Lesbók Morgunblaðsins - 28.07.2007, Page 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. JÚLÍ 2007 15
Á meðan
fræðimennirnir
báru minningu skáldsins
á gullstóli
stóð rauða liljan hans
álengdar
dálítið döpur og hnípin
umlukin fordómum
og þögn
í landi ljóssins
situr ungur maður við skriftir
dökkt hár, liðað
nú lítur hann upp
tekur rauða lilju úr vasa
og ber að vitum sér
Ljóðið samdi ég eftir að hafa lesið
ævisögu Jóhanns Sigurjónssonar,
Kaktusblómið og nóttin, sem Jón Viðar
Jónsson skrifaði og kom út árið 2004.
Fannst mér þar hlutur Grímu, dóttur
Jóhanns, nokkuð fyrir borð borinn þeg-
ar menn vildu heiðra föður hennar.
Jón Viðar leiðir líkur að því að hið fal-
lega ljóð Jóhanns, Den röde lilje eða
Rauða liljan, sé ort til Grímu dóttur
hans. (Kaktusblómið og nóttin bls.
164).
Ingeborg, kona Jóhanns, segir frá
því í endurminningum sínum, að Jó-
hann hafi aðeins viljað hafa eitt blóm
hjá sér í banalegunni. Það var „rauða
liljan hans sem skein við þeim í grænni
lampaglætunni“. (Kaktusblómið og
nóttin, bls.167).
Gríma
Útgefnar ljóðabækur Þuríðar: Aðeins eitt blóm (1969), Hlátur þinn skýjaður (1972), Á svölunum (1975), Og það var
vor (1980), Það sagði mér haustið (1985), Orðin vaxa í kringum mig (1989), Nóttin hlustar á mig (1994).
Ljóðskáldið | Þuríður Guðmundsdóttir fædd 1939 í Borgarfirði
Gláparinn
Það er ekki beint sól og sæla hjá verka-mönnunum í smábænum El Ejido í
Andalúsíu ekki langt frá ströndinni vinsælu
Costa del Sol. Í þessum bæ hefur á und-
anförnum 20 árum risið stór gróð-
urhúsaþyrping, ein sú stærsta í heimi, og í
myndinni Lögmál hagnaðarins er fjallað um
stöðu innflytjenda sem margir starfa ólög-
lega og koma svo hundruðum skiptir á
litlum opnum bátum, „pateras“ frá Marokkó
í leit að betri lífi. Á þessu svæði er fram-
leiddur um þriðjungur af vetrarneyslu allra
Evrópubúa á grænmeti og ávöxtum enda er
El Ejido orðinn einn ríkasti bærinn á Spáni.
Ég horfði á þessa mynd nýverið en við ætl-
um síðan að sýna hana í mannréttindaflokki
á Alþjóðlegri kvikmyndahátíð í Reykjavík
sem hefst í lok september. Hún er eftir
Marokkómanninn Jawad Rhalib og vann nú
nýverið, verðskuldað, fyrstu verðlaun á
stærstu kvikmyndahátíð í Afríku, FES-
PACO. Í þessum gróðurhúsum vinna um
80.000 innflytjendur í hroðalegu umhverfi
þar sem loftið er mengað af skordýraeitri,
hitinn nánast óbærilegur og grunnvatn er af
skornum skammti. Launin eru um 20-40
evrur á dag. Lögmál hagnaðarins segir frá
verkamönnum í El Ejido sem hafa ekki séð
fjölskyldur sínar í fjölda ára, búa í heima-
gerðum kofum úr plasti og pappa og njóta
engra vinnuréttinda. Áhorfendur eyða með
þeim stuttri stund og fá innsýn í daglegt líf
verkafólks sem stritar fyrir skít og kanel til
að við hin fáum matvörurnar ódýrt. Gjald-
felling mannréttinda og umhverfis á kostn-
að alþjóðavæðingar. Kostur við heim-
ildamynd á borð við þessa er að hún fræðir
okkur neytendur um ástand og fær okkur
jafnvel til þess að spyrja spurninga við búð-
arborðið og þá mögulega hætta við við-
skiptin ef okkur líka ekki svörin. Myndin er
mikilvægt innlegg í umræðu um lífræna
ræktun og sannskipti „fair trade“. Hún er
jafnframt lifandi dæmi um að þrælahald
hefur ekki yfirgefið siðmenninguna, heldur
aðeins skipt um yfirborðsmynd.
Hrönn Marinósdóttir er framkvæmdastjóri
Alþjóðlegrar kvikmyndahátíðar í Reykjavík.
Morgunblaðið/Eyþór
Hrönn „Kostur við heimildamynd á borð við þessa er að hún fræðir okkur neytendur um
ástand og fær okkur jafnvel til þess að spyrja spurninga við búðarborðið...“
Lesarinn
Ljóð hafa löngum gripiðhuga minn og sem barn
hafði ég mikla ánægju af því
að læra ljóð gömlu skáldanna
og syngja þau sem lög voru
við. Ég geri það enn. Ljóð
þeirra skálda sem standa
mér nær í tíma hafa hins veg-
ar höfðað meira til mín hin
síðari ár, enda eigum við
mörg mjög góð ljóðskáld.
Mér finnst knappur stíll
ljóðanna heillandi og mikil
andstæða þess orðavaðals
sem svo víða mætir manni í
samtímanum.
Í hreinleika einfaldra orða
leita ég sál minni saðningar.
Áreynslulaust og án hugsunar
ber fólk þau sér í munn
eins og rétt saltaðan fisk
hversdagsins.
Það veit ekki hve góð þau eru.
Jón Bjarman
Ég gríp oft í ljóðabækur sr.
Jóns Bjarman sem og sr.
Björns Sigurbjörnssonar en
hugleiðingar þessara kollega
minna um lífið og tilveruna,
lífsreynslu þeirra sjálfra sem
og skjólstæðinga þeirra,
finnst mér sígildar, fullar af
lífsspeki en um leið er húm-
orinn ekki langt undan.
Hún settist alltaf fremst í kirkjunni
enda farin að heyra illa.
Eftir messu
þakkaði hún mér alltaf svo innilega
fyrir frábæra ræðuna.
En meðan ég stóð í stólnum
sást það bæði og heyrðist vel
að hún svaf eins og steinn.
Hún svaf líka
þegar ég flutti síðustu ræðuna
sem hún var viðstödd.
Af skiljanlegum ástæðum
færði hún mér engar þakkir þá
en ég vona að hún sofi vel.
Björn Sigurbjörnsson
Séra Jón Helgi Þórarinsson er
sóknarprestur í Langholts-
prestakalli.
Morgunblaðið/Eyþór
Jón Helgi „Ljóð þeirra skálda sem standa mér nær í tíma hafa hins
vegar höfðað meira til mín hin síðari ár.“