Morgunblaðið - 14.02.2006, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. FEBRÚAR 2006 23
Á UNDANFÖRNUM árum
hafa orðið miklar framfarir í
íslenskri ferðaþjónustu. Fyr-
irtæki hafa stækkað og styrkst
og stöðugt fleiri
haslað sér völl í
greininni. Ferða-
þjónustan er orðin
önnur stærsta at-
vinnugrein lands-
ins hvað varðar
gjaldeyrisöflun og
öflug hvað varðar
öll margfeldisáhrif
í samfélaginu.
Ferðamönnum
hefur fjölgað
mikið
Fjölgun er-
lendra ferða-
manna, sem sækja
Ísland heim, hefur
verið mikil eða að
meðaltali 11% á
ári síðasta áratug.
Fjölgunin hefur
verið hlutfallslega
mun meiri en al-
mennt í Evrópu.
Þetta lýsir frá-
bærum árangri
fyrirtækja í ferðaþjónustu. Þar
er einnig á ferðinni mikils-
verður árangur af aukinni fjár-
hagslegri og faglegri aðkomu
stjórnvalda þar sem m.a.
starfsfólk Ferðamálastofu hér
á landi og erlendis hefur, í
samvinnu við fyrirtækin í
greininni, unnið í samræmi við
þessa auknu aðkomu stjórn-
valda.
Kynningarstarf
skilar árangri
Ég hef lagt á það áherslu að
smæð okkar á markaði ferða-
þjónustunnar kallar á harða
markaðssókn. Farnar hafa ver-
ið nýjar leiðir samhliða hefð-
bundnu starfi og m.a. stofnað
til samstarfs stjórnvalda og
fyrirtækja undir heitinu ,,Ice-
land Naturally“ sem hefur ver-
ið í N-Ameríku nú á sjötta ár
og er að fara af stað á helstu
mörkuðum í Evrópu.
Þetta margþætta samstarf á
heiðurinn af því hversu vel
hefur til tekist. Það er því ekki
að ástæðulausu að ferðamála-
yfirvöld, bæði í Noregi og
Danmörku, hafi haft samband
við Ferðamálastofu með beiðni
um að senda hópa markaðs-
fólks til að fá kynningu á
markaðsstarfi Íslands.
Árangur okkar
vekur athygli
Það er ekki aðeins áhugi
ferðamálayfirvalda nágranna-
landanna sem staðfestir að vel
hafi verið staðið að kynning-
armálum af hálfu greinarinnar
og opinberra aðila. Í árlegri
könnun, sem sænska blaðið Af-
tonbladet gerði meðal lesenda
sinna um draumaferðina næsta
sumar, nefndu langflestir Ís-
land þegar þeir voru spurðir
hvert þeir vildu ferðast innan
Norðurlandanna. Þá var Ísland
í fyrsta sæti í árlegri könnun
bresku blaðanna Guardian og
Observer á uppáhaldslandi les-
enda þeirra í Evrópu. Ísland
tók nú í annað sinn við þessum
verðlaunum, en við fengum
þau einnig árið 2003.
Það er einnig athyglisverð
staðreynd að tekist hefur að
þróa og markaðssetja ferða-
og þjónustupakka hótela, veit-
ingastaða, heilsulinda og af-
þreyingarfyrirtækja, sem hef-
ur leitt til þess að verulega
hefur dregið úr árstíðasveiflum
í ferðaþjónustu hér á landi.
Hvað varðar komu erlendra
gesta til landsins hefur engu
nágrannalandi okkar, og í
reynd fáum sunnar í álfunni,
tekist að jafna þessa sveiflu
hliðstætt og hér. Í október
2005 komu t.d. jafnmargir er-
lendir ferðamenn til Íslands og
í júlí 1995.
Áhrif geng-
isþróunar
metin
Þrátt fyrir að
ytri skilyrði hafi á
ýmsan hátt verið
erfið fyrir ferða-
þjónustuna árið
2005 þá fjölgaði
ferðamönnum
sem komu hingað
um 9.000 eða
2,5% enda ekki
sjálfgefið að við
náum hliðstæðri
aukningu á hverju
ári og meðaltal
undanfarinna ára.
Samkeppnin við
önnur lönd eykst
einnig stöðugt,
ekki síst með
opnun til austurs
og stórauknu
framboði þar og
annars staðar á
hagstæðu verði. Þá skiptir
okkar eigið rekstrarumhverfi
eðlilega miklu um okkar ár-
angur.
Á liðnu ári hefur staða krón-
unnar t.d. verið mjög sterk,
sem hefur bein áhrif á rekstur
fyrirtækjanna. Hagfræðistofn-
un Háskóla Íslands er nú, að
minni beiðni, að skoða áhrif
gengis á ferðaþjónustuna og
munu niðurstöður liggja fyrir í
mars.
