Vikublaðið - 07.04.1997, Qupperneq 8

■JittilJD
7. apríl 1997
Larry Bell frumkvöðull minimalismans sýnir á Kjarvalsstöðum
Glerið er
Minimalismi er listastefna
sem rekur upphaf sitt til New
York árið 1966. Þá hélt hópur
listamanna sýningu í Gyðinga-
safninu sem bar heitið Primary
Structures. Yerkin voru óhlut-
læg myndverk en listamennirn-
ir lögðu áherslu á að einfalda
formgerðina í frumþætti sína. A
þessum tíma voru menn einnig
að þróa áfram hina geometrísku
myndgerð en í kjölfarið komu
fram hugmyndir um hlutverk
rýmisins í listhlutnum og tengsl
við áhorfendur tóku að skipta
meira máli en áður. Þessi nýja
listastefna hlaut snemma heitið
ABC-list eða minimalismi.
ÁBENVIN6
Skækjan hættir og
frumsýning á
Fiðlaranum
Leitt hún skyldi vera skækja hefur
nú verið sýnt fyrir fullu húsi síðan í
haust. Nú eru aðeins fjórar sýning-
ar eftir. Ástæða þess að sýningum
verður að ljúka nú í aprfl er sú að
leikhópnum hefur verið boðið til á
listahátíð f Stokkhólmi í maí. Þegar
er uppselt á tvær sýningar svo það
er hver að verða síðastur að tryggja
sér miða á þessa frábæru sýningu.
Um þessar mundir standa yfir æf-
ingar á söngleik ársins í Þjóðleik-
húsinu. Að þessu sinni er það Fiðl-
arinn á þakinu sem hefur verið val-
inn til sýningar. Leikstjóri er Kol-
brún Halldórsdóttir en með helstu
hlutverk munu fara þau Jóhann
Sigurðarson og Edda Heiðrún
Bachmann. Frumsýning er fyrir-
huguð þann 18. aprfl næstkomandi.
Djass á Jómfrúnni
Þann 11. aprfl mun Tríó Ólafs
Stephensen ásamt Jóhönnu Jónas-
dóttur koma fram. Auk tónlistar eru
bandarískar bókmenntir á dagskrá.
Með Ólafi leika þeir Guðmundur
R. Einarsson trommur og Tómas R.
Einarsson bassi.
BÞann 18. apríl leik-
ur norrænt tríó
Bjöms Thorodd-
sen. Ásamt Bimi
koma fram þeir
Ole Rasmussen
bassi, Arne Tool-
bom trommur og Egill Ólafsson
söngvari. Þeir leika frumsamda
tónlist.
Þann 25. apríl verður Tríó Kjartans
Valdimarssonar með tónleika. Auk
Kjartans em í bandinu þeir Þórður
Högnason bassi og Matthías Hem-
stock trommuleikari. Þeir munu
leika tónlist eftir DeJohnettes, Sur-
mans og fleiri, auk fmmsaminna
opusa.
Þann 30. apríl verður Jam Session á
Jómfrúnni en þá er svokallað loka-
kvödl fyrstu hrinu Múlans.
Laxness
sýning
Þann 19. apríl
verður opnuð
sýning í Þjóðar-
bókhlöðu sem
samanstendur af
málverkum og
skúlptúmm af nóbelsskáldinu Hall-
dóri Laxness. Sama dag verður
skáldið 95 ára. Þótt sum verkanna
séu þegar orðin þjóðkunn þá verða
einnig til sýnis mörg myndverk
sem eru að koma fyrir almennings-
sjónir í fyrsta sinn. Sýningin stend-
ur til 31. maí.
Grundvallaratriði minimalism-
ans liggja í því að hinni hefð-
bundnu sjónrænu fagurfræði er
alfarið hafnað en þess í stað er
það sjónræn skynjun og upplif-
un áhorfandans á sjálfum sér og
listhlutnum í sameiginlegu rými
sem skiptir höfuðmáli.
Minimalisminn felur í sér
nýja fagurfræðilega viðmiðun
en listhlutirnir hafa verið ein-
faldaðir til dæmis í grindur eða
ósnertanleg fyrirbæri eins og til
dæmis ljós. Formin eru iðulega
hlutlaus og allt er nákvæmlega
útmælt og því er í raun ekki
hægt að stækka eða minnka
þessi verk enda eru þau oftast
unnin í verksmiðjum og hönd
listamannsins hvergi sjáanleg.
