Tíminn - 17.04.1996, Blaðsíða 3

Mi&vikudagur 17. apríl 1996
WIÍ!WͮͮÍ
3
Gó6 afkoma
hjá Kaupfélagi
Skagfirðinga
Aflvaki: Fullvinnsla sjávarafuröa raunhœfur kostur en varaö viö óraunhœfri bjartsýni:
Fullvinnsla sjávarafuröa
er ekki töfralausn
„Niöurstaöa höfundar er sú
aö raunhæfir kostir eru til
fullvinnslu sjávarafuröa hér-
lendis þegar litiö er til al-
mennra aöstæöna, aö upp-
fylltum skilyröum um stærö,
aögang aö markaöi og hrá-
efni og fjárhagslegt bol-
magn," segir Einar Kristinn
Jónsson rekstrarhagfræöing-
ur í skýrslu um fullvinnslu
sjávarafuröa á vegum Afl-
vaka. Hann varar jafnframt
viö óraunhæfum kröfum,
hugmyndum og bjartsýni.
Fullvinnsla eöa framhalds-
vinnsla sjávarafla hérlendis
sé ekki til þess fallin aö leysa
vanda flestra fiskvinnslufyr-
irtækja né atvinnuvanda
einstakra byggöarlaga eöa
starfsgreina.
Höfundi sýnist ein megin-
forsendan fyrir sjávarrétta-
verksmiðju á Islandi vera sú aö
hún sé nægilega stór til aö
standa undir þeirri umfangs-
miklu vöruþróun sem slík
framleiðsla krefst. Einungis ör-
fá fiskvinnslufyrirtæki í land-
inu virðast hafa nægilega
buröi til aö standa fyrir svo
umfangsmikilli framhalds-
vinnslu aö hún standist kostn-
aöarsama vöruþróun og mark-
aðskröfur til lengri tíma. Fisk-
réttaverksmiðja yrði að fram-
leiða að lágmarki 10-15
þúsund tonn á ári, þ.e. álíka
og stærstu fiskvinnslufyrirtæk-
in í landinu (innvegið hráefni
til Granda er t.d. um 15 þús.t á
ári). Slík verksmiðja mundi
veita atvinnu fyrir 150-400
manns. Óraunhæft væri að
ætla að hægt sé aö reisa hér
margar slíkar verksmiðjur.
Miðað við framboð hentugs
hráefnis sé ekki raunhæft að
ætla að grundvöllur sé fyrir
fleiri en eina stóra framleiðslu-
einingu m.v. núverandi skil-
yrði, eða í besta falli tvær á að-
skildum svæðum og í mis-
munandi framleiðslu. Viðbúið
væri að flytja þyrfti inn er-
lendan fisk til vinnslunnar.
Aðeins örfá þéttbýlis- og at-
vinnusvæöi komi til greina
þar sem saman fari fullnægj-
andi framboð á fjölbreyttu og
sumpart vel menntuðu vinnu-
afli, umfangsmikil umskipun-
arhöfn og greið nálægð við
hefðbundnar fiskvinnslu-
stöðvar. Höfuðborgarsvæðið
væri einn álitlegasti staðarval-
kosturinn fyrir slíka starfsemi.
Einar Kristinn nefnir ýmis
rök þeirra íslensku fyrirtækja
sem reka fiskréttaverksmiðjur
erlendis, einkum í Evrópu,
frekar en hérlendis. Aðveldara
sé að koma þeim vörum í
dreifingu hjá heildsölufyrir-
tækjum sem framleiddar eru í
viðkomandi landi, einkum þó
í Þýskalandi. Lítil hefð sé fyrir
fiskréttaframleiðslu hérlendis,
heimamarkað skorti og þjálfað
starfsfólk í matvælaiðnaði
sömuleiðis. Framleiðsla 200-
300 vörutegunda kalli á flókna
framleiðslu- og birgðastýr-
ingu. Stærstu viðskiptavinir ís-
lenskrar fiskvinnslu séu jafn-
framt fiskréttaframleiðendur,
þannig að framleiðsla hér-
lendis í samkeppni við þá
mundi styggja þá og stugga
frá. Styrkjakerfi í ESB og Nor-
egi virðist greiða allt að 25-
50% af fjárfestingum í bygg-
ingum og tækjabúnaði, en því
sé tæpast til að dreifa hér.
