Morgunblaðið - 13.09.2007, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 13. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
viðskipti/athafnalíf
Sumir krakkar trúa því alltfrá upphafi að þeim sé ætl-að stórt hlutverk. Alan Mu-lally var einn þeirra. Svo
hefst umfjöllun Business Week um
manninn sem var fengið það hlut-
verk að koma rekstri Ford á beinu
brautina.
Líkt og Mulally tókst með því að
snúa við rekstri farþegaþotufram-
leiðsluhlutans hjá Boeing en hinn
margumræddi Draumfari 787 er
einn þeirra bautasteina sem þar
standa ásamt hinni velþekktu Bo-
eing 777.
Mullaly gegndi ýmsum stjórnun-
arstöðum á löngum ferli sínum hjá
Boeing og sagan segir að þegar
gengið hafi verið fram hjá honum í
annað sinn við ráðningu forstjóra hjá
Boeing hafi Mulally þótt kominn tími
til að stíga frá borði. Hjá Boeing
hafði hann átt glæstan feril allt frá
námsárum sínum fram til þess að
hann tók við forstjórastólnum hjá
Ford og hvarf úr flugvélabransan-
um, sem hann var farinn að þekkja
eins og lófann á sér, og yfir í heim
bílaviðskipta þar sem hann þekkti
ekkert til.
Maður sem þorir
Fyrir þá sem þekkja til Mulally má
auðveldlega draga þá ályktun að
hann ætli frammistöðu sinni hjá
Ford að verða minnisvarði um
magnaða stjórnunarhæfileika sína.
Enda á maðurinn sem náði að snúa
rekstri Boeing á réttan kjöl örugg-
lega innistæðu fyrir því. Hann þykir
gott dæmi um hinn ófyrirleitna at-
hafnamann, sem kann að haga segl-
um eftir vindi, þorir að taka á málum
þegar þess gerist þörf en man líka
vel þá sem gera á hans hlut.
Margir fyrrum samstarfsmenn
Mulallys muna enn daginn þegar
Harry Arnold, einn yfirmanna hjá
Boeing, var á öndverðri skoðun við
Mulally á átakamiklum fundi varð-
andi þotuhönnun. Business Week
hefur eftir fólki sem sat næsta fund
með Mulally og Arnold, að opinber
gagnrýni fari greinilega öfugt ofan í
Mulally. Skaut hann þar á fyrrum
lærisvein sinn og sagðist skyldu ná
sér niðri á honum ef hann gerði sér
þetta nokkurn tímann aftur.
Og það gerði hann. Þegar Mulally
varð framkvæmdastjóri yfir far-
þegaþotuframleiðslu Boeing árið
1998 var Arnold sá fyrsti sem fékk að
fjúka. Arnold, sem náði sér í góða
stöðu innan flugiðnaðarins, vildi ekki
tjá sig um atvikið. Það gerði hins
vegar Mulally sem segir að þeir hafi
ekki haft trú á honum í leiðtogahlut-
verk. Það er því greinilegt að það er
jafnhættulegt að ganga yfir hrað-
braut og að fá Mulally upp á móti
sér.
Sagan segir að á leið sinni á topp-
inn hjá Boeing, sem síðar skilaði sér í
toppstöðuna hjá Ford, hafi Mulally
áunnið sér orð fyrir að vilja ávallt
hafa stjórnina. Einn samstarfsmað-
ur hans lýsti stjórnunarstíl hans
þannig að hann gæfi einungis frá sér
en tæki ekki á móti. Líklegast er
Harry Arnold sammála því.
Snemma beygist krókurinn
Mullally þykir hafa mikla leiðtoga-
hæfileika og eiga auðvelt með að fá
fólk á sitt band. Hann hóf enda
snemma að nema leiðtogafræðin.
Þegar hann var að alast upp í Law-
rence í Kansas sat hann jafnan á
fremsta bekk í kirkjunni. Ekki endi-
lega af því hann væri svo trúrækinn
heldur til að læra hvernig presturinn
fór að því að lyfta söfnuðinum í
hæstu hæðir ef svo bar undir.
Í öðru viðtali við Business Week
segir Mulally að þegar hann var 17
ára, hafi hann tekið yfirlýsingu John
F. Kennedy forseta persónulega, um
að Bandaríkjamenn ætluðu að senda
menn til tunglsins.
„Ég stóð fyrir framan sjónvarpið
og sagði ég er tilbúinn,“ sagði Mu-
lally.
Hann tók aukatíma í stærðfræði,
efnafræði og vísindum. Hann fór líka
í flugtíma en náði aldrei að fara út í
geim. Mulally fann hæfileikum sín-
um og metnaði hins vegar stað hjá
Boeing þar sem hann hóf störf árið
1969 sem verkfræðingur.
Ráðinn til Ford
Ættarlaukurinn og núverandi
stjórnarformaðurinn William Clay
Ford Jr. (Billy Ford) var búinn að
sitja við stjórnvölinn í fimm ár hjá
hinum fornfræga bílarisa Ford þeg-
ar hann sá sæng sína uppreidda.
