Morgunblaðið - 20.09.2006, Side 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 2006 27
a henni
nahags-
eingöngu
anna
tisráð-
gar efna-
munu
Ungverja-
skóla-
kólum og
úa sig
rigð-
og hækk-
r stjórn-
að hafi
sir sem
stjórn-
sráð-
ð að ræð-
a. Hann
þjóðina
þýðu
sem
n ætlað
ar er
t það
kir í land-
áða-
langt að
und-
ir um að
nu.
rrans sé
t í garð
stjórnmálastéttarinnar.
Síðan má vitanlega snúa þessari
nálgun við og segja sem svo að for-
sætisráðherrann hafi með þessu
orðið fyrstur stjórnmálamanna til
að segja þjóðinni sannleikann um
erfiða stöðu þjóðarbús og efnahags-
mála. Sú spurning hlýtur þá að
vakna hvað hafi fengið Gyurcsany
til að velja þessa óvenjulegu leið til
að koma sannleikanum á framfæri.
Hvers vegna ávarpaði hann einfald-
lega ekki þjóðina í krafti síns háa
embættis?
Ungkommúnisti verður
milljónamæringur
Ferenc Gyurcsany er raunar um
margt óvenjulegur stjórn-
málamaður og ef til vill þarf að-
ferðafræði hans (og síðbúin hrein-
skilni) ekki að koma svo mjög á
óvart. Frá því hann hófst til valda í
ágústmánuði 2004 hefur ímynd
hans verið sú að þar fari kraftmikill,
alþýðlegur ráðamaður sem lítt sé
bundinn af formfestu og upphafn-
ingu valdsins.
Hann fæddist í borginni Pápa í
vesturhluta Ungverjalands 4. júní
1961. Gyurcsany lauk kennaraprófi
árið 1984 og sex árum síðar útskrif-
aðist hann með meistarapróf í hag-
fræði frá háskólanum í Pecs.
Gyurcsany hóf afskipti af stjórn-
málum árið 1984 og hlaut nokkuð
skjótan frama innan ungliðahreyf-
ingar Kommúnistaflokks Ungverja-
lands (KISZ). Þegar valdakerfi
kommúnismans hrundi í Mið-og
Austur-Evrópu árið 1989 varð hann
varaforseti ungliðahreyfingar þeirr-
ar sem mynduð var á rústum KISZ.
Ári síðar ákvað hann að snúa baki
við stjórnmálum. Hann tók að hasla
sér völl í viðskiptalífinu og náði þar
ævintýralegum árangri. Að vísu
voru aðstæður óvenjulegar því út-
sala fór fram á ríkiseigum í Ung-
verjalandi líkt og víðar á þessum ár-
um og margir nutu góðs af
traustum samböndum. Á fáeinum
árum komst Gyurcsany í hóp auð-
ugustu manna landsins. Hann hefur
tvívegis gengið í hjónaband og á
fjögur börn. Eiginkona hans, Klara
Dobrev, er þekktur lögfræðingur og
kennir við háskólann í Búdapest.
Stjórnmálafskipti hóf hann á ný
árið 2002. Þá gerðist hann ráðgjafi
Peters Medgyessy forsætisráð-
herra. Og enn á ný hlaut Gyurcsany
skjótan frama. Ári síðar tók hann
við embætti ráðherra íþrótta og
æskulýðsmála. Sumarið 2004 skap-
aðist kreppa í stjórnarsamstarfi
sósíalista og frjálslyndra. Fór svo
að Medgyessy neyddist til að segja
af sér forsætisráðherraembættinu.
Flokkarnir náðu síðan sam-
komulagi um að Gyurcsany tæki við
því starfi. Stjórnin hélt velli (og
Gyurcsany starfinu) í kosningunum
í aprílmánuði.
„Við skulum sameinast um að
skapa gott samfélag í Ungverja-
landi,“ sagði Gyurcsany er hann
hófst til valda sumarið 2004. Um
framlag hans til þess að raungera
þetta háleita markmið verður nú
spurt af auknum þunga.
AP
Hugsi Ferenc Gyurcsany, forsætisráðherra Ungverjalands, í viðtali við
liðsmenn AP-fréttastofunnar í gær. Ráðherrann, sem er 45 ára og hag-
fræðingur að mennt, sagðist staðráðinn í að sitja áfram og tryggja að til-
lögurnar um hertar aðgerðir í efnahagsmálum næðu fram að ganga.
m lygina
ess
r
það hingað. Ég kom í lest hingað niður eftir
og hún var alveg sneisafull.“
– En voru þarna að verki ribbaldar í leit
að slagsmálum?
