Tíminn - 05.07.1996, Blaðsíða 7

Föstudagur 5. júlí 1996
iPÍ!®íl®w
7
„Mikið er þetta vondur prestur"
Séra Torfi Hjaltalín Stefánsson.
Mikib er þetta vondur
prestur," varb séra
Torfa Hjaltalín Stef-
ánssyni, sóknarpresti á
Möbruvöllum, ab orbi og átti
þar vib sjálfan sig, þegar
blabamabur Tímans las fyrir
hann úr frétt DV um hjóna-
vígslu, sem fram fór utan-
dyra á Möbruvöllum fyrir
skömmu vegna þess ab Torfi
hefbi ekki hleypt brúbhjón-
unum í kirkjuna, eins og
sagbi efnislega í fréttinni.
Torfi hafbi ekki séb fréttina
og óskabi eftir ab fá ab tjá sig
um hana, þegar hann hefbi
séb hana sjálfur. Þá sagbi
hann þetta:
Klaufalegur
blaðamaður
„Mér finnst fréttin frekar illa
unnin af blessubum blaba-
manninum, hann er frekar
klaufalegur. Þab er fullt af mót-
sögnum í henni og rangfærsl-
um og fleira þannig." Torfi
sagbist vera vibkvæmur eins og
abrir, og kannski einum of.
„Jú, aubvitab er þetta mjög
leibinlegt. Ég kaupi nú ekki
DV, en ég er búinn ab sjá þab
nokkrum sinnum upp á síb-
kastib. Þab em alltaf þessar fyr-
irsagnir hjá þeim og myndin á
forsíbunni meb einhverri
svona æsifréttamennsku. Um-
fjöllun er neikvæb og allt sett
upp á hinn skrítnasta hátt. Þab
er alveg dæmigert fyrir þessa
frétt líka. Annars veit ég ekki
hvab ég á ab segja um þetta.
Þú þekkir forsöguna af
Möbmvallamálum á síbasta
ári. Þau byrjubu alveg eins, og
ég gæti trúab ab þetta mál
núna eigi eftir ab draga dilk á
eftir sér, vegna þess ab menn
hafa svo gaman af því ab fjalla
um kirkjuna um þessar mund-
ir, ég veit ekki af hverju.
Kannski er hún orbin svona
spennandi fréttaefni."
Torfi segir ab í fyrra hafi ver-
ið fyrirhugað brúðkaup í
Bakkakirkju í Öxnadal, sóknar-
kirkju sinni, og sóknarbörn
hans hefðu leitað til annars
prests til að sjá um athöfnina.
Torfi hefði sett sig á móti því
ab utanaðkomandi prestur
væri ab koma inn í prestakallið
hans. Gerb var sátt í málinu,
en sú sátt þýddi að Torfi ætti
ab draga allt til baka án þess að
aðrir gengjust undir neinar
skuldbindingar.
„Atburðurinn núna er alveg
sá sami, í raun og vem hefur
ekkert breyst. Þab var að vísu
sáttafundur hjá okkur síbast-
liðib haust þar sem við ákváð-
um að fara sáttaleiðina. Þab
þýddi það náttúrlega að ég átti
ab gefa allt eftir, en engir aðrir.
Þetta endaði þannig ab þab
litla, sem sóknarnefndin
gekkst undir, var ekki einu-
sinni haldib."
Torfi segir hins vegar allt
hafa verib meb kyrmm kjömm
í vetur, en núna væm átökin
sýnilega ab byrja aftur. „Brúð-
hjónin vissu það ósköp vel að
ég mundi gera athugasemd vib
að einhver annar prestur kæmi
inn í kirkjuna. Þau vom búin
ab fá annan prest til þess að sjá
um athöfnina, annan heldur
en séra Jón Helga. Hann hafði
verið jákvæður að taka hana að
sér, ef ég veitti leyfi mitt. Svo
þegar ég var með athugasemdir
og var mótfallinn því að hann
kæmi inn í prestakall mitt, þá
hætti hann einfaldlega við. Én
Jón Helgi blessaður virðist ekki
vera bundinn af neinum siða-
reglum eða samþykktum okkar
á milli. Reglur okkar prestanna
em þær að við komum ekki inn
í prestakall hver til annars
nema hafa samráð, og megin-
reglan er sú að við vinnum
prestverk fyrir sóknarbörn okk-
ar, ekki sóknarbörn annarra.
