Tíminn - 15.05.1996, Blaðsíða 9

Mi&vikudagur 15. maí 1996
9
Millinöfn hafa
verið heimiluð
Millinöfn hafa nú veriö heimil-
ub hér á landi. í lögum um
mannanöfn, sem samþykkt
voru á Alþingi á dögunum, eru
veittar heimildir til þess aö gefa
bömum millinöfn auk eigin-
nafna. Þá er tryggöur réttur
manna af erlendum uppmna
aö halda nafni sínu gerist þeir
íslenskir ríkisborgarar en þeim
er einnig aö sjálfsögöu heimilt
aö taka upp eignnöfn, kenni-
nöfn eöa millinöfn í samræmi
viö íslensk lög. Þetta em á meö-
al helstu nýmæla í hinum nýju
lögum.
Með hugmyndinni um milli-
nöfn er ætlunin aö stuðla aö því
að ættarnöfn veröi fremur notuö
sem millinöfn en kenninöfn og
aö hin séríslenska hefð um að
kenna sig við föður eða móður
verði áfram megin einkenni ís-
lenskra mannanafna.
Þaö frumvarp sem nú hefur
orðið að lögum leysir af hólmi
umdeild mannanafnalög sem sett
vom á árinu 1991.
Gagnrýni á þá lagasetningu
fólst einkum í því að fólk taldi
ramma laganna vera of þröngan.
í þeim lögum var skýrt kveðiö á
um aö eiginnafn skyldi vera ís-
lenskt eða hafa unniö sér hefö í
íslensku máli og brjóta eigi í bága
við íslenskt málkerfi. Þá var einn-
ig óheimilt, samkvæmt lögunum
frá 1991, að gefa barni ættarnafn
sem eiginnafn nema að viðkom-
andi nafn hafi hafi unnið sér
ákveðna hefð í málinu.
Með lögunum frá 1991 var, að
margra dómi, verið aö girða fyrir
frekari þróun mannanafna hér á
landi þar sem ákveðinnar hefðar
var krafist fyrir nöfnum auk þess
sem í lögunum væm fólki af er-
lendum uppruna settir afarkostir.
Þá hafði einnig komið fram gagn-
rýni á starfshætti mannanafna-
nefndar sem úrskurðaraðila þar
sem ýmsir töldu að ósveigjanleg-
um vinnubrögöum væri beitt af
hálfu nefndarinnar þótt starfs-
hættir hennar hafi fyrst og fremst
mótast af gildandi lögum.
Markmi&ib ab auka frelsi
í nafngiftum
í greinargerð er lögð var fram
með fmmvarpi til nýrra manna-
nafnalaga á Alþingi kemur fram
að nauðsynlegt sé að vinna aö
varðveislu íslenska mannanafna-
forðans og íslenskra nafnasiöa og
að því beri fyrst og fremst aö
vinna með fræðslu og áróðri en
ekki með valdboði. Nafn manns
sé einhver mikilvægasti þáttur
sjálfsímyndar hans og varði fyrst
og fremst einkahagi en síður al-
mannahag.
Bent er á ríkan rétt foreldra til
þess að ákvarða börnum sínum
nöfn og að réttur hins opinbera af
slíkum málum hljóti einnig að
vera að sama skapi takmarkaður.
Markmiðið með hinni nýju laga-
setningu sé því fyrst og fremst að
auka frelsi í nafngiftum frá því
sem nú er, einkum með því að
heimila aðlöguð erlend nöfn,
jafnvel þótt þau styðjist ekki við
heföir í íslensku máli og með því
að heimila millinöfn. Þá er einnig
bent á þörfina á að jafna rétt
manna eftir því sem kostur er,
meðal annars með því að auka
rétt erlendra manna eftir að þeir
hafa gerst íslenskir ríkisborgarar
auk þess að stuðla að því að ættar-
nöfn verið fremur notuð sem
millinöfn en kenninöfn.
Millinöfn þurfa ab hafa
unnib sér hefb
í hinum nýju lögum er dregin
rammi um notkun millinafna.