Næsti áfangi þessa verkefnis
af hálfu Aflvaka hf. felst í nán-
ara mati á íslenskri samkeppn-
isstöðu með ítarlegum saman-
burði á innlendum og erlend-
um rekstrarskilyrðum „sjávar-
réttaverksmiðju".
Til nokkurs samanburðar
má benda á aö 420 starfsmenn
fiskréttaverksmiðju SH í Band-
ríkjunum framleiddu 25 þús-
und tonn árið 1994 fyrir 7,3
milljarða króna (292 kr./kg).
Álíka margir starfsmenn verk-
smiðju SH í Bretlandi fram-
leiddu hins vegar nærri helm-
ingi minna, eða 13.600 tonn
fyrir 3,6 milljarða (265 kr./kg),
m.a. fiskborgara fyrir McDon-
alds.
Frá Cuttormi Óskarssyni, fréttaritara
Tímans á Saubárkróki.
Hagnaður af rekstri K.S. án þátt-
töku í rekstri dótturfyrirtækja
félagsins nam kr. 20,3 milljón-
um á árinu 1995 en á árinu
1994 var hagnaburinn 24,8
milljónir. Ef tekib er tillit til
áhrifa af rekstri dótturfyrir-
tækja og þeirra fyrirtækja sem
K.S. á eignarhlut í er hagnabur-
inn á sl. ári 135,2 milljónir en
var 13,6 milljónir á árinu 1994.
Þarna kemur til sala á togar-
anum Drangey SK. sem seldur
var til Vopnafjarðar á árinu.
Eigið fé K.S. var 1.224,3 millj-
ónir í árslok og eiginfjárhlutfall
var 55,1% en var 52% árið 1994.
Velta Kaupfélags Skagfiröinga
og dótturfyrirtækja þess nam
5,8 milljörðum á liðnu ári, þar
af nam velta Fiskiðjunnar Skag-
firðings 3,1 milljarði, sem er um
helmingur veltunnar. Hlutur
landbúnaðar var 769 milljónir
og fer minnkandi sökum sam-
dráttar í landbúnaði.
En K.S. hefur fjárfest mikið í
sjávarútvegi, til dæmis hefur fé-
lagið fjárfest í skagfirskum sjáv-
arútvegi 210 milljónir á tíu ára
tímabili.
Kaupfélag Skagfirðinga á 75%
í Fiskiðjunni Skagfirðingi. Hjá
K.S. og dótturfyrirtækjum þess
vinna um 500 manns. ■
Kaupfélag Dýrfirbinga og Fáfnir hf.:
Afkoman snúist
úr tapi í gróða
Skapti Haraidsson, prentari í Odda, skoöar arkir úr nýju símaskránni. Tímamynd: þök
Símaskráin, 190 þúsund eintök og hvert þeirra 1,8 kíló aö þyngd, í
prentvélunum í Odda:
Þungt plagg en boöiö
upp á tvískiptingu
Rúmlega 5 milljóna króna
hagnaöur varb af rekstri
Kaupfélags Dýrfirbinga á síð-
asta ári (4,7% af veltu) þar af
1,5 milljónir af reglulegri
starfsemi. Vörusala félagsins
og aðrar tekjur námu rúm-
lega 106 milljónum kr. á ár-
inu. Helmingur veltunnar
var í abalbúb félagsins og
tæplega fjórðungur í sölu-
skála. Sala sérvöruverslunar
minnkaði um rúman fjórb-
ung milli ára, í kjölfar tak-
markana á afgreiöslutíma og
minna vöruvals. Átti það
stóran hlut í nærri 9% sölu-
samdrætti verslunardeilda í
heild.
Umskiptin voru veruleg m.v.