Frumkvöðlar minimalismans
eru mennirnir sem sýndu í New
York árið 1966. Þeir eru Donald
Judd, Carl André, Robert Mor-
ris, Dan Flavin og svo Larry
Bell sem er án efa einn sá merk-
asti í hópnum.
Larry Bell hefur vakið gríðarlega
athygli fyrir verk sem unnin eru í gler
og nú um helgina kom listamaðurinn
hingað til lands og opnuð hefur verið
sýning á nýjum og gömlum verkum
hans. Þessi sýning markar tímamót á
Kjarvalsstöðum enda ekki oft sem svo
frægir listamenn láta sjá sig hér á
landi. Blaðamaður Vikublaðsins
fylgdist með uppsetningu sýningar-
innar á Kjarvalsstöðum og spjallaði
við Larry Bell þar sem hann lá á bak
við risastóra glerplötu og var að
ákvarða staðsetningar á gólfinu.
Minimalistar hafa valið sér ýmis
efni til þess að vinna með til dœmis
vinnur Donald Judd aðallega með
kassa, aðrir hafa valið sér önnur efni.
Hvers vegna gler?
„Að fást við gler er trúlega einhver
besta ákvörðun sem ég hef tekið í líf-
inu en það var innsæi mitt sem réði
henni. Glerið er seiðmagnað efni og
það hefur svo mikla möguleika. Það
getur samtímis hleypt ljósi í gegnum
sig, endurspeglað það eða gleypt það í
sig. Með því að stjórna ljósinu, láta
það til dæmis falla öðru vísi á það get-
urðu glætt verkið nýrri tilfinningu.
Það tók mig nokkur ár að uppgötva
sérstakt tækniferli, sem ég nota mik-
ið, til þess að breyta samleik glers og
ljóss. Þegar málmi eða kvars er bland-
að í gler þá breytist ljósið en flötur
glersins heldur sér óbreyttum.”
Ljósið er mikilvœgur þáttur í verk-
um þínum.
„Já, í mínum huga eru glerverkin
eins konar vefnaður. Þau eru í raun úr
ofnu ljósi sem hefur verið endurspegl-
að og fært til. Þess vegna verður allt-
umlykjandi ljósið í sýningarsalnum
þáttur í hverju verki. Veggimir og
gólfið verða hluti af hverju verki.”
Þú getur þá í raun ekki endurtekið
sýningar þínar?
„Nei, þá þyrfti ég
raun val hugmynda og tilrauna og það
er ekkert sjálfgefið í þeim efnum enda
lít ég á starf mitt sem tilraunastarf.
Eg hef einnig gert tilraunir með það
sem ég kalla hið grimmúðlega
rétthorn, 90 gráðurnar. Þú sérð þess
merki í verkunum sem ég sýni nú. I
mínum huga er fátt áhrifameira í dag-
legri sjónskynjun mannsins en horn
húsa og herbergia þar sem við lifum í
og störfum. Við erum ekki áhorfendur
í þessu rými, við erum innihald þess.
Fólk hugsar kannski ekki mikið út í
þetta en rétthomin
em allt í kring-
um okkur;
þau hafa
áhrif á jað-
arsjón okk-
ar, ákvarð-
taka
sýning-
arsalinn
með mér.
Umhverfið er
svo stór þáttur í
verkum mínum
að í raun er ég
alltaf með ný
verk. Verkin á
sýningunni eru í
antr og eg
ekkt
viss um
að við
náum
nokkum
tíma að
skilja
hversu víð

tæk áhrif homin hafa haft á söguna og
framvindu hennar.”
Mœtti segja að það gcetti nokkurs
konar sýndarveruleika í verkum þín-
um?
„Já, það má segja það. Til dæmis
þegar ég stjóma ljósinu á sýningum
þá beini ég því ekki að sjálfum skúlp-
túrverkunum, heldur lýsi ég það sem
verkin endurspegla. Það er sjónarhom
áhorfandans sem skiptir mestu um
hvemig hann skynjar verkið. Það sem
ég er að reyna að ná fram er að um-
hverfið hreyfist inni í skúlptúmum á
sama hátt og áhorfandinn hreyfist í
kringum skúlptúrinn. Það sem
fæst með þessu er að áhorf-
andinn verður nokkurs kon-
ar hluti af verkinu, ekki ein-
göngu í endurspegluninni
heldur í verunni milli end-
urspeglunar, ljóssins og
skynjunar. Blekkingin hefur
alltaf heillað mig, hvað er
raunverulegt og hvað er
óraunverulegt? Sýningin er
um yfirborð og ljós. Glerið er
grannefni en ég nota einnig
pappír; þessi efni eru stór hluti
af daglegu lífi manna. Verk mín
eru ekki hugmyndaleg list heldur
er megintilgangur verka minna að
vekja tilfinningalega skynjun
með áhorfandandum,"
vom lokaorð
Larry Bell
aþ
Hvert á að fara?
