
Allir, sem kynna munu nám
erlendis, verða staðsettir í Lög-
sviði fjármálastarfsemi á síð-
ustu 10 árum.
Skattareglum hefði hins veg-
ar ekki verið breytt í takt við
nýjar atvinnugreinar og nýja
atvinnuhætti. Verulega skorti
á að til væru skýrar skattaregl-
ur sem tækju til þessara nýju
fyrirtækja á fjármagnsmark-
aði. Segja mætti að engar
tæknilegar lagfæringar eða
breytingar hefðu verið gerðar
á lögum um tekjuskatt og
eignarskatt um þetta efni síð-
astliðin 17-18 ár. Mikil óvissa
ríkti því um marga þætti sem
varða skattalega stöðu fjár-
málafyrirtækja og viðskipti
með hlutabréf.
Ólafur sagði að skattareglur
um fjármálafyrirtækin hefðu
ekki breyst í takt við breytta
viðskiptahætti. Verulega
skorti skýrar skattareglur sem
tækju á skattalegri meðferð
fjármálafyrirtækja.
Reglur um hagnað og tap af
sölu hlutabréfa væru úreltar
og tækju ekki á gjörbreyttum
viðskiptaháttum og auknum
viðskiptum með hlutabréf.
Segja mætti að frá árinu 1978
hefðu engar tæknilegar lag-
færingar verið gerðar á þessu
sviði. Væri svo komið að mikil
óvissa ríki um marga skatta-
lega þætti á þessu sviði.
bergi, en það tekur ekki ein-
göngu til framhaldsmenntun-
ar, heldur allt frá „núlli og upp
í doktor" að sögn Ástu. Sí-
menntun verður einnig kynnt
í Lögbergi, en til þess kjarna
telst: endurmenntun, fullorð-
insfræðsla og fjarkennsla.
Hugvísindagreinar verða
kynntar í Árnagarði, en kynn-
ingaraðilar viðskipta- og hag-
fræðigreina hafa aðsetur í
Odda. Þar verða einnig þeir
aöilar sem starfa að félags- og
fjárhagslegum málefnum
námsmanna, t.d. LÍN, bank-
arnir, Stúdentaráð, BÍSN o.fl.
I Sjómannaskólanum verða
heilbrigðisgreinarnar kynntar
auk félagsvísinda- og uppeldis-
greina. Þar verður sérstakri at-
hygli beint að áfalla- og
skyndihjálp og verður Land-
helgisgæslan t.d. með þyrlu
sína á staðnum.
Örlar á birtu í nýju
frumvarpi um fjár-
magnstekjuskatt
„Það örlar á birtu í tillögum
nefndar um samræmda skatt-
lagningu fjármagnstekna. í til-
lögunum eru nokkrar athyglis-
verðar hugmyndir um skatt-
lagningu fjármagnstekna, þar á
meðal um skattlagningu arðs
og útgáfu jöfnunarhlutabréfa,"
sagði Ólafur í erindi sínu.
En Ólafur sér þann meinbug
á að sá skattur verður enn við
lýði sem veldur hvað mestri
mismunun á milli sparnaðar-
forma. Nefndin segir hinsvegar
í viðamikilli skýrslu sinni til
fjármálaráðherra, að það sé ut-
an verksviðs hennar að fjalla
um eignarskatt.
„Eins og ég hef áður komið
inn á, eru tilteknar eignir, sem
bera fjármagnstekjur og fjallað
er um í skýrslunni, undanþegn-
ar eignarskatti, en hann vegur
þyngra í mörgum tilvikum en
væntanlegur fjármagnstekju-
skattur. Samræmdri skattlagn-
ingu fjármagns og fjármagns-
tekna einstaklinga verður því
ekki náð nema álagning eignar-
skatts sé einnig samræmd,"
sagði Ólafur Nilsson í erindi
sínu. -JBP
Á svæði 3, í Listaháskólan-
um í Laugarnesi, verður svo
kynning á öllu Iist- og hand-
verksnámi.
Sjötíu manna „víkingasveit"
með nemendaráðgjöfum hef-
ur starfað með námsráðgjöf-
um að skipulagningu þessa
dags og verður hópurinn í út-
kalli nk. sunnudag. Kennarar
og nemendur verða fyrir svör-
um, en auk þess verða upplýs-
ingar á dreifiritum sem gestir
geta tekið með sér.
Kynningin hefst kl. 13 og
stendur til kl. 18. Þeir, sem eru
óráðnir um framtíðina eða
hafa hin fjölbreytilegustu
áhugamál, geta tekið strætó
milli svæðanna þriggja, end-
urgjaldslaust, en hann mun
ganga á milli Sjómannaskól-
ans, Háskólans og Listaháskól-
ans á korters fresti.
LÓA