Morgunblaðið - 05.05.2008, Blaðsíða 18

fjármál fjölskyldunnar
18 MÁNUDAGUR 5. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Eitt af því sem einkennirvorið góða eru fram-haldsskólanemar semsetja upp húfur á út-
skriftardegi þegar þeir ljúka fram-
haldsskólanámi. Þessar húfur geta
verið í hinum ýmsu litum, eftir því
hvaða námi fólk er að ljúka. Í tilefni
tímamótanna býður fjölskyldan
gjarnan til veislu til að fagna. Þó er
það ekki alltaf svo, sumir kjósa að
halda alls enga veislu, en fara
kannski í staðinn út að borða með
sínum nánustu eða gera eitthvað
annað skemmtilegt.
En hvað kostar að útskrifa af-
kvæmið úr framhaldsskóla?
Daglegt líf gerði lauslega könnun
á því. Ýmsir kostnaðarliðir tínast til
þó það sé auðvitað mjög misjafnt
hversu mikið í er lagt. Sumir kaupa
útskriftarföt og nýja skó meðan aðr-
ir nota flíkur sem þeir eiga inni í
skáp. Sumar stúlkurnar fá sér
gervineglur, fara í ljós eða brúnku-
meðferð og fína hárgreiðslu, allt
saman upp á mörg þúsund, á meðan
aðrar sleppa því. Sumir fara í sér-
staka myndatöku hjá ljósmyndara
en aðrir ekki. Það er því augljóslega
æði misjafnt hvað útskriftin kemur
mikið við buddu fjölskyldunnar.
Ef ungmennið kýs til dæmis að
setja upp húfu kostar hún hjá P.
Eyfeld 6.900 krónur, en þar er hún
saumuð eftir máli hvers og eins.
Þrír ungir menn hjá fyrirtækinu SÞ
stúdentshúfum, flytja húfur inn frá
Kína og selja stykkið á 4.000 krón-
ur, en þær fást ekki eftir máli, held-
ur koma í fjórum stöðluðum stærð-
um. Svo eru alltaf einhverjir sem
velja þann kost að vera alls ekki
með húfu og spara þá krónurnar.
Standandi veisla eða dúkuð
borð og heitur matur
Þegar kemur að veisluhöldunum
eru margar leiðir í boði. Sumir
halda veisluna í heimahúsi og fjöl-
skyldan sér um að matreiða og út-
búa allar kræsingar. Jafnvel er
hægt að deila niður verkefnum á hin
ýmsu skyldmenni. Amma getur til
dæmis tekið að sér að gera pönnu-
kökur, einhver frændinn hrærir í
nokkrar marengskökur og flinkar
frænkur taka að sér heita rétti eða
exótíska smárétti. Þeir sem ekki
hafa pláss heima fyrir geta leigt sal,
þó þeir útbúi matinn sjálfir. Enn
aðrir leigja sal og kaupa einnig allan
mat tilbúinn frá veisluþjónustu eða
öðrum fagmönnum. Og sumir kaupa
sér fólk til að þjóna til borðs. Verð
er því æði misjafnt og fer líka eftir
því hverslags góðgæti er boðið upp
á. Hvort veislan er kaffiboð með
kökum eða allsherjar matarboð.
Einn kostur enn er að bjóða til svo-
kallaðrar standandi veislu með
pinnamat og snittum sem fólk gæðir
sér á standandi en ekki sitjandi við
dúkuð borð. Eins skiptir máli í
veisluútgjöldunum hvort boðið er
upp á vín eða ekki. Ýmist er boðið
upp á freyðivín eða kampavín, en úr
hverri flösku er hægt að fylla um
það bil sex freyðivínsglös. Hjá
áfengisversluninni er hægt að
kaupa freyðivín þar sem hver flaska
kostar frá rúmum 700 krónum upp í
nokkur þúsund, eftir gæðum og
öðru. Kampavínið er að sjálfsögðu
aðeins dýrara.
Úti í náttúrunni eða í glerhýsi
Fyrir þá sem vilja sveitarómantík
og náttúrufegurð í útskriftarveisl-
unni, er til dæmis hægt að leigja
gamla hlaðna salinn í Elliða-
vatnsbæ, á 40.000 krónur, en hann
tekur 60-70 manns í sitjandi borð-
hald, en 150 manns ef boðið er
standandi. Innifalið í verði er að-
stoðarkona sem hjálpar til við alla
uppsetningu og frágang að veislu
lokinni. Þar er ekki eldhús eða borð-
búnaður. Þetta er sögulegur salur
sem Benedikt Sveinsson faðir Ein-
ars Ben byggði árið 1860 og gróð-
ursæld er mikil umhverfis vatnið.