Þar segir að heimilt sé að gefa
barni eitt millinafn auk eigin-
nafns eða eiginnafna. Millinafnið
skuli dregið af íslenskum orö-
stofnum eða að hafa unnið sér
hefð í íslensku máli. Millinöfn
þurfa ab hafa unnib sér hefb bæbi
sem karlmanns- og kvenmanns-
nöfn og ekki verbur heimilt ab
taka upp sem millinafn - nafn
sem abeins er hægt ab nota vegna
annars kynsins. Þá er heimilt ab
breyta ættarnöfnum í millinöfn
og einnig er opnab fyrir þann
möguleika ab fólk geti tekib ætt-
arnafn maka sem millinafn. Hin-
um nýju lögum er ekki ætlab ab
opna fyrir notkun ættarnafna
þótt framvegis verbi heimilt að
nota þau ættarnöfn sem þegar
hefur verið stofnað til.
Mannanafnanefnd hefur
áfram úrskuröarvald
Verkefni mannanafnanefndar
er þannig skilgreint í hinum nýju
lögum að hún skuli semja skrá
um millinöfn sem heimil teljast.
Henni er ætlað ab gefa skrána út
og gera hana abgengilega al-
menningi. Gert er ráb fyrir ab
skráin verbi í stöbugri endurskob-
un og gefin út sem heild ab
minnsta kosti á þriggja ára fresti.
Þá á nefndin ab vera forsvars-
mönnum barna, prestum þjóð-
kirkjunnar og forstöbumönnum
skráðra trúfélaga auk Hagstofu og
dómsmálarábuneyti til rábuneyt-
is um nafngiftir og skera úr
ágreiningsefnum um nöfn sam-
kvæmt lögum.
Endurskoöunarákvæöi
í meðförum Alþingis kom fram
tillaga frá Svavari Gestssyni, þing-
manni Alþýbubandalagsins, er
var samþykkt. Tillaga Svavars er
þess efnis að dómsmálarábherra
skuli skipa þriggja manna nefnd
til að fylgjast meb framkvæmd
laganna og skuli nefnd sú skila
greinargerb fyrir 15. september
1997. Nefndinni er einnig ætlab
ab gera tillögur um breytingar eft-
ir því sem hún telur efni og
ástæður til í ljósi þeirrar reynslu
sem þá hafi fengist af lögum þess-
um.
-Þí
Laugagerbisskóli á Snaefellsnesi:
Fjöldi fólks á
afmælishátíð
Fyrir rúmri viku var þess
minnst að 30 ár voru liðin frá
vígslu Laugargerðisskóla.
Fjöldi fólks mætti af þessu til-
efni í skólann til að rifja upp
gamla tíð og gleðjast saman.
Höskuldur Goði Karlsson,
skólastjóri, stjómabi samkom-
unni. Sr. Gísli Kolbeins þjón-
andi prestur á Staðastað flutti
hugleiðingu, kór Laugargerðis-
skóla söng og var fjöldi ávarpa
fluttur. Tveir nemendur fluttu
annálabrot úr 30 ára sögu skól-
ans og nemendur spiluðu á gít-
ar og harmonikku.
Kvenfélagskonur sáu um
kaffidrykkju í matsal skólans
sem Byggðasamlag skólans
bauð til. ■
Ein með ðllu
FYRIR FYRIRTÆKIÐ OG HEIMILIÐ
HUSIÐ & GARÐINN
Mjög auðveld og þægileg í notkun
Ekkert rispar lakkið meira á
bílnum en drullugir og tjaraðir
þvottakústar.
| <l| I KEW
KEW X-tra er mjög öflug og einstaklega
þægilega útbúin háþrústidæla með öllum
búnaði og fylgihlutum til þrifa utanhúss.
REKSTRARVÖRUR
Réttarhálsi 2, 110 Reykjavík
Sími 587 5554, Fax 587 7116

Iw
V
Húsbréf
Innlausnarverð
húsbréfa
Frá og með 15. maí 1996 hefst innlausn á
útdregnum húsbréfum í eftirtöldum flokkum:
1. flokki 1989
1. flokki 1990
2. flokki 1990
2. flokki 1991
3. flokki 1992
2. flokki 1993
2. flokki 1994
3. flokki 1994
22. útdráttur
19. útdráttur
18. útdráttur
16. útdráttur
11. útdráttur
7. útdráttur
4. útdráttur
3. útdráttur
Innlausnarverðið er að finna í Morgunblaðinu
miðvikudaginn 15. maí.
Upplýsingar um útdregin húsbréf liggja frammi
í Húsnæðisstofnun ríkisins, á Húsnæðis-
skrifstofunni á Akureyri, í bönkum, sparisjóðum
og verðbréfafyrirtækjum.
rxh HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
f 1 HÚSBRÉFADEILD • SUÐURLANDSBRAUT 2-1 • 108 REYKJAVÍK • SÍMI 569 6900