„Já inn á milli. Þeir fengu þá hugmynd að
ráðast á bygginguna og inn í hana. Þeir
komu á mótmælasvæðið, einhverjar fót-
boltabullur og fleiri, ábyggilega eitthvað í
því. Í svona hóp þarf ekki nema einn eða tvo
til að byrja, þá verður allt vitlaust. Einhverj-
ir fóru að henda grjóti og þá fylgir allt hitt á
eftir,“ sagði Einar Gunnlaugsson í Búda-
pest.
egis í gær að ungverskum tíma.
að koma hingað í miðborgina og
kkur þúsund manns að mótmæla.
fullt af lögreglumönnum við þing-
ta er skipulögð dagskrá hjá mót-
m, með ræðuhöldum og ýmsu öðru.
að þeir ætli ekki að gefast upp
órnin segir af sér. Lögreglan er í
bragðsstöðu hérna núna og menn
æddir við að eitthvað gerist aftur í
nn vita ekki hvort þetta verður
gt eða harðari mótmæli.
úið að loka alveg torginu við sjón-
varpshúsið þar sem mótmælin og átökin
voru í gær [mánudag], það er svona 300-400
metra frá staðnum þar sem ég er, núna er
nóg af lögreglumönnum á staðnum. Þeir
voru allt of fámennir á mánudeginum. Mér
leist ekkert á þetta á mánudagskvöldið þeg-
ar þarna kom einn brunabíll. Þeir fóru að
sprauta vatni á mannfjöldann en þarna voru
ekki nema um 200 lögreglumenn sem voru
yfirbugaðir á nokkrum mínútum, strax hirt-
ar af þeim kylfurnar.
Maður veit samt ekki hvað gerist í kvöld,
fólk hefur verið að vinna en núna flykkist
gar að stela,
a til að komast af“
AP
u lygum Óeirðir brutust út í miðborg Búdapest á mánudagskvöld er um 3.000 manns komu þar saman til að krefjast afsagnar
urcsany forsætisráðherra í kjölfar þess að hann játaði að hafa beitt lygum til að auka sigurlíkur í þingkosningum fyrr í ár.
Við á Ríkisútvarpinu erumfullkomlega sammálaþví að þjóðin þurfifrjálsa og óháða fjöl-
miðla. Einmitt þess vegna vil ég
senda þér nokkrar línur. Í bréfi
þínu „Kæri Jón“ í blöðum, þar sem
þú biður NFS griða
– gætir rang-
hugmynda um starf
okkar hér á RÚV
sem skylt er að leið-
rétta. Þú segir að
fólki á NFS hafi þótt
freistandi að ganga
til liðs við RÚV, því
þar vinni menn tólf
daga í mánuði á full-
um launum. NFS-
menn vinni langan
og strangan vinnu-
dag og fleiri daga í
mánuði en á RÚV.
Þetta er rangt. Bæði
sjónvarps- og út-
varpsfréttamenn
vinna venjulega dag-
vinnuviku, 40 stund-
ir eftir stimp-
ilklukku. Þeir sem
eru í vaktavinnu
vinna 38,5 stundir á
viku. Sjónvarpsfréttamenn vinna
að meðaltali 15 daga í mánuði, og
vaktirnar eru upp í ellefu og hálfur
tími, sem varla er styttri dagur en á
NFS. Útvarpsfréttamenn vinna á
ýmiskonar vöktum, sumir alla virka
daga, sumir morgna, kvöld eða
nætur. Enginn fréttamaður á Rík-
isútvarpinu vinnur tólf daga í mán-
uði á fullum launum. Föst heild-
arlaun með vaktaálagi og öllu eru
gjarnan frá 260 þúsund krónum og
upp í rúmlega 300 þúsund á mánuði
eftir áratuga starf í fréttum. Laun
fyrir dagvinnu fara niður í 200 þús-
und. Nær allir vinna meira en dag-
vinnu, en ná samt ekki launum gull-
molanna sem NFS og Kastljósið
hafa kastað á milli sín síðustu miss-
erin. Tekið skal fram að starfsmenn
í Kastljósi heyra ekki undir frétta-
svið RÚV og Kastljósfólkið er ekki
í Félagi fréttamanna. Undantekn-
ingarnar eru þegar fréttamenn
hafa verið fengnir þangað úr al-
mennu fréttunum, þá hafa þeir ver-
ið í félaginu áfram. En því miður er
oftast nær aðkeypt fólk fengið í
Kastljós. Samanburður þinn á
frammistöðu NFS og RÚV í
stórum þjóðfélagsmálum sýnir
sjálfstraust sem örugglega er gott
að hafa þegar ráðist er í risavaxin
verkefni. En eitthvað skortir á
raunveruleikatenginguna þegar þú
segir að fjölmiðlar
framtíðarinnar verði
eins og NFS. Fjöl-
