Morgunblaðið - 27.10.2007, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 27. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
SÍÐASTLIÐIÐ vor stakk ung-
ur tónleikagestur upp á því við
Sinfóníuhljómsveit Íslands að
hún héldi náttfatapartí. Hljóm-
sveitin ætlar að verða við þess-
ari bón í dag klukkan 17 með
tónleikum þar sem flutt verður
draumkennd næturtónlist ým-
iskonar. Þar má nefna vöggu-
vísu um Óla Lokbrá og Eine
Kleine Nachtmusik eftir Moz-
art.
Stjórnandi og hljómsveit verða að sjálfsögðu í
náttfötum og eru gestir hvattir til þess að mæta
líka þannig klæddir. Bangsar og dúkkur eru sér-
staklega boðin velkomin.
Tónlist
Náttfatapartí hjá
Sinfóníunni í dag
Þessi er velkominn
á tónleika í dag.
TROMPETLEIKARINN Meynard Ferguson
var þekktur fyrir gríðarlegt tónsvið og kraftmik-
inn tónlistarflutning.
Ferguson lést á síð-
asta ári og á morgun
ætla Stórsveit Reykja-
víkur og sænski
trompetleikarinn
Lasse Lindgren að
heiðra minningu hans
með tónleikum. Flutt
verður tónlist sem spannar allan feril Fergusons,
en hann var sérstaklega þekktur fyrir skrautlegar
útgáfur af þekktum popplögum.
Tónleikarnir fara fram í ráðhúsi Reykjvíkur og
hefjast klukkan 15. Aðgangur er ókeypis.
Tónlist
Stórsveitin heiðrar
Meynard Ferguson
Meynard Ferguson
VINIR Sigurðar Gylfa Magn-
ússonar hafa gefið út Íslenzka
menningu II honum til heiðurs
á fimmtugsafmæli hans. Flest-
ir höfundar efnis í Íslenzkri
menningu II starfa við Reykja-
víkurakademíuna. Páll Björns-
son rekur hér símasamskipti
sín við Hannes Hólmstein, Sig-
ríður Bachman fjallar um
leynda kynþáttafordóma
fræðasamfélagsins og Bryndís
Björgvinsdóttir skrifar um fortíðarpiss.
Um þessar mundir eru 65 ár síðan Íslenzk
menning I eftir Sigurð Nordal kom út og því ekki
seinna vænna að mjaka verkinu frekar áleiðis.
Bækur
Íslenzk menning II
eftir 65 ára bið
Sigurður Gylfi
Magnússon
Eftir Gunnhildi Finnsdóttur
gunnhildur@mbl.is
UM áramótin rennur út samstarfs-
samningur um rekstur Safns við
Laugaveg og að óbreyttu verður því
lokað fyrir fullt og allt. Nýr formaður
mennta- og ferðamálaráðs, Margrét
Sverrisdóttir, hefur hinsvegar áhuga
á því að Reykjavíkurborg taki áfram
þátt í starfsemi þess og að því verði
gert hátt undir höfði.
Safn hefur verið opið almenningi
frá því árið 2003 þegar hjónin Pétur
Arason og Ragna Róbertsdóttir
gerðu samstarfssamning við Reykja-
víkurborg til fimm ára. Samkvæmt
samningnum lögðu þau til hús sitt við
Laugaveg 37 og allan safnkost, en
listaverkasafn þeirra telur um 800
verk og var metið á 130-160 milljónir
fyrir fimm árum. Framlag borg-
arinnar var 15 milljónir króna á ári til
reksturs safnsins.
Svörin bárust of seint
Í nóvember á síðasta ári bauð Pét-
ur borgaryfirvöldum áframhaldandi
samstarf og sótti í því skyni um að fá
að kaupa lóð í miðbænum. Þar vildi
hann fá að byggja nýtt hús fyrir Safn
þar sem hann hefði líka íbúð. Húsið
við Laugaveginn hentar að sumu leyti
illa fyrir starfsemina, sérstaklega eru
geymslur í kjallara hússins ber-
skjaldaðar gegn vatnstjóni. Það hefur
nú verið selt.
Umleitunum hans var ekki svarað
fyrr en síðla sumars, en þá var hann
búinn að festa sér annað hús til íbúð-
ar þar sem ekki er aðstaða til sýning-
arhalds. „Svo þetta hættir um ára-
mótin, það er alveg klárt,“ sagði
Pétur í samtali við Morgunblaðið fyr-
ir fáeinum vikum.
Margrét Sverrisdóttir tók við for-
mennsku í menningar- og ferða-
málaráði eftir að nýr meirihluti tók
við völdum í borgarstjórn á dögunum.
Hún segir vinnu við stefnumörkun
skammt á veg komna og að ekki sé
búið að fjalla formlega um málefni
Safns, en hún hafi mikinn áhuga á að
halda samstarfinu við Pétur áfram.
„Ég hef persónulega mjög mikinn
áhuga á að það verði leitað lausna á
málinu.“ Hún segir hugmyndir uppi
um að Listasafn Reykjavíkur verði í
samstarfi við Safn um sýningarhald
og fleira þar til framtíðarlausn finnst.