Það er að vissu leyti rétt hjá
þeim í DV að ég hafi verið að
flytja tillögur um þessi mál á
prestastefnu. Ég var að benda á
þau lög og þær reglur, sem em
til í kirkjunni, og fara fram á
það að við reyndum að halda
þessar reglur. Það hefur sjaldn-
ast verið gert í Reykjavík, en yf-
irleitt úti á landi. Það er miklu
erfiðara úti á landi ef slíkar
reglur eru ekki haldnar, vegna
þess að það er svo erfitt fyrir
sóknarprestinn að sitja í íbúð-
arhúsi sínu, prestssetrinu, og
svo kemur einhver prestur og
framkvæmir athöfn svona tutt-
ugu, þrjátíu metra frá húsinu, í
kirkjunni á staðnum. Þá er
gengið framhjá sóknarprestin-
um. Minn réttur er að segja
nei, eða ég tel það."
Fólkið sýnilega til í ein-
hvern slag eða illindi
„Það er vissulega mjög leið-
inlegt ef svona ágreiningsmál
lenda á sóknarbörnunum. Að
vísu vissu brúðhjónin alveg af
afstöðu minni, þannig að þau
vom sýnilega til í einhvern slag
og illindi. Þó er ljóst að konan,
hún Sigríður, talar ósköp ró-
lega í greininni í DV, þannig að
það er greinilega blaðamaður-
inn sem er að slá þessu upp og
hneykslast."
Torfi segist ekki vita hvort
einhver leiðindi séu í uppsigl-
ingu í Möðruvallasókn, en
þetta hafi byrjað eins í fyrra og
það gæti alveg gerst á svipaðan
hátt nú.
Nágrannakrytur á milli
prestsseturs og til-
raunabús
„Brúðhjónin tengjast til-
raunabúinu hér á Möðmvöll-
um. í fyrra var farið af stað með
undirskriftasöfnun gegn mér
og texti listans var saminn af
manni sem er starfsmaður til-
raunabúsins, og annar starfs-
maður fór af stað með þennan
undirskriftalista og var að
reyna að fá fólk til að skrifa
upp á hann. Það gekk nú eitt-
hvab brösulega hjá honum,
greyinu. Konan sem var ab
gifta sig, hún er starfsmaður til-
raunastöðvarinnar. Þannig
virðast vera tengsl milli uppá-
komunnar í fyrra og núna. Ég
mundi nú segja, með góðum
vilja, að þetta mál mætti túlka
sem einhverjar nágrannakryt-
ur, krytur á milli tilraunabús
og prestsseturs. Það er auðvitað
freistandi fyrir tilraunabúið að
losna við sóknarprestinn,
vegna þess að hann rekur bú á
staðnum og það eru þarna
margir tugir hektara sem hægt
er að slá, ef hann hætti búskap.
Tilraunabúsmenn em ávallt í
miklum vandræðum með tún
og presturinn eitthvað leiðin-
legur í samstarfi."
Liggur einhvern
veginn í loftinu ab
hér séu deilur
„Æ, þetta er svo flókið mál,
allir svona hlutir em svo flókn-
ir. Það er svo auðvelt að dæma
í hlutunum, þótt fólk viti ekk-
ert hvernig landið liggur. Svo
veit fólk ekkert hvernig að-
stæður eru hérna, um þennan
stað og þessa sveit. Deilur virð-
ast landlægar á þessum stað og
þessari sveit. Svo hefur verið í
tugi ára útaf öllu og engu. Það
er svo ótrúlegt að þó það komi
hér aðkomufólk, þá virðist það
lenda líka í þessu, þannig að
þetta em ekki einhver erfðagen
í því fólki sem býr hér."
Gissur enn að hefna
konu og barna?
„Þú veist að hérna var á öld-
um áður skipulagður bmninn á
Flugumýri, þegar átti að
brenna inni Gissur jarl. Síðan
hafa brunar verið tíðir hér á
Möbmvöllum. Því segja menn
að Gissur sé enn ab hefna konu
sinnar og barna. Bæbi í eigin-
legri og óeiginlegri merkingu.
Hús hafa bmnnib og svo hefur
verib eldur í jörbu milli fólks,
ófriður. Þetta er frekar tragískt,
finnst mér nú, fremur en frétt-
næmt.
í raun og vem er afstaða mín
gmndvallarafstaða varðandi
starfssvið presta og valdsvið
presta. Það er mjög óljóst inn-
an kirkjunnar. Staða okkar
prestanna er svo ótrygg, við er-
um svo háðir sóknarfólki og
sóknarnefnd og fleirum. Við
getum voðalega lítið hreyft
okkur eða staðið á okkar rétti,
án þess að vera úthrópaðir.