Félag eldri borgara
Leikhópurinn Snúður og Snælda
Sýningar eru í Ftisinu,
Hverfisgötu 105 Reykjavík
Sími 552-8812
Sigrún Pétursdóttir 551-0730
Kaffileikhúsið í Hlaðvarpanum
Vesturgötu 3 (bakvið Fríðu
frænku)
Miðasala sími 551-9055
Skrifstofa sími 551-9030.
Miðasala opin frá kl.17.00 sýn-
ingardaga.
Miðapantanir allan sólarhringinn.
Leikfélag Reykjavíkur / Borgar-
leikhúsið
Listabraut, Reykjavfk
sími 568-8000
Miðasala er opin daglega frá
13.00-18.00
Opið fram að sýningu sýningar-
daga.
Símapöntun alla virka daga frá
10.00-12.00.
Loftkastalinn
Seljavegi 2
Reykjavík
Sími 552-3000
Miðasala opin alla daga frá
10.00-19.00.
Möguleikhúsið
við Hlemm
Reykjavík
Tekið á móti pöntunum í síma
562 5060.
Þjóðleikhúsið
Hverfisgötu 19
Reykjavík
sími 551-1200
Miðasala opin mánudaga -þriðju-
daga frá 13.00-18.00, miðviku-
daga til sunnudaga frá 13.00-
20.00 og til 20.30 sýningardaga
Sinfóníuhljómsveit íslands
Háskólabíó við Hagatorg
Reykjavík
Sími 562-2255
Fax 562-4475
Hótel Saga
Hagatorg
Reykjavík
Sími 552-9900
Fax 562-5084
Miðapantanir 09.00-17.00 virka
daga.
Menningarmiðstöðin
Gerðuberg
Reykjavik
Sími 567-4070
Fax 557-9160
Skrifstofa er opin frá 09.00-17.00
virka daga. Húsið er opið mán-
fim 09.00-22.00, fös. 09.00-19.00
og um helgarfrá 12.00-16.00.
Listasafn Kópavogs
Hamraborg 4 / Pósthólf 153
200 Kópavogur
Sími 554-4501
Opið alla daga nema mánudaga
frá 12.00 til 18.00.
Kaffistofan,er opin á sama tíma.
Listasafn íslands
Fríkirkjuvegi 7
Reykjavík
sími 562-1312
Opið alla daga nema mánudaga
frá 12.00 til 18.00
Norræna húsið
v/Hringbraut
sími 551-7030 bókasafn 551-
7090
Sýningarsalir opnir frá 14.00 til
19.00
Bókasafnið er opið frá kl. 13.00
til 19.00 alla daga nema sunnu-
daga 14.00 til 17.00
Kaffistofan er opin 09.00 til 17.00
alla daga nema sunnudaga
12.00 til 17.00
Nýlistasafnið
Vatnsstíg 3b
Reykjavík
sími 551-4350
Safnið er opið virka daga 14.00-
16.00
Listasafn Einars Jónssonar
Njarðargötu
Reykjavík
sími 551-3797
Opið alla daga frá 13.30-16.00
Höggmyndasalurinn opinn alla
daga frá 11.00-16.00
Listasafn Reykjavíkur / Kjar-
valsstaðir v/Flókagötu
Sími 552-6131
Opið alla daga vikunnar 10.00-
18.00
Kaffistofan er opin á sama tíma
Listasafn ASÍ
Grensásvegi 16a
Reykjavík
Sími 568-1770
Opið 14.00-19.00 sýningardaga
Náttúrugripasafnið
V/Hlemm
Reykjavík
Sími 562-9822
Opið þrið., fim., lau. og sun. frá
kl. 13.00-16.00,
Sjóminjasafn íslands
Vesturgötu 8
Hafnarfirði
Sími 565-4242
Opið mánudaga og laugardaga
frá 13.00-17.00 og sunnudaga
frá 13.00-17.00.
Þjóðminjasafn íslands
Suðurgötu 41
Reykjavík
Sími 552-8888
Opið sunnudaga, þriðjudaga,
fimmtudaga og laugardaga frá
12.00-16.00.