miðlar framtíðarinnar
verða vonandi ekki
eins og NFS. Það er
ekki frjáls fjölmiðill
sem á allt sitt undir
Kæra Jóni og þarf að
biðja hann um náðun
ef dauðadómur er
kveðinn upp. Frjáls
fjölmiðill hefur trygga
afkomu, óháða frétta-
menn, gagnsæi í laun-
um. Tilvera hans
byggist á því að al-
menningur í landinu á
rétt á hlutlægri, óháðri
umfjöllun um hvaðeina
sem máli skiptir í sam-
félaginu. Með fullri
virðingu fyrir Kæra
Jóni treysti ég honum
ekki til að tryggja
þetta. Raunar treysti ég ekki öðr-
um eigendum fjölmiðla eða fulltrú-
um þeirra heldur. Allt þetta fólk
þarf aðhald fjölmiðla sem aftur
þurfa aðhald almennings. Fjöl-
miðlar framtíðarinnar verða von-
andi ekki heldur eins og RÚV er
núna, mikið nagað pólitískt bitbein
til margra ára. En viðburðir síðustu
ára í fjölmiðlaheiminum sýna okkur
fyrst og fremst að fjölmiðlar verða
sífellt tannlausari og lélegri í þeim
ólgusjó, og óvissu, fjárhagserf-
iðleika og afskipta fjármála- og
stjórnmálamanna sem þeir hafa
siglt að undanförnu. Það sem þarf
til að fjölmiðill geti verið góður er
staðfesta í rekstri, góðir stjórn-
endur, þekking, reynsla, viðunandi
vinnuumhverfi og síðast en ekki
síst fagleg samstaða fjölmiðlafólks.
Kæri Róbert
Björg Eva Erlendsdóttir svar-
ar grein Róberts Marshalls
Björg Eva
Erlendsdóttir
» Fjölmiðlarframtíð-
arinnar verða
vonandi ekki
eins og NFS.
Höfundur er fréttamaður á
Ríkisútvarpinu og formaður
Félags fréttamanna.
Nauðsynlegt er að óháður,sérfróður aðili fari meðvirkt eftirlit með heituvatni, líkt og gert er með
rafmagn, segir Gísli Tryggvason,
talsmaður neytenda, en hann hefur
sent frá sér um-
sögn um drög að
frumvarpi til
laga um mann-
virki. Í umsögn
talsmanns neyt-
enda kemur
meðal annars
fram að í frum-
varpið vanti um-
fjöllun og eftir
atvikum ákvæði um hvernig staðið
skuli að eftirliti með öryggi neyt-
enda hvað varði heitt vatn. Gísli seg-
ir að fram komi í frumvarpinu að
lögin eigi að gilda um „alla þætti
mannvirkja“ þ.m.t. neysluvatns-
lagnir, hitalagnir og raflagnir..
„En það er ekkert fjallað um að
það eigi að auka eftirlit með hætt-
unni af heitu vatni og þá er ég að
fjalla um hættu á munatjóni, tjóni á
fasteignum og ekki síst heilsutjóni
vegna þess mikla hita sem er á heitu
vatni til neytenda á Íslandi,“ segir
Gísli og bendir á nýleg dæmi um slys
á fólki af völdum heits vatns. „Ég hef
kannað hjá ýmsum fagaðilum sem
sinna öryggismálum hvort menn séu
sammála um þörfina og hafa þeir
tekið undir með mér.“
Þarf að fara fram
hagsmunamat
Gísli segir marga hagsmunaaðila
segja að ef lækka ætti hitastig heita
vatnsins mikið þyrfti miklu meiri
flutningsgetu, breiðari eða fleiri rör,
en þetta væri mikil fjárfesting fyrir
þjóðfélagið. „Það þarf að fara fram
hagsmunamat á því en það er mik-
ilvægt að það hagsmunamat fari
fram hjá óháðum eftirlitsaðila en
ekki bara fyrirtækjunum sjálfum,“
segir Gísli.
Um frumvarpsdrögin almennt
segir Gísli að þau séu til þess fallin
að auka neytendavernd, enda verði
fé tryggt til þess að standa straum af
þeim verkefnum sem þar er kveðið á
um svo ekki verði um að ræða falskt
öryggi.
Hvað önnur einstök atriði frum-
varpsins varðar bendir Gísli meðal
annars á að misvísandi skilaboð
megi lesa út úr frumvarpsdrögunum
að því er varði það álitamál hvort lög
um mannvirki eigi að stuðla að
auknum eða ásættanlegum gæðum
þeirra mikilvægu eigna sem mann-
virki eru. Er það niðurstaða tals-
manna neytenda að svo eigi að vera.
Óháð eftirlit
með heitu vatni
Gísli Tryggvason
Talsmaður neytenda segir ýmsa
fagaðila telja þörf á auknu eftirliti