Hann ákvað að stíga niður úr for-
stjórastólnum fyrir manni sem gæti
tekið til hendinni og væri ekki tengd-
ur fyrirtækinu tilfinningaböndum.
Manni sem hann sagði í tölvupósti til
starfsmanna Ford, hafa reynslu í að
eiga við birgja, verkalýðsfélög og
ánægju viðskiptavina. Manni sem
hefði leiðtogahæfileika og þor til að
taka óvinsælar ákvarðanir.
Hinn 62 árs gamli Mulally hafði
ekki verið á lista yfir vænlega for-
stjóra í nokkur ár síðan honum var
boðin toppstaða hjá Raytheon,
bandarískum hergagnaframleiðanda
og Teledisc, gervihnattaframleið-
anda sem fór á hausinn. Það hafði
tvisvar verið gengið fram hjá honum
við ráðningu forstjóra Boing eins og
áður hefur verið sagt. Hann var ekki
heldur fyrsta val Bill Fords sem
hafði þegar reynt að koma ábyrgð
fjölskyldufyrirtækisins af herðum
sér yfir á bæði Carlos Ghosn, for-
stjóra Renault Nissan og Dieter
Zetsche hjá Daimler Chrysler. Að
ráða mann utan bílageirans kallaði
því á efasemdir innan raða sérfræð-
inga. Var Mulally að færast of mikið í
fang?
Breytinga þörf hjá Ford
Tilnefning nýja forstjórans, Alans
nokkurs Mulally, kom enda eins og
þruma úr heiðskíru lofti fyrir bíla-
iðnaðinn. Menn voru efins bæði þar
sem Mulally hafði engan bakgrunn í
bílaheiminum og eins þar sem hon-
um var ætlað að stýra fyrirtæki sem
hafði verið stjórnað af sömu fjöl-
skyldu frá upphafi. Mulally taldi það
hins vegar jákvætt. Hann var
spenntur fyrir Ford en fram að
þessu hafði allur hans starfsferill
verið hjá Boeing-flugvélaverksmiðj-
unum. Hann vildi halda arfleifð
stofnandans Tom Fords á lofti og
sagði að það væri kominn tími til að
hugsa til framtíðar og gera Ford að
besta bílaframleiðanda heims.
Á vefsíðu Ford kemur fram að
Mulally leit enda til velgengni Ford
með Taurus-bílinn, þegar hann vann
að hinum byltingarkennda Draum-
fara, Boeing 787. Síðar var gefin út
bók um þá vinnu sem nefnist „Work-
ing Together“. Bókin var rituð af
James P. Howell og var þar farið yfir
hvernig hægt er að nýta þær stjórn-
unaraðferðir, sem Mulally nýtti sér
frá Ford í rekstri annarra fyrir-
tækja.
Mulally kom með ómetanlega
reynslu um leið og hann settist við
stýrið hjá Ford, eins og Bill Ford
sem nú settist í aftursætið benti á og
vísaði þar til umskiptanna hjá Bo-
eing.
Og ekki veitti af stjórnunarreynsl-
unni því þegar Mullally tók við var
Ford-fyrirtækið í verulegum vanda,
svo ekki sé fastar að orði kveðið, en
tap ársins 2006 nam rúmum 12 millj-
örðum dollara, jafnvirði um 780
milljarða króna. Marianne Keller,
sem greindi á árum áður bílaiðnað-
inn fyrir Wall Street, Journal, orðaði
það svo í bílablaðinu AutoObserver:
„Meginvandamál Ford-fyrirtæk-
isins er skortur á forystu, ekki að-
eins meðal toppmannanna heldur al-
veg niður í millistjórnendur.“
Eins og alltaf þegar nýr maður
sest undir stýri fóru af stað spár um
hverjir yrðu látnir fjúka. Bílablaðið
setti þar efst á blað Mark Fields,
fyrrum toppfígúru og næstráðanda
Mulallys, sem sagður er kosta fyr-
irtækið þrjár milljónir dollara á ári
bara í flugferðir. Í samningi hans er
ákvæði um að hverja helgi sé honum
flogið heim til Flórída frá Detroit
með einkaþotu og bíður áhöfnin eftir
honum á meðan. Hann þykir ráðgáta
og menn eru ekki á eitt sáttir um
hvort umskipti Mazda hafi verið hon-
um að þakka.
Yfirhönnuði Ford, J. Mays, var
einnig spáð reisupassanum en hann
er ekki talinn hafa staðið undir þeim
væntingum sem til hans voru gerðar
þegar hann var ráðinn.