131 milljóna króna tap á félag-
inu árið ábur, nær alfarið
vegna afskrifta hlutafjár og við-
skiptakrafna hjá dótturfyrir-
tækinu Fáfni hf., sem er að
60% hluta í eigu Kaupfélags
Dýrfirðinga. Félagið á einnig
nærri helmingshlut í Sláturfé-
laginu Barba hf. í frétt af aöal-
fundi Kaupfélags Dýrfirðinga
segir að miklu skipti fyrir fram-
tíð kaupfélagsins að vel takist
til í rekstri Fáfnis hf. og Barða
hf., sem bæði hafa átt í fjár-
hagslegum erfiöleikum. En
veruleg umskipti urðu í rekstri
Barða á síðasta ári.
Aðalfundur Fáfnis hf. fjallaði
um afbrigðilegt rekstrarár eftir
nauðungarsamninga félagsins,
sem byggðust á því að selja
frystitogarann Sléttanes ÍS í
aprílmánuði 1995. Óreglulegar
tekjur Fáfnis vegna sölunnar
og niðurfellingar skulda urðu
hátt í 500 milljónir. Tap af
reglulegri starfsemi, sem varð
120 milljónir árið 1994, fór
lækkandi árið 1995. Taprekstur
á bolfiskvinnslu er mönnum
samt ennþá áhyggjuefni og
leitað er leiða til ab vinna félag-
ið út úr þeirri stöðu. Fram-
leiðsla í frystingu og söltun
varb 150% meiri á fyrsta fjórð-
ungi þessa árs en á sama tíma-
bili 1994 og framleiðsla fiski-
mjöls hefur sexfaldast. Við nú-
verandi aðstæður er ekki reikn-
að með taprekstri á árinu 1996.
Ýmislegt gæti þó skekkt þá
mynd, t.d. verðbreytingar hrá-
efnis og afurða og kostnaður af
auknu birgðahaldi.
Áhugi er fyrir að auka hlutafé
í Fáfni og aðilar með skip og
kvóta boðnir sérstaklega vel-
komnir, enda em möguleikar
til framleiðsluaukningar í ný-
legu frystihúsi Fáfnis. Hjá Fáfni
er einnig vilji til viðræðna um
öflugt fiskvinnslu- og útgerðar-
fyrirtæki á Vestfjörðum.
Ein bók, rúmlega 1,8 kíló á
þyngd sem samsvara tæplega
4 smörlíkisstykkjum, verbur
afhent símnotendum í lok
næsta mánabar. í Prentsmiðj-
unni Odda er nú verið ab
prenta símaskrána nótt sem
nýtan dag. Upplagib í ár verb-
ur 190 þúsund stykki.
Hrefna Ingólfsdóttir, blaba-
fulltrúi Pósts og síma, sagði í
gær að bókin yrði um 1.100 síð-
ur, eða 70 síðum minni en
símaskrárnar tvær í fyrra. Boðið
er upp á skrána með linum káp-
um og hörðum.
„Af því að við vitum núna að
ákveðinn hópur fólks vill hafa
skrána í tveim bindum til hægð-
arauka fyrir sig, þá verður bobið
upp á það ab fá bókina þannig.
Þá skiptist bókin eftir miðju,
Reykjavík öðru megin og lands-
byggðin hinu megin. Reykjavík-
urbókin talsvert stærri," sagði
Hrefna í gær.
Póstafgreiðslufólk segist eiga
von á góðu. í Kópavogi sagði
stöðvarstjórinn að á símstöð-
inni þar yrðu um 10 þúsund
símaskrár afhentar bæjarbúum
og fyrirtækjum. Framundan
væru því miklar lyftingar á
þungri bók. Slík vinna tæki
óneitanlega talsvert á.
-JBP
Absendar greinar
scm birtast eiga í blaöinu þurfa aö vcra tölvuscttar og
vistaöar á diskling sem texti, hvort scm cr í DOS cöa
Macintosh umhverfi. Vclrit-
aöar eöa skrifaöar grcinar
geta þurft aö bíöa birtingar
vegna anna viö innslátt.