Fréttablaðið - 24.04.2009, Blaðsíða 18

18 24. apríl 2009 FÖSTUDAGUR
UMRÆÐAN
Manuel Hinds skrifar
um einhliða upptöku
evru
Ég heimsótti Ísland í ágúst árið 2007 og
lagði til einhliða upptöku
evru til að forða land-
inu frá hugsanlegu fjárhagslegu
skipbroti. Upptaka evru hefði
ekki minnkað skuldir þjóðarbús-
ins, sem voru þegar orðnar alltof
miklar – um 180 prósent af vergri
landsframleiðslu. Hins vegar hefði
upptaka evru komið í veg að skuld-
irnar ykjust við gengisfall. Á þeim
tíma kostaði ein evra 75 krónur. Í
dag kostar evran 167 krónur hjá
Seðlabanka Íslands, en 250 krón-
ur í Lundúnum. Skuldabyrðin – það
er sú vinna sem Íslendingar þurfa
að leggja á sig til að standa skil á
skuldum sínum í evrum – tvö- til
þrefaldaðist á tímabilinu.
Íslendingar reyna nú að
afla tekna til að geta stað-
ið undir skuldum sem eru
hærri en því sem nemur
heildartekjum þjóðar-
innar. Við slíkar aðstæð-
ur þyrftu stýrivextir
að vera lágir til að létta
undir greiðslubyrðinni.
Það er hins vegar ekki
þar sem Ísland er jafnframt að
reyna að halda krónunni á floti –
sem krefst stýrivaxta sem eru með
þeim hæstu í Evrópu. Og sú hætta
er enn til staðar að krónan hrynji
aftur og auki þannig enn frekar á
skuldir þjóðarbúsins.
Þeir sem verja krónuna benda
á að veik króna stuðli að auknum
útflutningi. En fyrir meðal Íslend-
inginn er lítið gagn að auknum
útflutningi, ef það útheimtir meiri
vinnu fyrir sama eða minna verð í
evrum talið.
Eftir að hafa valdið mestu efna-
hagskreppu í sögu landsins er
krónan enn dýrasti skaðvaldur-
inn á Íslandi. Hagstæðasti gjald-
millinn fyrir Ísland er evran, sem
hefði í för með sér lægri stýrivexti
og myndi skapa þann stöðugleika
sem Ísland þarf á að halda til að
geta rétt úr kútnum.
Evrópusambandið kallar það
vitleysu að vilja taka upp evru
án undangenginni aðild að ESB.
Sú fullyrðing er bull. Evran er á
ábyrgð Seðlabanka Evrópu, en
þeir sem hafa hana undir höndum
geta notað hana til að greiða skuld-
bindingar og geyma verðmæti eins
og þeim hentar, bæði alþjóðlega og
innanlands. Ísland þarf ekki leyfi
frá ESB til að taka upp evru. Því
fyrr sem Ísland gerir það þeim
mun betra.
Höfundur er ráðgjafi hjá AGS og
fyrrverandi fjármálaráðherra
El Salvador þar sem hann fram-
kvæmdi einhliða upptöku dollars.
UMRÆÐAN
Guðjón Arnar Kristjánsson
skrifar um atvinnumál
Það er ekkert brýnna í dag en að auka atvinnu í landinu. Næg
atvinna er það sem hjálpar okkur
mest til að komast út úr kreppunni.
Með aukinni atvinnu aukum við
tekjur ríkissjóðs en með sama
áframhaldi þá verður atvinnuleys-
istryggingasjóður tómur í septemb-
er og þá fara atvinnuleysisbætur
beint inn í ríkisfjármálin þannig að
það er til mikils að vinna að skapa
atvinnutækifæri og við í Frjáls-
lynda flokknum höfum sett okkur
skýr markmið í þessum efnum
sem og öðrum málum sem eiga að
hjálpa okkur til að komast út úr
kreppunni.
Ef við gefum okkur að atvinnu-
tækifærin eigi eftir að aukast þá
búum við til tekjuinnstreymi til
ríkisins, þeir sem fá vinnu fara
að greiða gjöld og eyða fjármun-
um sem kemur inn í virðisaukann.
Þegar við tölum um atvinnutæki-
færin þá þýðir ekki að vera með
mikla tilfinningasemi, við verðum
að taka þá atvinnu og tekjuöflun
sem býðst, hvort sem það er stór-
iðja eða kvótaaukning á þorski. Ég
er ekki talsmaður þess að byggja
álver í öllum fjörðum en allt sem
getur skapað atvinnu næstu tvö til
þrjú árin er forgangsatriði til að
komast út úr kreppunni.
Hvað varðar þorskinn verðum við
að leyfa okkur meiri veið-
ar í tvö til þrjú ár burt-
séð frá hvað Hafró segir.