„Þetta er stórmerkilegt safn og við
viljum gera því hátt undir höfði. Þetta
mál er eitt þeirra sem ég ætla að
leggja á ríka áherslu. Mér finnst það
forgangsatriði að sýna safninu virð-
ingu og leita lausna sem Pétur verður
sáttur við líka.“
Þarf að byrja upp á nýtt
Pétur var spurður að því í vikunni
hvort hann teldi að með nýjum meiri-
hluta í borgarstjórn væri möguleiki að
koma á samstarfi á ný. „Ég veit það
satt að segja ekki. Nú þarf að byrja á
öllu upp á nýtt. Þau eru búin að biðja
um fund og þá kemur í ljós hvað þau
hafa í huga. En svo hef ég orðið var
við áhuga frá öðrum aðilum,“ segir
Pétur, en hann vill ekki greina frá því
að sinni hverjir þeir séu.
Listaverkasafn hjónanna verður
ekki selt úr landi eins og orðrómur
hefur verið um. „Ég vil að þetta verði
á Íslandi og hvergi annarsstaðar. Því
verður bara pakkað niður og sett í
geymslu,“ segir Pétur.
„Forgangsatriði að sýna safninu virðingu,“ segir Margrét Sverrisdóttir
Safni pakkað niður
Morgunblaðið/Sverrir
Safn Í lok þessa árs verður Safni við Laugaveg lokað. Ekki hefur verið
gengið frá áframhaldandi samstarfi um rekstur þess.
FJÖLMARGAR myndlistarsýningar
verða opnaðar um helgina, og gæti
það orðið góður rúntur fyrir list-
elska að kíkja á þær.
Í Listasafni ASÍ á Freyjugötu
verður opnuð sýning kl. 15 í dag á
verkum listakonunnar Sari Maarit
Cedergren. Sari hefur undanfarin
ár verið að vinna verk sem endur-
spegla mismunandi hliðar á íslensku
veðri, með gifsi og steypu. Á sama
tíma og sama stað opnar JBK Ransu
sýningu sem hann kallar Xgeo III.
Í Grafíksalnum í Tryggvagötu
verður opnuð sýning í dag á verkum
Soffíu Sæmundsdóttur og Monicu
Schokkenbroek. Leiðir lista-
kvennanna lágu saman við vinnu-
stofudvöl í Banff í Kanada í árslok
2004 þar sem löngun í hið óvænta
dró þær að Klettafjöllunum. Sýn-
ingin er afsprengi þeirra kynna;
eins konar samtal tveggja mann-
eskja hvorrar frá sínu landinu, heill-
aðar af ferðinni og því sem gerist á
ferð.
Litir í vaski og landi
Í fyrradag var opnuð sýning
Lindar Völundardóttur í Skoti
Borgarbókasafnsins við Tryggva-
götu. Það sem fyrir augu ljósmynd-
arans ber eru litablöndur í ferkönt-
uðum álvaski, alltaf sami vaskurinn
og alltaf sama niðurfallið í vinnu-
stofu listamannsins. Titill verksins,
Litur án forms, verður til í verkinu
sjálfu þar sem litnum er ekki ætlað
form heldur mótast af kringum-
stæðum. Litaduftið blandast vatninu
en magn, hitastig og sogkraftur nið-
urfallsins mynda formin.
Við Mýrargötu er heiti sýningar-
salarins á móti Slippnum, nánar til-
tekið við Mýrargötu 14. Þau Björg
Vigfúsdóttir ljósmyndari og Stefán
Bogi Stefánsson gull- og silfur-
smiður opna sýningu þar í dag kl.
16. Frá því að Björg kom heim úr
framhaldsnámi í New York hefur
hún fundið fyrir sterkri tengingu
við landið sitt og áhugi kviknað á að
sýna orkuna og litina sem Ísland býr
yfir. Myndröðin sem Björg sýnir við
Mýrargötuna lýsir þessu.
Á síðustu árum hafa hönnun og
stærri form úr umhverfi listamanns-
ins heillað Stefán Boga, og á sýning-
unni sýnir hann skúpltúra sem bera
þessu merki, unna í látún.
Þá má jafnframt minna á sýningu
ljósmyndarans Oves Aalos í Nor-
ræna húsinu; sýningu Rúnu Þor-
kelsdóttur í Galleríi + á Akureyri og
sýningu Söru Riel í Galleríi 101.
Myndlist
um helgina
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
RÚSSNESK-ísraelski píanósnilling-
urinn Albert Mamriev heldur tón-
leika í Salnum í Kópavogi í dag kl. 17.
Tónleikarnir eru haldnir í samvinnu
Salarins við Richard Wagner-félagið.
Á efnisskránni eru umritanir eftir
Franz Lizst á stefjum og þáttum úr
óperum Wagners, og fyrir tónleikana
heldur Reynir Axelsson stutt erindi
til kynningar á tónlistinni. En eftir
hvern er þá tónlistin, Wagner eða
Liszt?