Þeir sem vilja aftur á móti halda
veislu á tuttugustu hæð í splunku-
nýju glerhýsi og njóta útsýnis það-
an, og vilja auk þess losna við alla
vinnu og kaupa allt í einum pakka,
bæði mat og sal, geta haldið veisl-
una í Turninum við Smáratorg. Þar
er stór matseðill og fólk getur valið
hvað það vill bjóða gestum sínum
upp á. Pinnaveislu er hægt að fá frá
1.650 krónum á mann, upp í rúm-
lega 3.000 krónur fyrir hvern mann.
Svokallað Brönshlaðborð kostar þar
frá 3.380 krónum á mann, en kvöld-
verðarhlaðborð kostar 6.500 krónur
á mann.
Leiga á leirtaui eða plastdiskar
Þeir sem halda fjölmenna veislu í
heimahúsi eiga tæplega leirtau fyrir
50-100 manns. Þá er annaðhvort að
kaupa plastglös og diska hjá t.d.
Rekstrarvörum eða leigja leirtau.
Hægt að leigja hjá ýmsum fyr-
irtækjum, meðal annars hjá Borð-
búnaðarleigunni. Þar kostar leiga á
hverjum kaffibolla og undirskál 40
krónur en kökudiskurinn er á 35
krónur. Leiga á matardisk er 40
krónur og á hnífapörum 40 krónur.
Einnig kostar 40 krónur að leigja
kampavínsglas, hvítvínsglas eða
rauðvínsglas.
Ekki er lífsnauðsynlegt að hafa
leirtau, því hægt er að kaupa alveg
prýðilega plastdiska og plastglös,
sem þar að auki spara fólki upp-
vaskið. Hjá Rekstrarvörum er hægt
að kaupa plastdiska (í köku-
diskastærð) sem henta fyrir pinna-
mat, en 20 stykki í pakka kosta frá
398 krónum til 478, eftir því hversu
vandaðir þeir eru. Pakki með 12
plast-freyðivínsglösum (10-12 cl),
kostar 433 krónur, en pakki með 8
glösum (15 cl), kostar 977 kr.
Í pinnamatarveislum er líka hægt
að sleppa því alveg að vera með
diska en vera í staðinn með servíett-
ur.
khk@mbl.is
Útgjöldin fyrir útskriftarveisluna
ærið misjöfn eftir umgjörðinni
Það er stór stund í lífi
bæði foreldra og barna
þegar útskrift úr fram-
haldsskóla stendur fyrir
dyrum. Margir efna til
veislu en það er misjafnt
hversu mikið er í lagt.
Kristín Heiða Krist-
insdóttir velti fyrir sér
veisluútgjöldunum.
Morgunblaðið/EyþórSyngjandi gleði Útskriftarárgangur MR 2006 á vorsins tímamótum.
Þrír ungir menn hjá fyr-
irtækinu SÞ stúdents-
húfum flytja húfur inn frá
Kína og selja stykkið á
4.000 krónur, en þær fást
ekki eftir máli, heldur
koma í fjórum stöðluðum
stærðum.
ÞEIR sem brenna út í starfi lenda
ekki bara í andlegum erfiðleikum.
Ný doktorsrannsókn bendir til þess
að þeir þjáist einnig líkamlega.
Forskning.no greinir frá rann-
sókn hinnar norsku Ellen Melbye
Langballe sem bendir á að hingað
til hafi verið litið á starfskulnun
sem sálrænt vandamál. Nið-
urstöður hennar benda hins vegar
til þess að kulnun feli einnig í sér
líkamlegan sársauka.
Niðurstöður hennar sýna einnig
að þrennt kemur til þar sem kulnun
er annars vegar; starfsþreyta, að
fjarlægjast vinnuna og minni afköst
en áður.
Upplýsingagrunnurinn fyrir
rannsóknina var könnun á starfs-
kulnun sem gerð var árið 2003 sem
yfir 3000 manns tóku þátt í, m.a.
lögfræðingar, læknar, hjúkr-
unarfræðingar, kennarar, prestar,
tölvunarfræðingar og strætis-
vagnabílstjórar. Árið 2005 var
könnuninni fylgt eftir.