Nú árar vel í lífríki sjáv-
ar með heitum sjó og mik-
illi fiskgengd og við erum
ekki að taka neina líffræði-
lega áhættu með þorskinn
þó við aukum veiðina um
100 þúsund tonn meðan
við erum að komast út úr
kreppunni. Þessi aukning
þýðir að við erum að taka
40 til 50 milljarða af nýjum tekj-
um inn í þjóðfélagið og það má ekki
heldur gleyma því að verð á sjávar-
afurðum hefur lækkað og við getum
ekki bætt okkur þann skaða nema
með því að afla meira og sá afli er
um leið atvinnuskapandi ekki bara
í veiðum og vinnslu heldur einnig í
þjónustugreinum sjávarútvegsins.
Við gætum lækkað raforkuverð
fyrir ylræktina og þar með skapað
mörg störf við ræktun grænmetis
og við getum aukið kornræktina og
þannig sparað okkur fóðurkaup og
einnig nýtt kornið til brauðgerðar
og bökunar í stað þess að vera að
flytja inn korn. Allt skapar þetta
atvinnu sem okkur er nauðsynlegt
til að þjóðin rétti úr kútnum.
Styrkur Frjálslynda
flokksins
Einn helsti styrkur okkar
í Frjálslynda flokknum
er að hafa talað fyrir því
hvernig á að taka á sjávar-
útvegsmálum. Við höfum
bent á í mörg ár að verslun-
arkerfi kvótans væri ekki
hagkvæmt fyrir okkur
og það er heldur betur að
koma í ljós að við höfum
allan tímann haft rétt
fyrir okkur. Skuldir sjávarútvegs-
ins hafa vaxið úr 95 milljörðum
árið 1995 í yfir 500 milljarða í dag
og sum sjávarútvegsfyrirtæki eru
tæknilega gjaldþrota. Við höfum
sagt að í núverandi stöðu þegar
þjóðin á bankana og skuldirnar eru
að stærstum hluta í opinberri eign
þá eigum við að nota tækifærið og
innkalla kvótann og taka eitthvað
af skuldunum á móti, setja kvót-
ann inn í auðlindasjóð sem þjóð-
in á og innan nokkurra ára verð-
ur þetta fyrirkomulag farið að gefa
af sér tekjur. Með þessum aðgerð-
um myndum við vissulega létta á
sjávarútveginum en það mun taka
okkur einhver ár að borga skuld-
irnar niður, en fyrir framtíðina
skiptir öllu máli að þjóðin eigi auð-
lindirnar. Þetta þýðir samt ekki að
við ættum að taka aflaheimildirn-
ar frá öllum útgerðarfélögunum
og setja útgerðina sem er í land-
inu í dag á hausinn. Við viljum það
ekki en við viljum taka burt veð-
setningarréttinn á óveiddum fiski í
sjó, taka burt leiguréttinn á óveidd-
um fiski í sjó og taka burt sölurétt
útgerðarmanna á óveiddum fiski í
sjó. Þetta þrennt áttu þeir reyndar
aldrei að fá og eru mestu mistök
sem við höfum gert í stjórnun fisk-
veiða á Íslandi.
Hljómgrunnur fyrir breytingu
á kvótalögunum aldrei verið meiri
en í dag: Hvað var þjóðin að segja
okkur í mótmælunum á Austur-
velli? Burt með kvótakerfið, burt
með kvótakerfið. Hverjir hafa
harðast barist gegn þessu kerfi?
Frjálslyndi flokkurinn. Í tíu ár
höfum við varað þjóðina við hvert
stefnir með þetta kerfi. Það á að
stefna að því að allir borgi sann-
gjarnt leiguverð og gefa frelsi til
handfæraveiða. Nýliðar verða að
geta byrjað.
Höfundur er formaður
Frjálslynda flokksins.
GUÐJÓN ARNAR
KRISTJÁNSSON
Forgangsatriði að skapa atvinnu
MANUEL HINDS
Besti gjaldmiðillinn fyrir Ísland
af rúðuþurrkum frá
Rúðuþurrkur
NÝ ÚTGÁFA
NeoForm. Ný þurrkublöð frá Trico
Gorenje ísskápur
RK60358DBK
Svört hönnun.
Nýtanlegt rými kælis 230 l.
Nýtanlegt rými frystihófs 86 l.
Hljóðstig 40 dB(A).
Hæð: 180 cm.
Tilboð 115.900
Gorenje
ísskápur
Reykjavík . Borgartún 24 . Sími 562 4011
Akureyri . Draupnisgata 2 . Sími 460 0800
Reyðarfjörður . Nesbraut 9 . Sími 470 2020
Reykjanesbær . Hafnargata 52 . Sími 420 7200
UMRÆÐAN
Össur Skarphéðins-
son skrifar um ESB
Besta leiðin til að tryggja varanlegt
afnám verðtrygging-
ar er að ganga í Evrópu-
sambandið og verða hluti
af evrusvæðinu. Um
leið mætti lækka matar-
reikning íslenskra heimila um 10-25
milljarða. Vaxtabyrði heimila, fyr-
irtækja og ríkis myndi stórminnka,
eða samtals um ríflega 220 milljarða
á ári. Færa má rök að því, að saman-
lagður ávinningur fjögurra manna
fjölskyldu vegna minni kostnað-
ar við að vera til gæti numið einni
milljón króna á ári með ESB og upp-
töku evrunnar.
