Réttur - 01.10.1937, Page 15

in önnur verksvið. Og enginn hirti heldur um að
skyggnast um eftir huldum hæfileikum og hneigðum
hjá þessum æskumanni. „Enginn spurði, hvort ég ekki
ætti aðra starfaþrá“. Þetta er saga íslenzku sveita-
æskunnar með örfáum undántekningum. Þegar loks
æskumaðurinn vaknar og fer að líta eftir verksviði í
lífinu og spyr, hví honum hafi verið haslað þetta svið,
þá bregst ekki svarið: „Sjá hér er þinn staður, sigðar-
innar þræll um dag og nátt“. Því verður aldrei fram-
ar breytt. Hann er bundinn til æfiloka. Hann er graf-
inn í einveru og tilbreytingarleysi, óþekktur af öllum,
nema þegar einmæli sálar hans berast út í heiminn á
arnefldum vængjum djúphyggju og orðsnilldar.
Það þarf engrar skýringar við, að fátækur bóndi
finni til þreytu og hann örvænti um afkomu, þegar
illa gengur. Það undrast enginn, þótt gáfaður bóndi
finni til þess, hve lífið er tilgangslaust, með öllu þess
ávaxtarýra striti. En hvernig stendur á því, að þessi
bóndi þjáist af tilfinningu þess, að hann sé í þjónustu
dauðans, — að hann sé að hvessa sigð heljar og
byggðin brosi móti dauðanum, þar sem hún stendur í
sumarblóma sínum?
Eigum við að skilja hann svo, sem hér sé um borg-
aralega angurværð að ræða, eins og hjá þeósófiskri
frú, sem varla hefir lyst á steikinni, af því að það
þurfti að leggja lifandi veru að.velli, til að útvega
henni þessa fínu steik? Er samhyggð bóndans með
hinni gróandi plöntu svo rík, að hann í listþrungnu
kvæði stimpli sjálfan sig sem verkfæri dauðans, af
því að hann þarf að fella jarðarstráin til vetrarforða
fyrir bústofn sinn? Slík tilgáta samræmist illa hinni
karlmannlegu festu í formi kvæðisins og hinni óbif-
anlegu ró, sem hann tekur með þessu hlutskipti sínu
að hvessa sigðina í þjónustu dauðans. Það er engin
sjúkleg angurværð í orða,vali né hrynjandi, heldur
þróttuðug þreyta, sem þrátt fyrir allt býður tilverunni
byrginn.
271