Réttur - 01.10.1969, Page 22

Stephan G. Stephansson
einkað Þjóðbyltingarflokknum (,,social-revolut-
ionær').'
Stephan G. og Sigurður Júl. birta þarna mörg
kvæði sín, m.a. kemur „Dikonissa" Stephans í júlí
1909 og í ágústheftinu 1909 er birt ensk þýðing
á „Þótt þú langförull legðir".
Margrét var forystukona i kvenréttindahreyfing-
unni vestan hafs og var í apríl 1909 fulltrúi fyrir
Canadian Suffrage Association (Kvenréttindasam-
band Kanada) á Alþjóðaþingi Kvennréttindahreyf-
ingarinnar í London.
Margrét naut mikillar viðurkenningar fyrir baráttu
sín. Þau hjón skildu og Margrét fluttist til dætra
sinna á vesturströndinni. Margrét var fædd 16.
marz 1866 og lézt í hárri elli.
S. B. Benedictsson, maður hennar, var ráðsmað-
ur blaðsins. Hann var mikilvirkur og harðskeyttur,
en virðist ekki hafa átt míklum vinsældum að fagna.
Hann var mjög róttækur sósíalisti, virðist hafa verið
nokkuð einstrengingslegur og svo vægðarlaus guð-
leysingi að oft olli hneykslun.
Sigfús B. Benedictsson reyndi mikið við útgáfu
blaða og tímarita. „Selkirking" gaf hann út um
nokkurt skeið. „Tuttugustu öldina" gaf hann út I
Winnipeg 1909—10. Segir þar m.a. frá fyrirlestrum
um „Sosialism", sem haldnir voru i Menningarfé-
laginu 5. maí 1909. I þessu riti er barizt fyrir J. P.
Sólmundsson sem þingmanni 1910. Þann 9. júlí
er grein um kommúnisma. Og birt er „Stefnuskrá
Sósíalistaflokksins" í Kanada, þar sem hann lýsir
sig fylgjandi „byltingarstefnu verkaiýðsins", en
hugsanlegt er að þetta sé auglýsing, þótt hún taki
heila siðu.
Þá gaf Sigfús út Raple Leaf Almanak árið 1899—
1905. Voru þar birtar greinar um anarkisma og sósí-
alisma, frætt um Proudhon, Bakunin og Marx, sagt
frá Chicago-baráttunni 1888 og ýmislegt gert til
að fræða menn um þjóðfélagsmál frá róttækum
sjónarhól. Síðar kom almanakið óreglulega.
Sigfús var fæddur í Heiðarseli í N.-Múlasýslu
1865, fór vestur 1888 og andaðist 1. marz 1951.
Þá er rétt að geta hér eins bandarísks blaðs,
þótt hvorki sé það sósíalistiskt né heldur útgef-
endur þess.
Það er blaðið Vinland, er gefið var út I Minnie-
sota. Útgefandi var Gunnar B. Björnsson, faðir
Valdimars og þeirra bræðra. Ritstjórar voru Th.
Thordarson og Björn B. Jónsson. Var blaðið mjög
gott að öilum frágangi. Það hóf göngu sína í marz
1902. I leiðara í ágúst 1902 um „auðvald og vinnu-
vald" er samúð með verkamönnum, sem standa í
verkfalli í kolanámum Pennsylvaniu. I október-
blaðinu heitir leiðarinn „Sósíalismus" og segir þar
frá Marx og Engels og kenningum þeirra. Og þar
stendur: „Vínland mælir ekki með öllum kenning-
um sósíalista, en vill kynna þær."
Er þessi frjálslynda afstaða einkennandi fyrir á-
hrif og virðingu, er sósíaliskar kenningur nutu á
þessu skeiði meðal frjálslyndra manna.
5.
LOKAHRÍÐIN
Blöð islenzku sósíalistanna vestan hafs háðu
hina góðu baráttu á meðan þau máttu. Um 1910
hníga þau í valinn eftir áratugs strið.