Ferðaþjónustan ætlar
sér enn stærri hlut
Atvinnugreinin hefur und-
anfarna áratugi orðið að að-
laga sig að sveiflum og þær
munu verða áfram. Það er ein-
faldlega eðli þessarar atvinnu-
greinar að vera mjög viðkvæm
fyrir ýmsum ytri og innri að-
stæðum.
Ánægjulegt er að sjá að
þrátt fyrir að síðustu mánuðir
hafi ekki verið okkur hag-
stæðir hvað varðar erlenda
markaðinn þá virðist ríkja
veruleg bjartsýni og hugur er í
greininni þegar litið er til
áætlana hennar fyrir árið 2006.
Aukið framboð á flugsætum,
fjöldi nýrra áfangastaða, meiri
ferðatíðni og á næstu árum er
fyrirsjáanleg mikil aukning
hótelherbergja og annarrar
gistingar bæði á höfuðborg-
arsvæðinu og landsbyggðinni.
Þá eru stór áform um mikla
uppbyggingu afþreyingar sem
verður sífellt meiri, marg-
breytilegri og á fleiri svæðum
landsins.
Stærsta innlenda fjárfest-
ingin í ferðaþjónustu á kom-
andi árum verður bygging tón-
listarhúss og ráðstefnu-
miðstöðvar þar sem ríkið mun,
í samstarfi við Reykjavík-
urborg, koma að stærstum
hluta að fjármögnun. Einnig
liggur fyrir ákvörðun um aukið
opinbert fjármagn til kynn-
ingar á Íslandi sem áfangastað
vegna funda, ráðstefna og
menningarviðburða.
Meðal þeirra sem hyggja á
miklar fjárfestingar er Flug-
stöð Leifs Eiríkssonar en
þeirra spár gera ráð fyrir að
farþegafjöldi muni fara úr 1,8
milljónum á árinu 2005 í 3,2
milljónir árið 2015. Allt sýnir
þetta greinilega að gera má
ráð fyrir áframhaldandi fram-
sækni með auknum umsvifum,
atvinnusköpun og arðsemi.
Framfarir og
framsækni í
ferðaþjónustu
Eftir Sturlu Böðvarsson
’… gera má ráðfyrir áframhald-
andi framsækni
með auknum
umsvifum, at-
vinnusköpun og
arðsemi.‘
Höfundur er samgönguráðherra.
Sturla Böðvarsson
m biðu eftir
sama máli.
máli Jóns
ðisráðherra
bera vegna
er mikill,
við hvert
lljónir og
það um 5
il mikils að
otið þess að
i þjónustu.
til að komið
og ráðgjaf-
a í Hafnar-
og aðstand-
ið á einum
ýsingar um
vert eigi að
pplýsingum
um ýmis réttindamál, fjármálaráð-
gjöf og fleira.
Sólvangur verði miðstöð
öldrunarþjónustu
Í niðurstöðum nefndarinnar er
einnig lagt til að byggð verði upp
sérhæfð sjúkrahús- og stofnana-
þjónusta fyrir aldraða í Hafnarfirði
og kannaður grundvöllur þess að
stofna öldrunarlækningadeild við
St. Jósefsspítala, Sólvang, byggða á
teymisvinnu sérhæfðs starfsfólks á
sviði öldrunar í nánu samstarfi við
öldrunarsvið LSH. Byggist tillagan
á því að æskilegt sé að efla nær-
þjónustu við aldraða á sem flestum
sviðum og að St. Jósefsspítali, Sól-
vangur geti sinnt slíkri þjónustu í
framtíðinni þannig að það falli vel
að starfsemi hans. Geti hann þannig
verið mikilsverður stuðningur við
aldraða sem búa heima og við öldr-
unarstofnanir í Hafnarfirði og ná-
grannasveitarfélögum. Að sama
skapi er lagt til að komið verði á fót
miðstöð öldrunarþjónustu í Sól-
vangi, þar sem komið verði fyrir
sem flestum þáttum er varða þjón-
ustu við aldraða sem búa heima.
Nefndin leggur til að skoðað verði
hvort húsnæði Sólvangs geti nýst
undir slíka miðstöð í framtíðinni,
enda sé vilji fyrir því að húsnæðið
gegni áfram veigamiklu hlutverki í
þjónustu við aldraða.
Þá leggur nefndin til að hafinn
verði sem fyrst undirbúningur að
byggingu hjúkrunarheimilis í Hafn-
arfirði samkvæmt nýrri hugmynda-
fræði þar sem skipulag húsnæðis og
þjónustu mótast af áherslu á sjálf-
stæði og sjálfræði hinna öldruðu. Þar
þarf einnig sérstaklega að huga að
þeim hluta aldraðra sem þjást af
minnissjúkdómum. Nefndin leggur
áherslu á að uppbygging hjúkrunar-
rýma til framtíðar mótist af framsýni
og taki mið af breyttum viðhorfum og
fyrirsjáanlegri þróun og væntingum á
næstu árum og áratugum.