Að síðustu eru margir sagðir
hvísla um – enginn þorði að tala upp-
hátt um það – að einn Ford-erfingj-
anna Elena Ford, stæði sig ekki en
hún var sett yfir markaðsmál í Norð-
ur-Ameríku fyrir tveimur árum. Sú
staðreynd að hún er fyrsti kvenkyns
Fordinn til að vinna beint fyrir Ford,
síðan langa-langafi hennar stofnaði
fyrirtækið fyrir 103 árum, er þó sögð
draga úr gagnrýni. Líklegast í óþökk
kvenna.
Fundahöld, áætlanir, árangur
Mulally er maður breytinga og þykir
þegar hafa tekið til hendinni hjá
Ford með því að endurskoða og flýta
„Áfram-áætluninni“ (e. The Way
Forward Plan) sem komst á koppinn
í stjórnartíð Bill Fords. Í henni var
lagt upp með fjórar megináherslur. Í
fyrsta lagi að endurskipuleggja
reksturinn þannig að hann skili
hagnaði. Í öðru lagi að hraða þróun
nýrra vara sem ganga skuli í augu
viðskiptavina. Í þriðja lagi að afla
fjármagns og styrkja efnahagsreikn-
inginn og í fjórða og síðasta lagi að
vinna saman sem eitt Ford-heimslið.
Í bréfi til starfsmanna sem finna
má á vefsíðu Ford, segist Mulally
vera að yfirfara áætlanir, hitta
starfsmenn og kynna sér viðskipta-
áætlanir með yfirstjórninni á viku-
legum fundum. Þar séu „krækiber-
in“ (e. Blackberries) ekki leyfð,
nauðsynlegt sé að mæta með hlaða af
gögnum máli sínu til stuðnings og
síðast en ekki síst beri yfirstjórnend-
um að taka ábyrgð. Markmiðið sé
sterkari Ford, Lincoln og Mercury
merki, sterkara vöruframboð, aukin
gæði, lækkun kostnaðar og aukin
framleiðni.
Í sem stystu máli virðist áætlunin
vera að skila sér því Ford er öllum að
óvörum farið að skila hagnaði eftir
meira en tveggja ára tap. Rekstrar-
niðurstöður fyrir annan ársfjórðung
þessa árs sýna 750 milljóna dala
hagnað og því ljóst að Mulally hefur
náð því ætlunarverki sínu, sem er að
Ford fari að skila hagnaði þegar á
næsta ári, á undan áætlun, þó hér sé
aðeins um fjórðungsuppgjör að
ræða. Verulega dregur því úr tapi
milli ára.
Fyrstu sex mánuði ársins náði
Mulally að skera niður kostnað um
1,1 milljarð dala og á öðrum ársfjórð-
ungi fækkaði hann starfsfólki Ford í
Norður-Ameríku um 6.400 manns,
en alls er gert ráð fyrir að segja upp
um 14.000 starfsmönnum, auk þess
sem nokkrum verksmiðjum var lok-
að.
Sala á Ford-bifreiðum í Evrópu
jókst um 5% á fyrri helmingi þessa
árs, metsala var á Land Rover en
aukningin þar nam um 8%. Kína-
markaðurinn var sömuleiðis að koma
sterkur inn þar sem salan stökk upp
um 22%. Þá seldi Mulally Aston
Martin frá Ford og stefnan er líka að
selja Jagúar, Land Rover og Volvo
og einbeita sér aftur að Ford.
Það er því full ástæða til að fylgj-
ast með ekki aðeins gengi Ford á
komandi misserum heldur ekki síður
þeim aðferðum sem hann notar til að
ná árangri. Árangri sem í raun fáir
virðast trúa að sé mögulegur.
Bjargvætturinn Alan Mulally
Alan Mullay hefur tek-
ist að snúa rekstri
Ford- bílaverksmiðj-
anna úr tapi í hagnað.
Sigrún Rósa Björns-
dóttir kynnti sér feril
þessa harðsnúna
stjórnanda sem ekki
hefur hikað við að reka
ósamvinnuþýða sam-
starfsmenn.
Reuters
Bjargvætturinn Alan Mulally, forstjóri Ford, ávarpar alþjóðlegu bílasýninguna í New York fyrr á þessu ári en hann er líka vinsæll fyrirlesari.
Í HNOTSKURN
» Alan Roger Mulally fædd-ist hinn 4. ágúst, árið 1945
í Oakland í Kaliforníu.
» Hann útskrifaðist frá Uni-versity of Kansas árið
1969 með BA- og MA-gráðu í
loft- og geimverkfræði. Hann
náði sér svo síðar í meistara-
gráðu í stjórnun frá MIT Slo-
an School of Management árið
1982.
» Mullally er sagður fjöl-skyldumaður sem er lítið
fyrir sviðsljósið. Hann á fimm
börn með konu sinni Jane
„Nicki“ Connell, þrjá syni og
tvær dætur.
» Mulally þykir vel liðtækurí tennis en hann spilaði á
árum áður á hálfatvinnu-
mannamótum. Hann á það líka
til að skreppa í golf og að
sjálfsögðu er Boeing-
maðurinn fyrrverandi með
einkaflugmannspróf.
sigrunrosa@mbl.is