Morgunblaðið - 13.02.2008, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
LAXAVERÐ hefur lækkað um
12,8% á árinu en meðalverðið í síð-
ustu viku var 25,10 norskar krónur
á hvert kíló, um 306 krónur íslenzk-
ar, en var 28,80, 351 íslenzk, í byrj-
un ársins samkvæmt upplýsingum
frá norsku Hagstofunni.
Frá þessu var greint í Morg-
unkorni Glitnis, en þar stendur enn-
fremur: „Verðið nú er viðunandi
fyrir kaupendur, t.d. framleiðendur
í Evrópu líkt og Alfesca. Verðið nú
er undir meðalverði ársins 2007
sem var 26,7 norskar kr. á kílóið.
Lækkunin undanfarið kemur sér
illa fyrir laxeldisfyrirtækin í Nor-
egi. Spár gera ráð fyrir lítilsháttar
hækkun þegar líða fer á árið.“
Verð á laxi lækkar
!" !"!
#$"


  




#!
#
$!
$
!

!
   


+ &&
,


#"%
" # $ % $ " " & ' ( ) * " # $ % $ " " & ' ( ) * " # $ % $ " " & ' ( ) *$ " " & ' ( ) *
!"
BANDARÍKJAMENN af afrískum
uppruna vörðu um tveimur milljörð-
um dollara, 138 milljörðum íslenzkra
króna, í kaup á sjávarafurðum árið
2006. Það eru 14,1% af allri neyzlu
sjávarafurða í Bandaríkjunum.
Kaupmáttur þessa hluta Banda-
ríkjamanna, sem eru um 38 milljónir
manns, mun fara yfir 72 billjónir árið
2012, samkvæmt markaðskönnunum
frá Bandaríkjunum. Þeir vörðu 2.620
milljörðum íslenzkra króna til kaupa
á matvælum til neyzlu inni á heim-
ilunum, en það svarar til 9,9% allra
slíkra innkaupa í Bandaríkjunum.
Samkvæmt þessu neyta Afríkumenn-
irnir tiltölulega mikils af fiski, en tölu-
verð hefð er fyrir fiskneyzlu í Afríku.
Mikil fiskneyzla
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
GENGI krónunnar hefur lækkað
töluvert að undanförnu og gengis-
vísitalan búin að vera í kringum 130
síðustu daga. Gengi evrunnar hefur
hækkað úr um 90 krónum í 100 og
gengi Bandaríkjadals úr um 60 krón-
um í 68 á tiltölulega skömmum tíma.
Það bætir hag sjávarútvegsins veru-
lega, þar sem skilaverð afurða hækk-
ar í samræmi við veikari krónu. Af-
urðaverð á erlendum mörkuðum er í
flestum tilfellum nálægt sögulegu
hámarki og því aukast tekjurnar
verulega við lækkun krónunnar. Á
móti kemur að erlendar skuldir
hækka og afborganir af þeim um
leið.
Umtalsverðar breytingar
„Gengisvísitala íslenzku krónunn-
ar hefur lengi verið á bilinu 120 til
130 og nú er hún í þeim efri mörkum.
Það er ekkert leyndarmál að við sem
erum í sjávarútvegi og útflutnings-
greinunum höfum oft talað um þetta
svokallaða jafnaðargengi á bilinu 120
til 130. Nú hefur vísitalan legið í
þessu undanfarnar vikur enda sér
maður líka breytingar á dollarnum
sem hefur eitthvað verið að hressast
sjálfstætt. Þetta eru því umtalsverð-
ar breytingar, en eru kannski ekki í
hendi. Þetta gengur oft til baka, en
nú er staðan sú að gengið er skráð
með þeim hætti sem útflutnings-
greinarnar hafa talið sig þurfa,“ seg-
ir Arnar Sigurmundsson, formaður
Samtaka fiskvinnslustöðva.
„Þetta hefur auðvitað tvennt í för
með sér, hærra skilaverð fyrir afurð-
irnar og hækkun erlendra skulda.
Hvað skilaverðið varðar er um stöð-
ugt innstreymi að ræða meðan geng-
isvísitalan er há. Hækkun skulda
hefur ekki eins mikil áhrif, þó af-
borganir af þeim hækki. Verði þessi
staða viðvarandi um einhvern tíma
er það auðvitað gott fyrir útflutn-
ingsgreinarnar, ekki bara sjávarút-
veginn. Þá dregur kannski líka úr
þessum gegndarlausa innflutningi.
Maður veit ekkert hvað framtíðin
ber í skauti sér, en þetta er bara
ánægjulegt vari það í einhvern tíma.
Þetta vegur eitthvað upp á móti
niðurskurðinum í þorskinum.
Afurðaverð gott
Afurðaverð eitt og sér hefur verið
gott á nánast öllum tegundum sjáv-
arafurða nema rækju. Við höfum því
ekki þurft að kvarta yfir afurðaverð-
inu, heldur þessum miklu sveiflum á
genginu. Vísitalan hefur farið allt
niður að 100 og upp í rúm 130. Það
eru sveiflurnar sem eru slæmar, en
hvað sjávarútveginn varðar þyrfti
gengisvísitalan að vera nokkuð stöð-
ug á milli 120 og 130. Nú er kominn
dálítill tími þar sem hún hefur verið á
bilinu 125 til 130 og kemur sér vel,“
segir Arnar.
Lækkandi gengi krón-
unnar skilar meiri tekjum
Árvakur/Ómar
Útflutningur Gengislækkun krónunnar að undanförnu skilar útflytjendum sjávarafurða auknum tekjum.
Gengisvísitalan
svipuð eða hærri
en útflutnings-
greinarnar eru
taldar þurfa
            