Bæði Jón Kristjánsson heilbrigð-
isráðherra og Lúðvík Geirsson, bæj-
arstjóri Hafnarfjarðar, lýstu yfir mik-
illi ánægju sinni með samstarf
bæjarins og ráðuneytisins í málinu og
kváðust bjartsýnir á frekara samstarf
við stefnumótun, þróun og uppbygg-
ingu þjónustu við aldraða í framtíð-
inni.
um uppbyggingu heildrænnar öldrunarþjónustu í Hafnarfirði
ta aldraðra er talin
gkvæm og æskileg
Morgunblaðið/Sverrir
firði. Frá vinstri: Vilborg Ingólfsdóttir, formaður nefndarinnar, Sæunn Stefánsdóttir, aðstoðarmaður ráðherra, Jón Kristjánsson
i, og bæjarfulltrúarnir Guðmundur Rúnar Árnason og Almar Grímsson sem einnig sátu í nefndinni.
fræðingum m.a. að skilja áhrif
umhverfisins betur. „Þættir í um-
hverfinu, t.d. sú staðreynd að þú
hreyfir þig, geta haft þau áhrif að
ákveðið gen er virkara í þér en í
manneskju sem hreyfir sig ekki,“
segir Rotimi og tekur sem dæmi
að svartir Bandaríkjamenn borði
oft frekar saltan mat. Það að þeir
mælist með mikið natríum í lík-
amanum sé því ekki vegna þess að
þeir reki uppruna sinn til Afríku
heldur vegna matarmenningar
þeirra.
Þarf að líta til uppruna
Rotimi styður mál sitt með því að
benda á rannsóknir á Yoruba-
fólkinu í Nígeríu.
„Ef þú berð saman fólk í dreif-
býli og þéttbýli er mikill munur á
tíðni sjúkdóma. Þótt erfðafræði-
lega séð sé þetta fólk af sama
stofni þá er fólk í þéttbýli feitara,
t.d. vegna mataræðis og þeirrar
staðreyndar að það hreyfir sig
minna,“ segir Rotimi en bendir á
að fólk sé mjög ginkeypt við því
að finna líffræðilegan mun milli
kynþátta.
Rotimi segir að æskilegt væri
að líta til uppruna fólks þegar
teknar eru ákvarðanir með lyfja-
gjöf en leggur samt áherslu á að
það sé varasamt að flokka alla
svarta Bandaríkjamenn í einn hóp.
„Við vitum ekki hvers vegna lyf
virkar vel á sumt fólk en ekki á
annað,“ segir Rotimi og bætir við
að það sé miklu mikilvægara að
skoða líffræðilega virkni lyfja og
hæfni líkamans til að brjóta þau
niður en hvernig fólk er á litinn.
ekki höfuðmáli
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
ur Afrísku mannerfðafræðisamtakanna, segir
ði og hreyfingu hafa mikil áhrif á mun sem er á
ma hjá svörtum og hvítum Bandaríkjamönnum.
MIKIL umræða hefur spunnist um
það í Bandaríkjunum hvort lyf virki
mismunandi á fólk af ólíkum kynþátt-
um. Bandaríska matvæla- og lyfja-
stofnunin (The Food and Drug Ad-
ministration) veitti nýverið leyfi fyrir
notkun á hjartalyfinu BiDil til með-
ferðar á svörtum Bandaríkjamönnum
en ekki á öðrum kynþáttum.
Talið er að um fimm milljónir
Bandaríkjamanna glími við hjarta-
sjúkdóma og af þeim eru 750 þúsund
sem telja sig vera af afrískum upp-
runa. Rannsóknir á bandarískum
hjartasjúklingum sem eiga uppruna
sinn að rekja til Afríku hafa leitt í ljós
að BiDil minnkar verulega líkur á
dauðsföllum og spítalainnlögn. Nitro-
Med, fyrirtækið sem framleiðir BiDil,
hafði áður reynt að fá lyfið samþykkt
en matvæla- og lyfjastofnunin hafnaði
því á þeim grundvelli að fullnægjandi
rannsóknir hefðu ekki farið fram.
Sérfræðingar telja að árleg sala á
BiDil verði einhvers staðar á milli 500
milljóna Bandaríkjadala og eins millj-
arðs árið 2010.
Margir vísindamenn, þar á meðal
Charles Rotimi, hafa gagnrýnt að Bi-
Dil sé einungis leyft til notkunar fyrir
svarta Bandaríkjamenn. Bent hefur
verið á að lyfið geti vel virkað fyrir
fólk af öðrum kynþáttum. Því hefur
jafnframt verið haldið fram að hug-
myndin um að BiDil virki síður fyrir
aðra kynþætti sé ósannreynd tilgáta
enda hafi ekki farið fram nægilegar
rannsóknir til að draga þá ályktun.
Þá óttast margir að það að leyfa BiDil
aðeins fyrir svarta Bandaríkjamenn
ýti enn frekar undir þá algengu en
órökstuddu hugmynd að kynþáttur sé
líffræðilegur flokkur.
Aðeins fyrir
svart fólk