„Báða,“ segir Albert Mamriev. „Ég
get ekki gert upp á milli höfundar-
verks þessara stórkostlegu tónskálda
í umritununum. Wagner samdi sitt
sem dásamlega óperutónlist og Liszt
hafði svo mikið dálæti á tónlist Wagn-
ers að hann umritaði hana fyrir
píanóið. Liszt umritaði fjölda verka
eftir alls konar tónskáld, allt frá unga
aldri, bæði smáverk og stórvirki á
borð við sinfóníur Beethovens. Liszt
var mikil persóna og hafði mikil áhrif
á tónlistarlífið um sína daga, meðal
annars með því að umrita verk ann-
arra tónskálda svo auðveldara væri
að koma þeim á framfæri. Það tók
hann tuttugu ár að umrita verk
Wagners. Það var ekkert hrist fram
úr erminni. Hann hafði fylgst með
Wagner lengi og séð hæfileika hans
mótast og þroskast. Fjölmörg önnur
tónskáld umrituðu tónlist Wagners,
en mér blandast ekki hugur um að
þær sem Liszt gerði eru langbestar.“
Valdi ekki bara uppáhaldsverk
Mamriev segir það það veita sér
mikla gleði og ánægju að hafa fengið
góð tækifæri til að leika Wagner-
umritanir Liszts, enda séu verkin
ögrun fyrir hvaða píanóleikara sem
er. Spurður hvort hann sjái Liszt
draga fram eitthvað sérstakt öðru
fremur sem honum gæti hafa líkað
sérlega vel í tónlist Wagners segir
Mamriev að slíkt sé aðeins hægt að
ímynda sér. „Liszt valdi ekki bara
stef og óperuþætti sem voru í uppá-
haldi hjá honum. Af sendibréfum
beggja má ráða að Wagner útlistaði
óperur sínar fyrir Liszt í smáatriðum.
Ég held í ljósi þess að Liszt hafi ekki
þurft að velta því lengi fyrir sér hvaða
þætti og stef hann notaði. En hann
vissi líka að því fegurri sem tónlist
Wagners var, því meiri ögrun var það
fyrir hann að koma öllu vel til skila á
píanóið, með öllum þeim litbrigðum
hljómsveitar og söngradda sem
þurfti. Það gegnir þó svolítið öðru
máli með Tannhäuserforleikinn, því
hann er svo gríðarlega píanískur. Ég
er búinn að spila um 85% af allri
píanótónlist Liszts, en ekkert jafnast
á við hann í þeim kröfum sem hann
gerir til píanóleikarans. Ég upplifði
mikla hamingju við hverja síðu sem
bættist við þegar ég var að læra
Tannhäuserforleikinn. Og þótt hann
sé gríðarlega erfiður þá fann ég aldr-
ei til reiðinnar í garð erfiðra verka
sem stundum keyrir mann áfram. Ég
fann ekki fyrir neinu nema gleði. Ég
var ekki bara að spila verkið, það
skapaðist líka ákveðið samtal milli
mín og þessara stórskálda. Þetta
gerðist síðast þegar ég spilaði verkið í
Bayreuth; – ég settist við píanóið og
hugsaði: Jæja, Wagner og Liszt, nú
er ég hér, og við getum byrjað að tala
saman.“ Það gekk líka allt vel.“
Albert Mamriev fæddist í lýðveld-
inu Dagestan í Sovétríkjunum og
stundaði nám í Rússlandi, Ísrael og
Þýskalandi. Hann er nú búsettur í
Ísrael og er talinn til helstu píanóleik-
ara þar í landi. Það kann að vera við-
kvæm spurning hvernig Ísraela líðist
að spila tónlist Wagners í sínu heima-
landi, því sem kunnugt er var hún í
miklu uppáhaldi hjá Hitler í þriðja
ríkinu, á sama tíma og gyðingum var
miskunnarlaust útrýmt. Albert Mam-
riev svarar hispurslaust og ákveðið:
„Það eina sem skiptir máli fyrir mig
er tónlistin; ekkert annað. Tímarnir
breytast og það er löngu tímabært að
fólk sleppi tökum á fortíðinni, öðlist
sátt og frið og læri að fyrirgefa og
gleyma. En veistu hvað! Það gerðist
einu sinni á tónleikum sem ég hélt í
Háskólanum í Tel Aviv, sem voru
sendir út í útvarpinu; að tónleika-
kynnirinn í útsendingunni sagði frá
því að sjálfur Theodor Herzl [upp-
hafsmaður síonismans] hefði ein-
hvern tíma látið spila tónlist eftir
Wagner á undan síonistaþingi í Ung-
verjalandi. Ef hann gat það, þá ætti
það ekki að vera neitt vandamál. Það
er tónlistin sjálf sem skiptir höfuð-
máli, ekki hvort einhverjum líkaði
hún einhvern tíma eða ekki.“
Albert Mamriev leikur umritanir Liszts á stefjum og þáttum úr óperum Wagners í Salnum í dag
Jæja, Wagner og
Liszt, nú er ég hér
Morgunblaðið/Ómar
Albert Mamriev Það eina sem skiptir máli er tónlistin.