Þannig að ég tel að staða
prestsins hér á íslandi sé miklu
veikari en annarstaðar á Norð-
urlöndum, þvert gegn því sem
Gunnar Kristjánsson var ab
halda fram í viðtali í sjónvarpi
í gærkvöldi. Hann sagði að
staða prestsins væri miklu
sterkari hér en annarstaðar. Ég
tel hana miklu veikari, vegna
þess að erlendis er alveg skýrt
kveðið á um hvert sé valdsvið
og verksvið prestsins. Prestar
eru ekki að fara inná svið hver
annars erlendis, heldur hefur
hver prestur afmarkað svið og
það er virt af sóknarbörnun-
um. Hér er það ekki virt. Þetta
leiðir til þess að við lendum sí-
fellt í miklum vandræðum og
verðum alltaf að haga okkur
eins og einhverjir tækifæris-
sinnar, vegna þess að við höf-
um svo veika stöðu."
Margir vinsældaprest-
ar gera út á aukaverk
„Sem dæmi má nefna auka-
verkin. Það er engin regla á því
hver framkvæmir slíkt og
menn em að gera út á þessi
aukaverk margir hverjir, vin-
sældaprestar eins og Pálmi
Matthíasson. Jón Helgi er nú
einu sinni frændi hans, þannig
að þetta virðist vera eitthvað í
genunum hjá þeim.
Þab, sem ég mun gera at-
hugasemd vib, er ab Jón Helgi
kemur inn í þetta mál. Ég hafði
ávæning af því að það stæði til
að það yrði gift þarna fyrir
norðan kirkjuna, að hjónaleys-
in væm búin að ákveða það og
það væri einhver ónefndur
prestur sem ætlabi að gefa þau
saman. Svo þegar gengið var
eftir því hvaða prestur það
væri, þá vildu þau ekki gefa
það upp, það væri leyndarmál,
einhver hulduprestur, einhver
huldumaður. Síðan kemur það
í ljós að það er Jón Helgi. Hann
hafði þannig ekkert samráð við
mig um að gefa saman þetta
par, sem em mín sóknarbörn.
Han'n brýtur þarna, að mínu
mati, samskiptareglur okkar
presta og siðareglur okkar
presta. Ég er ekkert sáttur við
það og ég ætla að gera athuga-
semdir við það á réttum vett-
vangi."
Málið fer fyrir
siðanefnd
— Hvaða vettvangur er það?
„Þab er siðanefnd presta.
Þetta mál fer þangað, hvab
varðar þátt Jóns Helga í mál-
inu. Ég vil fá það á hreint hvort
siöanefndin eða kirkjan í heild
ætla að gera eitthvað í þessum
málum, eða hvort við prestarn-
ir verðum að sætta okkur við
það ástand sem ríkir í kirkj-
unni. Ég sætti mig ekki við
þetta fyrr en það er orðið á
hreinu ab ég neyðist til þess,
þannig að við séum ekki að
velkjast í vafa um það hver sé
okkar réttur. Eins og þú veist er
kirkjustjórnin mjög veik hér á
landi og búin ab vera þab
lengi. Þetta mál er gott dæmi
um slíkt.
Að auki má benda á að sókn-
arnefndin á að vera prestinum
til aðstoðar. Þú þekkir það nú í
Langholtskirkju að hún virðist
líta svo á að hlutverk hennar sé
akkúrat þveröfugt. Það virðist
enginn hafa neitt úrskurðar-
vald til þess að segja einum eða
neinum hvernig hann eigi ab
haga sér, heldur komast menn
upp meb það að gera prestum
erfitt fyrir í sínu starfi. Ab
minnsta kosti tel ég sóknar-
nefndina hér á Möbruvöllum
vera ab vinna gegn mér og
reyna ab koma mér frá. Ég veit
það aubvitað vegna þess að þab
er til bréf um þab til biskups,
sem þeir skrifuðu í nóvember í
fyrra."
— Er það þá öll sóknamefnd-
in?
„Öll sóknarnefndin hér á
Möðruvöllum. Hér eru nú fjór-
ar sóknarnefndir. Það er ein
sóknarnefndin af fjórum sem
hefur skrifað bréf. Sóknar-
nefndin hér á Möðmvöllum
skrifaði bréf sitt eftir að sáttin í
fyrrahaust var gerð, þannig að
þeir rufu sáttina með því bréfi
að mínu mati." -ohr
Séra Torfi Hjaltalín Stefánsson telur þaö grundvallaratriöi aö
prestar eigi sér vissan afmarkaban starfsvettvang og œtiar
ab láta sibanefnd presta úrskurba um mál prests, sem fram-
kvœmdi hjónavígslu í sókn Torfa ab honum forspurbum.