Íslensk ríkisstjórn myndi aldrei
sækja um aðild án harðra skilyrða,
sérstaklega varðandi sjávarútveg,
landbúnað og gjaldmiðilsmálin.
Jafnaðarmenn hafa reynslu af því að
semja við ESB. Þeir komu á sínum
tíma heim með samning um EES
sem gjörbreytti lífskjörum þjóðar-
innar. Við jafnaðarmenn höfum því
reynslu af því að verja hagsmuni
Íslands í samningum við ESB.
ESB og sköpun starfa
Langbrýnasta lífskjaramálið núna
snýst um að skapa störf. Ísland er
að ganga í gegnum meira atvinnu-
leysi en áður hefur þekkst hér á
landi. Meginverkefni núverandi rík-
isstjórnar hefur verið að skapa skil-
yrði fyrir sköpun starfa. Ég hef sem
iðnaðarráðherra beitt mér fyrir
skattaívilnunum til fyrirtækja, og
fjárfestingarsamningum,
bæði til að tryggja að stóru
útflutningsfyrirtækin taki
út vöxt sinn og þar með
sköpun nýrra hér á landi,
og til að laða hingað nýja
erlenda fjárfestingu.
Í iðnaðarráðuneytinu
rekum við okkur hins
vegar á það aftur og aftur,
að vænlegir fjárfestar
vilja ekki hætta fjármagni
sínu á Íslandi ef stjórnvöld ætla að
halda í krónuna sem gjaldmiðil. Þeir
fælast hagkerfi krónunnar. Svipað er
upp á teningnum varðandi stærstu
útflutningsfyrirtækin okkar á sviði
hátækni. Litlar líkur eru á að þau
taki út vöxt sinn hér á landi þegar
heimskreppu slotar. Veruleg hætta
er á að þau flytji starfsemi sína í
tryggt skjól evrusvæðisins.
Þess vegna er skýr framtíðarsýn
um aðild að ESB og upptöku evr-
unnar nauðsynleg sem fyrst til að
tryggja að erlend fjárfesting komi
inn í landið, skapi störfin sem við
þurfum, og tryggi farsæla endur-
reisn Íslands eftir hrunið. Skýr Evr-
ópustefna leggur því ekki aðeins
traustan grunn til lengri framtíð-
ar heldur mun hafa áhrif strax á
lífskjör Íslendinga gegnum sköpun
nýrra starfa.
Tækifærið er núna
Núverandi forysta ESB á lykilsvið-
um, einsog í sjávarútvegi og varð-
andi stækkunarmál, er Íslendingum
hliðholl. Hún gjörþekkir hagsmuni
Íslands, og hefur lýst miklum skiln-
ingi á úrlausnarefnum sem varða
Ísland. Það skiptir hagsmuni okkar
máli að umsókn berist áður en nýir
einstaklingar taka við forystu á
þessum sviðum. Það skiptir einnig
máli, að vinaþjóð okkar Svíar eru að
taka við forystu í ESB síðar á árinu,
og myndu svikalaust styðja frænd-
þjóð sína til samninga sem verja
hagsmuni Íslands. Það er heldur
ekki hægt að horfa fram hjá því,
að blikur eru á lofti um að þegar
núverandi stækkunarhrinu lýkur
með inngöngu Króatíu verði engin
þjóð tekin inn fyrr en 2020. Það er
of seint fyrir Ísland. Þess vegna er
tækifærið núna.
Í hnotskurn er staða Íslands svona:
Við höfum tapað dýrmætu trausti
erlendis. Við fáum ekki fjármagn
til að ráðast í nauðsynlegar fram-
kvæmdir, og þau lán sem bjóðast,
eru á ofurkjörum. Skoðum reynslu
frænda okkar Finna. Í svipaðri stöðu
sóttu þeir í miðri kreppu um aðild
að ESB, tóku upp evruna, unnu sig
út úr mun dýpri þrengingum – og
urðu að efnahagsundri. Aðild að
traustu ríkjasambandi einsog ESB
með trúverðugan gjaldmiðil er því
besta leiðin til að endurvinna traust
á Íslandi, bæta lífskjör heimilanna,
styrkja undirstöður fyrirtækja og
laða hingað erlendar fjárfestingar
til að skapa störf.
Í kosningunum á morgun verða
þjóðhollir menn að taka hagsmuni
Íslands framyfir hagsmuni flokka.
Ef menn vilja Evrópuleiðina – hvar
í flokki sem þeir standa – þá er besti
kostur þeirra að veita Samfylking-
unni afgerandi forystu. Hún ein
hefur sett aðild að ESB og upptöku
evrunnar í forgang.
Höfundur er utanríkis- og
iðnaðarráðherra.
ESB snýst um lífskjör og störf
ÖSSUR
SKARPHÉÐINSSON