Meiri munur milli
starfsstétta en kynja
Fylgni reyndist vera milli þess að
brenna út í starfi og verkja í vöðv-
um og stoðkerfi, þ.e. í höfði,
hnakka, herðum og baki. Fylgnin
var til staðar bæði hjá körlum og
konum og í öllum aldursflokkum.
Sterkust var fylgnin hjá stræt-
isvagnabílstjórunum.
Þrátt fyrir að konur greini oftar
frá vöðva- og stoðkerfisvanda
komst Langballe að þeirri nið-
urstöðu að slíkir verkir tengdust
frekar lífsaðstæðum og starfi við-
komandi en kyni. Ef litið sé til
kvenkyns og karlkyns stræt-
isvagnabílstjóra annars vegar og
kvenkyns og karlkyns lækna hins
vegar sé munurinn meiri milli
starfsgreina en milli kynja.
Í flestum starfsgreinum jukust
veikindafjarvistir viðkomandi eftir
því sem hann kulnaði meira í starfi.
Markmið Langballe með rann-
sókninni var að auka þekkingu á
starfskulnun og rannsaka tengsl
hennar við tvö stór heilsufarsleg og
samfélagsleg vandamál, þ.e. vöðva–
og stoðkerfisvanda og fjarvistir frá
vinnu vegna veikinda. Hún bendir á
að kulnun sé ekki formleg sjúk-
dómsgreining í Noregi og ekki séu
til skýr viðmið um það hvernig
greina skuli kulnun.
Tengsl milli kulnunar og verkja
Reuters
Þreyta Sennilega er hættara við kulnun þegar álagið er yfirþyrmandi.
birtist starfskona sund-
laugarinnar, arkaði að
manninum og sagði
honum að þetta mætti
ekki í sundlauginni.
„Þetta er of mikið,“
sagði hún.
Maðurinn var aug-
ljóslega hissa á þessari
afskiptasemi, varð svo-
lítið kindarlegur í fram-
an og svaraði engu.
Starfskonan gekk síðan
í burtu en Víkverji sá
hana seinna fylgjast
með ástfangna parinu
úr fjarlægð.
x x x
Víkverji undrastþessa afskiptasemi
starfskonunnar því hegðun mannsins
gat engan veginn talist lostafull og
gróf eða líkleg til að særa blygð-
unarkennd sundlaugargesta.
Víkverji er ekki hrifinn af kláminu,
sem tröllríður þjóðfélaginu, en telur
að andsvar sumra við ósómanum –
tepruskapurinn og kynlífshræðslan –
sé farið að keyra um þverbak.
Erum við virkilega orðin svo mikl-
ar pempíur – eða klámhundar – að við
erum hætt að gera greinarmun á
lostafullum kynlífsathöfnum og sak-
leysislegum blíðuhótum?
Vonandi göngum við ekki svo langt
í teprulegri siðavendni að banna
blíðuhót.
Víkverji dagsins fór ísundlaug á dög-
unum og varð vitni að
undarlegu atviki. Það
var glaða sólskin, vor í
lofti og Víkverji naut
þess að sitja í mak-
indum í heitum potti.
Fljótlega tók hann eftir
sérlega álitlegri konu
sem sat andspænis hon-
um og lét þreytuna líða
úr sér. Hún virtist vera
um fertugt, kannski ör-
lítið yngri, og með
henni var búlduleitur
og engilbjartur karl-
maður, líklega um
fimmtugt.
x x x
Víkverji tók eftir því að maðurinnvar ástfanginn upp fyrir haus og
horfði sem dáleiddur á þessa gull-
fallegu konu. Hann virtist vera feim-
inn í fyrstu en færði sig smám saman
upp á skaftið. Hann kyssti konuna
blíðlega á kinnina, ennið og öxlina.
Konan brosti og hjúfraði sig að hon-
um.
Þetta var falleg sýn og Víkverji
verður að viðurkenna að hann gat
ekki annað en öfundað þennan lukk-
unnar pamfíl af því að eiga svona
glæsilega konu og vera svona bál-
skotinn í henni eins og unglingur.
En Adam var ekki lengi í paradís
fremur en fyrri daginn. Allt í einu
  


víkverji skrifar | vikverji@mbl.is