 "#
& '    ()* 
(
((+(%
Í HNOTSKURN
»Afurðaverð eitt og sér hefurverið gott á nánast öllum teg-
undum sjávarafurða nema
rækju. Við höfum því ekki þurft
að kvarta yfir afurðaverðinu,
heldur þessum miklu sveiflum á
genginu.
»Þetta eru því umtalsverðarbreytingar, en eru kannski
ekki í hendi. Þetta gengur oft til
baka, en nú staðan sú að gengið
er skráð með þeim hætti sem út-
flutningsgreinarnar hafa talið
sig þurfa.
»Verði þessi staða viðvarandium einhvern tíma er það auð-
vitað gott fyrir útflutningsgrein-
arnar, ekki bara sjávarútveginn.
Þá dregur kannski líka úr þess-
um gegndarlausa innflutningi.
MEÐALVERÐ á innlendum fisk-
mörkuðum í janúar síðastliðnum
var 176,60 krónur á hvert kíló sem
er 0,2% hærra en árið 2006. Verðið
nú er það hæsta sem sézt hefur frá
árinu 2002, 195,69 og það næst-
hæsta frá upphafi.
Seld voru tæplega 7.104 tonn sem
er 15,5% minna en í fyrra, en þá
seldust 8.405 tonn. Þetta er það
minnsta síðan 2003, 6.737 tonn.
Verðmætið var 1.254 milljónir sem
er 15,3% minna en í fyrra. Janúar
2007 var stærsti frá upphafi í verð-
mætum og janúar síðastliðinn er
næststærstur.
Slæmar gæftir frá því í haust og
skerðingin á þorskkvótanum hafa
sett mark sitt á markaðina. Fram-
boð af þorski hefur minnkað í sam-
ræmi við niðurskurðinn, en mun
meira hefur veiðzt af ýsu. Fyrir vik-
ið hefur verð á þorski á mörk-
uðunum verið mjög hátt.
       
!
"
# $ %&

!

!

!

)* )
'
$ ""

Hæsta meðalverð
í janúar frá 2002
YTRI aðstæður íslenska sjávarút-
vegsins eru góðar um þessar mund-
ir í kjölfar þess að afurðaverð á
heimsmörkuðum hefur farið hækk-
andi samhliða því sem gengi ís-
lensku krónunnar er að lækka.
Þessi þróun er jákvæð fyrir sjáv-
arútvegsfyrirtækin. Hins vegar hef-
ur kvótaniðurskurðurinn haft nei-
kvæð áhrif. Auk þess er óvissa um
stöðu loðnustofnsins.
Þetta kemur fram í nýrri skýrslu
Glitnis um sjávarútveg á Íslandi.
Þar segir ennfremur: „Reikna má
með að vaxandi spurn eftir sjáv-
arafurðum á heimsvísu geri það að
verkum að verðið haldist hátt
áfram. Villtar sjávarafurðir eru í
vaxandi mæli flokkaðar sem lúxus-
vara á erlendum mörkuðum, og telj-
um við að sú þróun sé jákvæð fyrir
íslenskan sjávarútveg.
Minnkandi vægi sjávarútvegs
Vægi sjávarafurða í heildarút-
flutningi íslenska hagkerfisins hefur
dregist saman undanfarinn áratug.
Á þessu ári má reikna með að 32%
gjaldeyristekna komi frá útflutningi
sjávarafurða en til samanburðar var
þetta hlutfall 55% árið 1990. Þessi
þróun mun halda áfram á næstu ár-
um og við búumst við því að árið
2012 verði vægi sjávarafurða í út-
flutningstekjum komið niður í 27%.
Þá má búast við að álútflutningur
vegi þyngra í gjaldeyrisstekjum
heldur en sjávarafurðir þegar fram
líða stundir og að gjaldeyristekjur
vegna útflutnings á áli verði 33% af
heildar gjaldeyristekjum Íslands
árið 2012.“
Ytri aðstæður hagstæðar
„Í RANNSÓKNUM okkar á rýrnun
á fiski í gámum hafa komið fram
fremur lágar tölur. Langt undir 10%.
Þegar þessi útflutningur var hvað
mestur 1986, mældum við þetta í
nokkrum tilfellum. Þá kom í ljós að
rýrnun í þorski var 1 til 2%. Síðan
var gerð mun ítarlegri tilraun fyrir
um einu og hálfu ári. Þá fluttum við
fiskinn ekki út, en líktum eftir slík-
um innflutningi á rannsóknastofu
okkar. Þá kom í ljós að þetta var um
2 til 4% í þorski og eitthvað aðeins
minna í ufsa,“ segir Sigurjón Arason,
verkefnastjóri hjá Matís.
„Loks var þetta skoðað mjög
vandlega fyrir um ári síðan. Þá kom í
ljós að rýrnun í þorski var um 2,4%,
en ef fiskurinn var umísaður hér fyr-
ir útflutning fór rýrnunin upp í 3,6%.
Rýrnunin í ýsunni var um 4,8% en
við umísun fóru hún upp í 7%. Allt
hnjask eftir að gengið hefur verið frá
fiskinum ísuðum í kör í fyrsta sinn
eykur vökvatapið. Við eigum einnig
gamlar mælingar á vökvatapi í fiski,
sem hefur verið fluttur milli lands-
hluta við erfið skilyrði. Við athuguð-
um rýrnunina eftir aldri, fjögurra til
sjö daga frá veiðum. Þá kom í ljós að
eftir því sem hráefnið var eldra, tap-
aðist meira við flutningana. Síðan
þessar mælingar voru gerðar, hafa
orðið miklar vegabætur og því er
vökvatapið vafalítið minna nú,“ segir
Sigurjón.
Rýrnunin mjög lítil